Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lutego 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia	SA Barbara Hejwowska
Sędziowie:	SA Elżbieta Czaja SA Małgorzata Pasek (spr.)
Protokolant: protokolant sądowy Joanna Malena

po rozpoznaniu w dniu 10 lutego 2016 r. w Lublinie

sprawy S. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o prawo do emerytury oraz o wysokość kapitału początkowego

na skutek apelacji wnioskodawcy S. W.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 6 sierpnia 2015 r. sygn. akt VIII U 1315/13

oddala apelację.

Elżbieta Czaja Barbara Hejwowska Małgorzata Pasek

Sygn. akt III AUa 998/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 marca 2013 roku znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił S. W. przyznania prawa do emerytury, ponieważ nie spełnił on warunków do ustalenia takiego świadczenia określonych w art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. nie legitymuje się on przypadającym do dnia 1 stycznia 1999 r. 25 - letnim okresem składkowym i nieskładkowym oraz 15 – letnim okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Odwołanie od tej decyzji złożył S. W., który wskazał, iż wykonywał pracę w szczególnych warunkach przez wymagany okres, pracując w drukarniach początkowo jako uczeń, a następnie na stanowisku maszynisty offsetowego, a także jako pracownik garbarni przy obróbce mokrych skór. Posiada również wymagany ogólny staż pracy wynoszący 25 lat.

W kolejnej decyzji z dnia 22 marca 2013 r. znak (...)ZUS O/B. ustalił S. W. kapitał początkowy w wysokości 86.082,92 złotych.

Wnioskodawca w złożonym odwołaniu zakwestionował określony w w/w decyzji staż pracy.

Organ rentowy w odpowiedziach na odwołania wniósł o ich oddalenie.

Sąd Okręgowy w Lublinie wyrokiem z dnia 6 sierpnia 2015 roku oddalił odwołanie wnioskodawcy od decyzji z dnia 22 marca 2013 roku znak (...), zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 2 marca 2013 roku znak(...)i ustalił S. W. wysokość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku w kwocie 110.358,27 złotych oraz zasądził od ZUS na rzecz wnioskodawcy kwotę 60 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd pierwszej instancji swoje rozstrzygnięcie oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych.

S. W. urodzony (...) po ukończeniu szkoły podstawowej był zatrudniony w okresie od dnia 3 września 1970 roku do dnia 1 maja 1973 roku w (...) Zakładach (...) im. PKWN w L. jako uczeń w zawodzie maszynisty offsetowego na podstawie umowy o naukę zawodu zawartej pomiędzy pracodawcą, a przedstawicielem ustawowym skarżącego Z. W.. W tym okresie wnioskodawca „przechodził” przez wszystkie wydziały: zecernię, typografię, wydział kopii offsetowej, fotografii offsetowej celem zdobycia wiedzy poligraficznej. Kierowany był także do ekspedycji – do pakowania książek. Pracę wykonywał pod nadzorem instruktora G. N.. W tym czasie miał także obowiązek dokształcania się i ukończenia liceum ogólnokształcącego dla pracujących. Każdy rok nauki kończył się egzaminem składającym się z części teoretycznej i praktycznej. W okresie pobierania nauki zawodu ubezpieczonemu został udzielony urlop bezpłatny w wymiarze 5 dni.

S. W. przerwał naukę po ukończeniu II roku, bowiem w kwietniu 1973 r. nabył od Skarbu Państwa gospodarstwo rolne położone w (...)pow. (...) o powierzchni 17,45 ha i gospodarstwo to prowadził od maja 1973 roku do lipca 1975 roku.

Następnie od 2 września 1975 roku do 15 lipca 1976 roku skarżący ponownie został zatrudniony w (...) Zakładach (...) im. PKWN w L., początkowo jako uczeń w zawodzie maszynisty offsetowego celem dalszej nauki zawodu - III rok nauki, a następnie od dnia 1 grudnia 1975 roku, po złożeniu egzaminu, jako maszynista offsetowy w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w zakładzie. Do maszynisty offsetowego należało założenie matrycy, włożenie jej do maszyny po naniesieniu tekstu, a następnie ustawieniu maszyny, nałożeniu farby i rozpoczęciu procesu drukowania. Po zakończeniu druku maszynista czyścił maszynę rozpuszczalnikami.

Od 16 lipca 1976 roku do 23 maja 1978 roku odwołujący był zatrudniony w (...) Ś. także na stanowisku maszynisty offsetowego i w tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy drukowaniu i uszlachetnianiu druków.

W okresie od 24 maja 1978 roku do 31 sierpnia 1980 roku S. W. pracował w (...)w K. jako pracownik fizyczny na stanowisku oborowego.

