Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 marca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia	SA Barbara Hejwowska
Sędziowie:	SA Krystyna Smaga (spr.) SA Małgorzata Rokicka – Radoniewicz
Protokolant: stażysta Katarzyna Sugier

po rozpoznaniu w dniu 19 marca 2014 r. w Lublinie

sprawy B. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji wnioskodawczyni B. B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 27 września 2013 r. sygn. akt VII U 3848/12

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 września 2012 r Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił B. B. przyznania prawa do emerytury, ponieważ nie spełniła ona warunków określonych w art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r Nr 153, poz. 1227, ze zm.) oraz rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r Nr 8, poz. 43 ze zm.). W uzasadnieniu decyzji wskazano, że wnioskodawczyni nie legitymuje się 15-letnim okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych oraz nie ukończyła 55 lat. Zakład nie uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów pracy w Zakładzie Produkcji (...) Spółce z oo po wyłączeniu urlopów bezpłatnych i zwolnień lekarskich, w rozmiarze 16 lat 10 miesięcy 2 dni, gdyż w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 20 grudnia 2000 r pracodawca nie określił szczegółowo nazwy stanowiska zgodnie z powołanymi przepisami resortowymi i nie wskazał okresów, w których wnioskodawczyni wykonywała poszczególne prace.

W odwołaniu od decyzji wnioskodawczyni podała, że nie może ponosić odpowiedzialności za błędnie wystawiony przez pracodawcę dokument, a każdy pracownik zatrudniony zakładzie miał wpisane stanowisko „obuwnik”.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy w Lublinie wyrokiem z dnia 27 września 2013 r oddalił odwołanie na podstawie następujących ustaleń faktycznych i ich oceny prawnej.

B. B., urodzona (...), wniosek o przyznanie emerytury złożyła 6 września 2012 r. Wnioskodawczyni była zatrudniona od 18 listopada 1975 r do 2 stycznia 2000 r w (...) SA w Ł. oraz od 3 stycznia 2000 r do 20 grudnia 2000 r w Zakładzie Produkcji (...) Spółce z oo w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku obuwnika. Od 20 sierpnia 1981 r do 8 sierpnia 1983 r udzielono jej urlopu wychowawczego, a w 1993 r wykorzystała 26 dni urlopu bezpłatnego (świadectwo pracy). Od 22 grudnia 2000 r jest uprawniona do zasiłku przedemerytalnego, nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego. Organ rentowy w oparciu o przedłożone dokumenty uznał za udowodniony staż pracy ubezpieczonej wynoszący do 31 grudnia 1998 r 23 lata 25 dni.

Sąd wskazał, że fakt wykonywania przez skarżącą pracy w (...) Zakładach (...) w Ł. jest niesporny, wynika z przedłożonych dokumentów. Skarżąca została zatrudniona w charakterze pracownika bezpośrednio produkcyjnego 18 listopada 1975 r na okres próbny dwóch tygodni, a następnie na okres wstępny do 17 listopada 1976 r (umowy o pracę z 18 listopada 1975 r, 2 grudnia 1975 r - akta osobowe). Od 2 stycznia 1976 r powierzono jej obowiązki obuwnika montażysty na Oddziale 445 (pismo z 2 stycznia 1976 r). W dniu 18 listopada 1976 r została zawarta umowa o pracę na czas nieokreślony bez zmiany stanowiska pracy (umowa o pracę z 18 listopada 1976 r). Od 20 sierpnia 1981 r do 8 sierpnia 1983 r przebywała na urlopie wychowawczym (karty urlopowe). Od 16 sierpnia 1983 r przeniesiono ją na stanowisko przygotowywacza opakowań i dodatków obuwniczych na Oddziale Kartonażu (pisma z 16 sierpnia 1983 r, 1 stycznia 1985 r, 4 września 1997 r, 15 grudnia 1997 r, 29 stycznia 1999 r).

W trakcie zatrudnienia wnioskodawczyni była przeszkolona do pracy na różnych stanowiskach: smarowania klejem, maszynowego ścierania krawędzi podeszwy, wklejania wyściółek, drasania zaćwiekowanych butów, sznurowania gotowego obuwia, szałowania podeszew na glazurce, kalibrowania obuwia, formowania pięt, dekowania poduch w kartony, obsługi (...), ręcznego szycia wierzchów ze spodem, kalibrowania obuwia, apreturowania, powlekania klejem drugi raz, pastowania ręcznego obuwia, przyczepiania cholewki w pięcie, szycia ręcznego sandałów, obsługi agregatów do produkcji opakowań (instruktaż BHP na stanowisku pracy, osobowa karta ewidencyjna – akta osobowe k. 11). Przy czym z takim przeszkoleniem nie zawsze wiązało się podjęcie czynności na określonym stanowisku (wyjaśnienia wnioskodawczyni, zeznania świadka B. C.).

Skarżąca, pracując na Wydziale Montażu zajmowała się przez kilka lat drasaniem. Czynność ta polegała na ścieraniu wierzchu i brzegów buta przy pomocy maszyny wyposażonej w druciane szczotki. Wnioskodawczyni wykonywała również inne prace, tj. pokrywała spody i wierzchy obuwia klejem, wklejała wyściółki, pastowała gotowe buty. Do jej obowiązków należało również apreturowanie. Używając odpowiedniego urządzenia przeznaczonego do natrysku, pokrywała specjalnym środkiem gotowe buty celem nadania im pożądanego połysku. W okresach ciąży była przenoszona do lżejszych prac, tj. sznurowania butów, kalibrowania pięt. Czynności te były wykonywane naprzemiennie. Skarżąca przez kilka lat pracowała na Oddziale Kartonażu. Tam obsługiwała maszyny służące do produkcji opakowań. Praca była wykonywana w odrębnym pomieszczeniu. Inni pracownicy zajmowali się wycinaniem spodów i wierzchów pudełek. Do odwołującej należało przeciągnięcie wykrojów na halę, umieszczenie ich w maszynie, która zaginała boki i pokrywała je klejem, po czym przekładała je dalej do urządzenia, które formowało wieczka pudełek. Te same czynności wykonywała w stosunku do spodów pudełek. Szkodliwe warunki wykonywanej pracy związane były z obecnością oparów z używanego kleju w trakcie czynności klejenia, kurzu przy ścieraniu fałd, hukiem spowodowanym przez pracujące na hali maszyny (wyjaśnienia i zeznania wnioskodawczyni, zeznania świadków: I. B., B. C., M. B., J. S.).

Powyższych ustaleń Sąd dokonał w oparciu o powołane wyżej dowody z dokumentów, zeznania wnioskodawczyni i świadków, które jako spójne ze sobą. Świadkowie pracowali ze skarżącą w tym samym zakładzie, stąd są zorientowani, co do zakresu jej obowiązków, rodzaju wykonywanych czynności.

Sąd podkreślił, że skarżąca i świadkowie nie potrafili jednakże precyzyjnie wskazać okresów wykonywania przez skarżącą poszczególnych prac. Świadkowie potwierdzili jedynie, że wykonywała ona czynności wymienione w osobowej karcie prac wykonywanych w szczególnych warunkach, znajdującej się w aktach osobowych. Zakład prowadził bowiem ewidencje takich prac. Wpisy w osobowej karcie prac zostały poświadczone przez pracownika i upoważnioną osobę, tj. szefa produkcji (osobowa karta prac wykonywanych w warunkach szczególnych – akta osobowe). Wiarygodność dokumentów zawartych w aktach osobowych nie budzi wątpliwości.

Sąd wskazał, że z zeznań świadka J. S. wynika, że karty były sporządzane w ostatnim okresie funkcjonowania zakładu w celu uzupełnienia brakującej dokumentacji osobowej. Sporządzano je na podstawie kart pracy, w których na bieżąco odnotowywano, jakie czynności każdy z pracowników wykonywał. Okoliczności te potwierdziła świadek B. C., która osobiście dokonywała instruktażu na stanowisku pracy i prowadziła karty pracy pracowników.