W dniu 20 września 1980 roku podjął pracę w (...) w R. na stanowisku pracownika fizycznego w garbarni przy wyprawie skór futerkowych, pracę tę wykonywał do 10 maja 1984 roku, przy czym od dnia 14 listopada 1980 roku do końca zatrudnienia był członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej. W (...) w R. prowadzone było gospodarstwo rolne oraz jako produkcja dodatkowa – garbarnia. Do obowiązków wnioskodawcy w garbarni należało: czyszczenie skór z resztek mięsa, prace przy praniu skór – wrzucaniu ich do cytroka, tj. wanny drewnianej ze środkiem chemicznym celem wyprawienia, przywoził także surowe skóry z magazynu. W okresach letnich i jesiennych część pracowników garbarni kierowana była także do prac polowych.

S. W. nabył gospodarstwo rolne położone w miejscowości K. gm. S. i w okresie od 1 września 1984 roku do 31 grudnia 1988 roku objęty był ubezpieczeniem społecznym rolników.

Wnioskodawca od dnia 18 marca 1985 roku do dnia 31 października 1988 roku był zatrudniony na stanowisku maszynisty offsetowego w Drukarni (...) w K., przy czym od 1 lipca 1988 roku do 31 października 1988 roku przebywał na urlopie bezpłatnym.

W okresie od 7 listopada 1988 roku do 28 listopada 1989 roku S. W. wykonywał pracę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie Państwowym Drukarni (...) w K. na stanowisku maszynisty offsetowego, gdzie od 1 marca 1989 roku do dnia 28 listopada 1989 roku przebywał na urlopie bezpłatnym.

W okresie od 2 stycznia 1990 roku do 30 listopada 1990 roku wnioskodawca pracował w (...) Przedsiębiorstwie Produkcji (...) jako chałupnik. W tym okresie był współwłaścicielem gospodarstwa rolnego położonego we wsi C. Gmina W. i z tego tytułu podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników od 1 stycznia 1990 roku do 31 grudnia 1990 roku.

Od dnia 4 lutego 1991 roku do dnia 27 maja 1991 roku S. W. był zatrudniony w Harcerskiej Oficynie (...) w K.. W okresie od 28.05.1991 do 14.06.1993 r. pracował w Firmie (...) w K. na stanowisku maszynisty offsetowego. Również w okresie od 15.06.1993 r. do 28.02.1994 r. wykonywał pracę na takim stanowisku w Spółdzielni Pracy Drukarni (...) w K..

Od dnia 01.03.1994 r. do dnia 31.05.1995 r. S. W. zatrudniony był w Zakładzie (...) s.c w K. na stanowisku maszynisty offsetowego, pracę tę wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy.

Od 01.07.1995 r. do 15.01.1997 r. wnioskodawca pracował w Zakładzie (...) 3 (...) sp. z o.o. w K. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku maszynisty offsetowego, przy czym stosunek pracy został rozwiązany z zastosowaniem skróconego okresu wypowiedzenia i za okres od dnia 15.01.1997 r. do dnia 15.02.1997 r. otrzymał odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia.

S. W. od 06.02.1997 r. do 07.04.1997 r. ponownie był zatrudniony w Zakładzie (...) s.c w K. na stanowisku maszynisty offsetowego, przy czym od 29.03.1997 r. do 05.04.1997 r. przebywał na urlopie bezpłatnym. W okresie od 01.04.1997 r. do 14.10.1998 r. pracował w Wydawnictwie (...) w P. na stanowisku maszynisty offsetowego, przy czym pracę tę wykonywał do dnia 31.05.1997 r., zaś od 01.06.1997 r. do 08.06.1997 r. przebywał na urlopie bezpłatnym, za okres od 09.06.1997 r. do 13.07.1997 r. otrzymał wynagrodzenie za czas choroby, od 14.07.1997 r. do 17.10.1997 r. - zasiłek chorobowy, od 18.10.1987 r. do 31.10.1997 r. ponownie przebywał na urlopie bezpłatnym, następnie od 01.01.1998 r. do 18.01.1998 r. udzielono mu urlopu bezpłatnego, za okres od 19.01.1998 r. do 22.02.1998 r. otrzymał wynagrodzenie za czas choroby, a za okres od 23.02.1998 r. do 22.08.1998 r. zasiłek chorobowy. Decyzją z dnia 08.12.1998 r. ZUS O/N. przyznał skarżącemu świadczenie rehabilitacyjne od dnia 15.10.1998 r. do dnia 12.04.1999 r., następnie przedłużone do 09.10.1999 r.

Od dnia 10 października 1999 roku S. W. jest uprawiony do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W oparciu o powołane dowody z dokumentów, zeznania wnioskodawcy i świadków Sąd Okręgowy ustalił, że za wyjątkiem okresów pracy w (...) w K. i (...) w R. oraz w (...), ubezpieczony w pozostałych okresach zatrudnienia pracował na stanowisku maszynisty offsetowego przy obsłudze maszyn offsetowych i pracę tą wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zakładzie. Sąd pierwszej instancji wskazał, że S. W. zdobył wykształcenie zawodowe w zawodzie maszynisty offsetowego i pracę w tym charakterze przy obsłudze maszyn offsetowych – maszyn drukarskich - wykonywał na rzecz wszystkich pracodawców, których sfera działalności sprowadzała się do działalności drukarskiej.