Sąd przyjął, że dokument ten odzwierciedla rzeczywisty stan rzeczy.

Sąd zauważył, że z osobowej karty prac wynika, iż skarżąca w poszczególnych okresach wykonywała następujące prace kwalifikowane przez zakład jako świadczone w szczególnych warunkach:

- drasanie - od 7 grudnia 1975 r do 6 września 1980 r,

- obsługę agregatów do produkcji opakowań - od 21 listopada 1983 r do 13 marca 1991 r,

- powlekanie klejem - od 1 września 1993 r do 24 października 1993 r, od 31 października 1993 r do 28 lutego 1994 r, od 26 kwietnia 1994 r do 29 maja 1994 r oraz od 18 czerwca 1994 r do 11 grudnia 1994 r,

- apreturowanie - od 27 grudnia 1994 r do 11 stycznia 1995 r,

- kalibrowanie - od 1 marca 1995 r do 17 maja 1995 r oraz od 26 maja 1995 r do 22 października 1995 r,

- obsługę agregatów do produkcji opakowań - od 2 listopada 1995 r do 18 lutego 1996 r, od 1 marca 1996 r do 12 czerwca 1997 r, od 29 czerwca 1997 r do 21 września 1997 r, od 28 września 1997 r do 23 lutego 1998 r, od 28 lutego 1998 r do 29 listopada 1998 r, od 6 grudnia 1998 r do 11 stycznia 1999 r, od 29 stycznia 1999 r do 16 września 1999 r, od 23 września 1999 r do 30 listopada 2000 r.

Sąd wskazał, że świadek B. C. była przełożoną wnioskodawczyni w okresie jej pracy na wydziale kartonażu. Podała, że do skarżącej należało przygotowanie wykrojów do produkcji pudełek, przeciągnięcie ich na swoje stanowisko, ręczne wygięcie i włożenie do maszyny, która składała i sklejała boki wierzchów i spodów pudełek. Do niej należało uzupełniania kleju w maszynie. Okresowo obsługiwała również „exomat”, urządzenie, które zawijało boki wierzchów pudełek. Jednocześnie z jej zeznań wynika, że niejednokrotnie, gdy nie zachodziła potrzeba produkcji pudełek, zajmowała się ręcznym szyciem butów. W szczególności w latach 1997, 1998 przeciętnie dwa dni w tygodniu odbywało się takie szycie przez kilka godzin (zeznania świadka B. C.).

Sąd stwierdził, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd zacytował art. 46 ust. 1 i art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Powołał się na § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), według którego pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, o treści obowiązującej w dacie złożenia wniosku o emeryturę i wydania decyzji, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego m.in. w art. 32 ustawy (tj. 55 lat dla kobiet), jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 r) osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy, tj. wynoszący dla kobiet 20 lat, w tym wymagany w przepisach dotychczasowych okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (15 lat). Emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (art. 184 ust. 2 ustawy).

Sąd wyjaśnił, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w przepisach są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okoliczności te stwierdza zakład pracy.

Sąd zauważył, że pracodawca w świadectwie pracy wskazał na wykonywanie przez skarżącą pracy w szczególnych warunkach (do 31 grudnia 1998 r) w okresach: od 7 grudnia 1975 r do 6 września 1980 r, od 21 listopada 1983 r do 13 marca 1991 r, od 1 września 1993 r do 24 października 1993 r, od 31 października 1993 r do 28 lutego 1994 r, od 26 kwietnia 1994 r do 29 maja 1994 r, od 18 czerwca 1994 r do 11 grudnia 1994 r, od 27 grudnia 1994 r do 11 stycznia 1995 r, od 1 marca 1995 r do 17 maja 1995 r, od 26 maja 1995 r do 22 października 1995 r, od 2 listopada 1995 r do 18 lutego 1996 r, od 1 marca 1996 r do 12 czerwca 1997 r, od 29 czerwca 1997 r do 21 września 1997 r, od 28 września 1997 r do 23 lutego 1998 r, od 28 lutego 1998 r do 29 listopada 1998 r, od 6 grudnia 1998 r do 31 grudnia 1998 r.

Podano, że w tym czasie skarżąca, zatrudniona na stanowisku obuwnika wykonywała prace związane ze szlifowaniem, klejeniem i wykańczaniem wyrobów przemysłu skórzanego oraz zajmowała się krojeniem papieru i wyrobów poligraficznych, które to prace wymienione są w dziale VII, poz. 14 i dziale XI, poz. 5 wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r oraz odpowiednio w dziale VII, poz. 14, pkt 1 - 5 i dziale XI poz. 5 pkt 5 wykazu A stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 7 z 7 lipca 1987 r w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego (świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach).

Sąd ustalił, że ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności z dokumentów zawartych w aktach osobowych, zeznań skarżącej i świadków wynika, że skarżąca, wykonując prace takie jak drasanie, powlekanie klejem, apreturę, kalibrowanie w okresach wskazanych w świadectwie wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace związane z klejeniem, szlifowaniem i wykańczaniem wyrobów przemysłu skórzanego, wymienione w dziale VII, poz. 14 wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Sąd stwierdził, że z okresów podanych w świadectwie należy jednak wyłączyć okresy wykonywania pracy na oddziale kartonażu przy obsłudze maszyn do produkcji opakowań, tj. od 21 listopada 1983 r do 13 marca 1991 r, od 2 listopada 1995 r do 18 lutego 1996 r, od 1 marca 1996 r do 12 czerwca 1997 r, od 29 czerwca 1997 r do 21 września 1997 r, od 28 września 1997 r do 23 lutego 1998 r, od 28 lutego 1998 r do 29 listopada 1998 r oraz od 6 grudnia 1998 r do 31 grudnia 1998 r.

Praca taka nie jest traktowana jako świadczona w szczególnych warunkach bowiem nie jest wymieniona w powołanym wykazie A, dziale VII „W przemyśle lekkim” zarówno w punkcie 12, w którym mowa o produkcji spodów obuwniczych ze skóry, gumy i tworzyw sztucznych oraz o klejeniu i powlekaniu tkanin obuwniczych oraz punkcie 14 „prace związane ze szlifowaniem, klejeniem i wykańczaniem wyrobów przemysłu skórzanego”. Powołany w świadectwie dział XI dotyczy zaś prac w przemyśle poligraficznym, dlatego nie może mieć zastosowania w sprawie. Skarżąca nie obsługiwała maszyn i urządzeń do składania (łamania) arkuszy papieru, krajania papieru i wyrobów poligraficznych. Ponadto jak wynika z zeznań jej i świadka B. C. w latach 1997, 1998 na tym wydziale zajmowała się też szyciem obuwia, które to prace nie są wymienione w powołanym wykazie.

Sąd przyjął, że skarżąca również w niewymienionych w świadectwie okresach nie wykonywała prac w szczególnych warunkach, bowiem prace polegające na szyciu, pastowaniu obuwia, sznurowaniu nie zostały wyszczególnione w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Sąd podsumowując wywody stwierdził, że skarżąca (...) ukończyła 55 lat, na 1 stycznia 1999 r wykazała ponad 20 lat okresu składkowego i nieskładkowego, nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego. Jednak nie legitymuje się piętnastoletnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, a zatem brak jest podstaw do ustalenia jej prawa do emerytury w oparciu o powołane wyżej przepisy.

Mając powyższe na uwadze oraz na podstawie art. 477 ^l4 § 1 kpc Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

Apelację od tego wyroku wniosła B. B., zaskarżając wyrok w całości, wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku i przyznanie prawa do emerytury.

Zarzuciła naruszenie art.46 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a także naruszenie art. 233 § 1 kpc.

W uzasadnieniu apelacji wskazała, że przyczyną powyższego oddalenia odwołania było nieudowodnienie wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych, chociaż stan faktyczny i zeznania świadków potwierdzały jej pracę w warunkach szczególnych. Sąd uznał to za niewiarygodne, chociaż świadkowie szczegółowo i obszernie opisali wykonywanie przez nią pracy na poszczególnych stanowiskach. Dostarczone dokumenty również są wiarygodne i niepodważalne, ponieważ zostały przygotowane przez osoby do tego upoważnione. Wiele zeznań świadków nie zostało uwzględnionych, chociaż były precyzyjne i wiarygodne.