Odnośnie kwestii zaliczenia do ogólnego stażu pracy, okresu pracy w gospodarstwie rolnym Sąd ustaleń dokonał w oparciu o zeznania wnioskodawcy i świadków, które obdarzył wiarą. Z dowodów tych wynika, że w 1973 r. odwołujący nabył gospodarstwo rolne położone w B. w miejscowości P., w gospodarstwie tym zamieszkał i prowadził je co najmniej do lipca 1975 r. Z tytułu zaś posiadania gospodarstwa rolnego w K. gm. S., a następnie w C. podlegał ubezpieczeniu, opłacając składki w KRUS w okresach od 01.09.1984 r. do 31.12.1988 r. oraz od 01.01.1990 r. do 31.12.1990 r.

Sąd pierwszej instancji przyjął, że w (...) w R. S. W. pracował od 20 września 1980 roku, tj. tak jak wykazano to w świadectwie pracy. Jeśli zaś chodzi o zatrudnienie w (...) Zakładach (...) im. PKWN w L. ustalił, że ustało ono z dniem 15 lipca 1975 roku, a nie jak podano w świadectwie pracy w dniu 17 lipca 1975 r., bowiem już od dnia 16.07.1975 r. był on zatrudniony w (...) w Ś..

Oceniając, czy S. W. spełnił warunki do ustalenia mu prawa do emerytury określone w art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. 2013.1440) Sąd Okręgowy wskazał, że do dnia 1 stycznia 1999 roku legitymuje się on okresem składkowym i nieskładkowym wynoszącym łącznie 23 lata, 4 miesiące i 2 dni, na które składają się okresy zatrudnienia:

- od 01.09.1970 r. do 01.05.1973 r. w (...) Zakładach (...) im. PKWN w L. jako uczeń na podstawie umowy o naukę zawodu z wyłączeniem 3 dni urlopów bezpłatnych (2 lata, 7 miesięcy i 27 dni);

- od 02.09.1975 r. do 15.07.1976 r. w (...) Zakładach (...) im. PKWN w L., w tym do dnia 31.11.1975 r. jako uczeń zawodu (10 miesięcy i 14 dni);

- od 16.07.1976 r. do 23.05.1978 r. w (...) Ś. (1 rok, 10 miesięcy i 9 dni);

- od 24.05.1978 r. do 31.08.1980 r. w (...)w K. (2 lata, 3 miesiące i 7 dni);

- od 20.09.1980 r. do 10.05.1984 r. w (...)w R. (3 lata, 7 miesięcy i 20 dni);

- od 18.03.1985 r. do dnia 31.06.1988 r. w Drukarni (...) w K. (3 lata, 3 miesiące i 14 dni), przy czym od 01.07.1988 r. do 31.10.1988 r. przebywał na urlopie bezpłatnym;

- od 07.11.1988 r. do 28.02.1989 r. w Przedsiębiorstwie Państwowym Drukarni (...) w K. (3 miesiące, 21 dni), gdzie od 01.03.1989 r. do 28.11.1989 r. przebywał na urlopie bezpłatnym;

- od 02.01.1990 r. do 30.07.1990 r. w (...) Przedsiębiorstwie Produkcji (...) (7 miesięcy ) oraz 01.11.1990 r. do 30.11.1990 r. ( 1 miesiąc);

- od 04.02.1991 r. do 27.05.1991 r. w Harcerskiej Oficynie (...) w K. (3 miesiące, 23 dni);

- od 28.05.1991 r. do 14.06.1993 r. w Firmie (...) w K. (2 lata, 16 dni);

- od 15.06.1993 r. do 28.02.1994 r. w Spółdzielni Pracy Drukarni (...) w K. (8 miesięcy i 13 dni);

- od 01.03.1994 r. do 31.05.1995 r. w Zakładzie (...) s.c w K. (1 rok i 3 miesiące);

- od 01.07.1995 r. do 15.01.1997 r. w Zakładzie (...) 3 (...) sp. z o.o. w K. (1 rok, 7 miesięcy i 15 dni) oraz od 15.01.1997 r. do 15.02.1997 r. - odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia (1 miesiąc);

- od 06.02.1997 r. do 07.04.1997 r. w Zakładzie (...) s.c. w K. (1 miesiąc i 23 dni), gdzie od 29.03.1997 r. do 05.04.1997 r. przebywał na urlopie bezpłatnym oraz w Wydawnictwie (...) w P. od 01.04.1997 r. do 31.05.1997 r. (2 miesiące), od 09.06.1997 r. do 13.07.1997 r. (1 miesiąc, 4 dni - wynagrodzenie za czas choroby), od 14.07.1997 r. do 17.10.1997 r. (3 miesiące