W uzupełnieniu apelacji skarżąca podniosła, że Sąd Okręgowy dopuścił się naruszenia przepisów art. 46 ust. 1w zw. z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z FUS w związku. z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Apelująca podniosła, że przy prawidłowym uwzględnieniu wynikających z dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy, w tym świadectw pracy oraz osobowej karty prac wykonywanych w warunkach szczególnych, winno jej zostać przyznane prawo do emerytury. Ze wskazanej dokumentacji wynika, że łączny okres wykonywania pracy związanej z drapaniem, powlekaniem klejem, aperturą, kalibrowaniem wyrobów skórzanych w branży obuwniczej, jak również pracy na stanowisku kartonażu przy obsłudze maszyn służących do składania arkuszy papieru, przy uznaniu wskazanego okresu zatrudnienia za pracę w szczególnych warunkach, uprawnia do nabycia świadczeń emerytalnych.

W ocenie apelującej, Sąd bezpodstawnie nie uznał okresu wykonywania pracy na stanowisku kartonażu za pracę w szczególnych warunkach, argumentując że praca taka, polegająca na obsłudze maszyn służących do składania papieru, należy do prac wykonywanych w przemyśle poligraficznym, co z zupełnie niewyjaśnionych powodów, wyklucza zaliczenie tego okresu do pracy w szczególnych warunkach. Z żadnego bowiem przepisu ustawy ani rozporządzenia, nie wynika, by wszystkie prace uznane za wykonywane w szczególnych warunkach musiały być wykonywane w ramach tej samej gałęzi przemysłu. Dla uznania okresu pracy za pracę w szczególnych warunkach winien mieć okres rzeczywistego wykonywania pracy, której rodzaj kwalifikuje się do któregokolwiek z działów wymienionych w wykazie A wskazanego powyżej rozporządzenia, nie zaś fakt, czy rodzaj tej pracy odpowiadał zajmowanemu przez pracownika stanowisku.

Dodatkowo skarżąca podniosła, że zgodnie w § 2 ust. 2 rozporządzenia, okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy. Skoro okresy pracy w warunkach szczególnych zostały potwierdzone przez zakład pracy, brak jest podstaw, by takie okoliczności, wynikające wprost z dokumentów kwestionować w oparciu o np. zeznania świadków. Podnoszone przez świadków okoliczności wskazujące na to, iż zdarzało się, że w trakcie wykonywania pracy apelująca była skierowana czasowo i krótkotrwale, bez zmiany stałego stanowiska wykonywania pracy, do innych zajęć jak np. ręczne szycie obuwia, nie zmienia faktu, że w sposób stały w danym okresie wykonywałam pracę uznawaną za szczególnie szkodliwą. Rozważania Sądu co do powyższych okoliczności apelująca uznała za sprzeczne z zasadą swobodnej oceny dowodów wynikającą z art. 233 § 1 kpc i jako takie krzywdzące. Przy dokonaniu prawidłowej i zgodnej z zasadami doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania, oceny dowodów oraz prawidłowej wykładni przepisów prawa materialnego Sąd winien dojść do wniosku, że skarżąca spełniła wszystkie ustawowe warunki do nabycia prawa do emerytury na podst. art. 46 ust. 1 w zw. z art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Mając na uwadze powyższe, apelująca wniosła o zmianę skarżonego wyroku w całości poprzez przyznanie mi prawa do emerytury.

Skarżąca dodała, że wielu współpracowników, którzy wykonywali pracę w podobnym systemie i dysponowali zbliżoną dokumentacją wystawioną przez zakład pracy, mocą orzeczeń Sądu Okręgowego w Lublinie bądź Sądu Apelacyjnego w Lublinie otrzymywało prawa do emerytury.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelacja jest bezzasadna i podlega oddaleniu. Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń i wydał trafne, odpowiadające prawu rozstrzygnięcie. Sąd Apelacyjny akceptuje w całości zarówno ustalenia faktyczne jak i w znacznej części wywody prawne dokonane przez Sąd pierwszej instancji, zatem nie zachodzi konieczność ich powtarzania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 1998 r, II CKN 923/97, OSNC 1999/3/60).

Z tym, że przepis art. 184 ustawy emeryturach i rentach z FUS dotyczy tych ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r, którzy w dniu wejścia tej ustawy w życie (1 stycznia 1999 r) osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat dla mężczyzn i 60 lat - dla kobiet, 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. co najmniej 25 lat - dla mężczyzn i 20 lat - dla kobiety. Takim ubezpieczonym przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 powołanej ustawy, pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem. Warunki te winny być spełnione łącznie.

Przepis art. 184 ust. 1 cytowanej ustawy ustanawia odrębną niż wymieniona w art. 32 tej ustawy, kategorię ubezpieczonych i znajduje zastosowanie do innych stanów faktycznych niż określone w art. 32 ust. 1 i art. 46 ust. 1 ustawy.

Analiza art. 46 ust. 1 i art. 184 ustawy wskazuje, że ten drugi przepis nie odsyła w zakresie warunków nabycia przez zatrudnionego w szczególnych warunkach prawa do wcześniejszej emerytury do art. 32, jak czyni to art. 46 ustawy, lecz ustanawia własne przesłanki nabycia tego prawa. Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Najwyższego i utrwaloną już linię orzeczniczą w tym przedmiocie (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2007 r, II UZP 14/06, OSNP 2007/13-14/199 oraz wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 18 lipca 2007 r, I UK 62/07, OSNP 2008/17-18/269 i z dnia 6 grudnia 2007 r, I UK 132/07 - Legalis).

Gramatyczna wykładnia art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wskazuje, że sformułowanie: „po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 4” odnosi się wyłącznie do wieku emerytalnego określonego w tych przepisach - bez odwoływania się do pozostałych wymogów związanych z tym wiekiem. Te pozostałe wymogi związane z wiekiem, to jeden z warunków prawa do emerytury, niemieszczący się w znaczeniu pojęciowym słowa wiek.

Reasumując należy stwierdzić, że przesłankami nabycia prawa do emerytury na podstawie art. 184 ust. 1 cytowanej ustawy przez skarżącą jest osiągnięcie do dnia 1 stycznia 1999 r tzw. warunków stażowych, do których należą: okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 20 lat dla kobiety oraz okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet (pkt 1). Skutkiem odesłania do przepisów dotychczasowych zawartego w art. 184 ust. 1 pkt 1 jest stosowanie wprost przepisów powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Nie ma w sprawie wątpliwości, że skarżąca od 18 listopada 1975 r do 31 grudnia 1998 r - i dalej - zatrudniona była w (...) Zakładach (...) w Ł. na stanowisku obuwnika.

Pracując na tym stanowisku wykonywała różne czynności, opisane szczegółowo przez świadków i samą apelującą. Świadkowie i apelująca nie umieli jednak dokładnie podać, w jakich konkretnie okresach jakie czynności wykonywała skarżącą.

Prawidłowo w tej sytuacji oparł się Sąd pierwszej instancji na „osobowej karcie pracy”, dokumencie sporządzonym przez upoważnione osoby i wymieniającym kolejno rodzaj prac wykonywanych przez apelującą. Tego dokumentu i rodzaju prac apelująca nie kwestionowała.

Na tym dokumencie oparł się również pracodawca, wystawiając świadectwo pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

Apelująca w czasie zatrudnienia w (...) Zakładach (...) wykonywała wiele czynności bezpośrednio przy produkcji obuwia i są to prace związane ze szlifowaniem, klejeniem i wykańczaniem wyrobów przemysłu skórzanego, wymienione w wykazie A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r, w dziale VII „W przemyśle lekkim” pod poz. 14 w punkcie 12, w którym jest mowa o produkcji spodów obuwniczych ze skóry, gumy i tworzyw sztucznych oraz o klejeniu i powlekaniu tkanin obuwniczych

Praca taka jest pracą świadczoną w szczególnych warunkach, uprawniającą do emerytury we wcześniejszym wieku emerytalnym.

Czynności powyższe wykonywała w następujących okresach: drasanie: od 7 grudnia 1975 r do 6 września 1980 r, - 4 lata 9 miesięcy, powlekanie klejem: od 1 września 1993 r do 24 października 1993 r - 1 miesiąc 23 dni, od 31 października 1993 r do 28 lutego 1994 r - 4 miesiące 1 dzień, od 26 kwietnia 1994 r do 29 maja 1994 r - 1 miesiąc 4 dni, od 18 czerwca 1994 r do 11 grudnia 1994 r - 5 miesięcy 24 dni, apreturowanie: od 27 grudnia 1994 r do 11 stycznia 1995 r - 16 dni, kalibrowanie: od 1 marca 1995 r do 17 maja 1995 r - 2 miesiące 17 dni oraz od 26 maja 1995 r do 22 października 1995 r - 4 miesiące 27 dni. Razem jest to okres wynoszący 6 lat 5 miesięcy 22 dni. Z tego okresu nie powinny być wyłączone okresy pobierania zasiłku chorobowego w czasie pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, okresy zasiłków chorobowych wymienione zostały w świadectwie pracy.

Po doliczeniu okresów zasiłków chorobowych do wymienianych wyżej okresów pracy w warunkach szczególnych okresy pracy wykonywanej w warunkach szczególnych przez apelującą to okresy: drasanie od 7 grudnia 1975 r do 6 września 1980 r - 4 lata 9 miesięcy, klejenie, apreturowanie i kalibrowanie - od 1 września 1993 r do 31 października 1995 r - 2 lata 2 miesiące. Razem okres pracy wykonywanej przez skarżącą w warunkach szczególnych wynosi 6 lat 11 miesięcy.

Wbrew zarzutom apelacji prawidłowo ocenił Sąd Okręgowy, że okresy pracy apelującej na oddziale kartonażu przy obsłudze maszyn do produkcji opakowań, tj. od 21 listopada 1983 r do 13 marca 1991 r, od 2 listopada 1995 r do 18 lutego 1996 r, od 1 marca 1996 r do 12 czerwca 1997 r, od 29 czerwca 1997 r do 21 września 1997 r, od 28 września 1997 r do 23 lutego 1998 r, od 28 lutego 1998 r do 29 listopada 1998 r oraz od 6 grudnia 1998 r do 31 grudnia 1998 r, nie mogą być uznane za okresy pracy wykonywanej w warunkach szczególnych

Sąd, na podstawie zeznań świadka B. C., przełożonej B. B., ustalił szczegółowo, że do skarżącej należało przygotowanie wykrojów do produkcji pudełek, przeciągnięcie ich na swoje stanowisko, ręczne wygięcie i włożenie do maszyny, która składała i sklejała boki wierzchów i spodów pudełek. Do skarżącej należało też uzupełniania kleju w maszynie. Okresowo skarżąca obsługiwała również „exomat”, urządzenie, które zawijało boki wierzchów pudełek.

Praca taka nie jest wymieniona w dziale VII „W przemyśle lekkim” wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r jako praca wykonywana w warunkach szczególnych. Pracy takiej nie można również zakwalifikować jako pracy w szczególnych warunkach wymienionej w wykazie A Dziale XI „W przemyśle poligraficznym”, pkt 5. Prace skarżącej na wydziale kartonażu nie są bowiem pracami polegającymi na bezpośredniej obsłudze maszyn i urządzeń do składania (łamania) arkuszy papieru, krajania papieru i wyrobów poligraficznych oraz do oprawy wyrobów poligraficznych w drukarniach.

Nadto podkreślić należy, że istotne znaczenie przy ocenie charakteru pracy z punktu widzenia uprawnień emerytalnych posiada możliwość zakwalifikowania jej pod którąś z pozycji wymienionego wykazu A. Treść wykazu prowadzi do wniosku, że wyodrębnienie w nim poszczególnych prac ma charakter stanowiskowo - branżowy, co jednoznacznie stwierdził Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 1 czerwca 2010 r, II UK 21/10 (Lex 619638) i z dnia 19 marca 2012 r, II UK 166/11 (Lex nr 1171002). Należy zgodzić się z Sądem Najwyższym, że „przyporządkowanie danego rodzaju pracy do określonej branży ma istotne znaczenie dla jej kwalifikacji jako pracy w szczególnych warunkach. Usystematyzowanie prac o znacznej szkodliwości i uciążliwości do oddzielnych działów oraz poszczególnych stanowisk w ramach gałęzi gospodarki nie jest przypadkowe, gdyż należy przyjąć, że konkretne stanowisko narażone jest na ekspozycję na czynniki szkodliwe w stopniu mniejszym lub większym w zależności od tego, w którym dziale przemysłu jest umiejscowione. Konieczny jest bezpośredni związek wykonywanej pracy z procesem technologicznym właściwym dla danego działu”.

Apelująca wykonując pracę obuwnika pracowała w przemyśle lekkim, a nie w przemyśle poligraficznym. Czynności związane z produkcją opakowań kartonowych nie były wykonywane w drukarni.

Odnosząc się natomiast do charakteru świadectwa pracy stwierdzić należy, że świadectwo pracy, czy świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 kpc, gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Dlatego też w ramach postępowania sąd ocenia zarówno zasadność odmowy wydania przez pracodawcę świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, jak i zasadność umieszczenia w świadectwie pracy wzmianki, że pracownik wykonywał pracę w warunkach szczególnych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 1999 r, II UKN 619/98, OSNP 2000/11/439). W razie zakwestionowania przez jedną ze stron świadectwa pracy przeprowadza się dowody na okoliczności wskazane w tym świadectwie. Takie dowody, z zeznań świadków, wnioskodawcy i dokumentów znajdujących się w aktach osobowych, przeprowadził Sąd w niniejszej sprawie, oceniając dowody bez przekroczenia zasady swobodnej oceny dowodów, wynikającej z art. 233 § 1 kpc. Następnie Sąd ustalił prawidłowo stan faktyczny i odniósł go do obowiązujących przepisów prawa.

Jak słusznie ustalił Sąd Okręgowy, skarżąca nie wykazała do dnia 31 grudnia 1998 r okresu 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Okres zatrudnienia apelującej w Zakładach (...) od 7 grudnia 1975 r do 31 grudnia 1998 r wynosi 22 lata 11 miesięcy 25 dni.

Trafnie wskazał Sąd pierwszej instancji, przy ustalaniu okresu pracy skarżącej w warunkach szczególnych niewątpliwie należy odjąć z ogólnego stażu pracy w (...) wskazanego wyżej, okresy jej pracy w oddziale kartonażu, to jest od 21 listopada 1983 r do 13 marca 1991 r - 7 lat 3 miesiące 21 dni i od 2 listopada 1995 r do 31 grudnia 1998 r - 3 lata 2 miesiące (łącznie z zasiłkami chorobowymi), a także odjąć okres urlopu wychowawczego od 28 sierpnia 1981 r do 8 sierpnia 1983 r, to jest 1 rok 11 miesięcy 11 dni. Razem nie podlega zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych okres 12 lat 5 miesięcy 2 dni. Pozostały okres to 10 lat 6 miesięcy 23 dni (w tym 6 lat 11 miesięcy pracy w szczególnych warunkach wskazanej w świadectwie pracy na stanowiskach przy produkcji obuwia wraz z zasiłkami chorobowymi).

Już to powoduje, że apelująca nie legitymuje się piętnastoletnim okresem wykonywania pracy w warunkach szczególnych do dnia 31 grudnia 1998 r i nie może nabyć prawa do wcześniejszej emerytury.

W powyższych okolicznościach zarzuty apelacji okazały się całkowicie bezzasadne. Dlatego Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację.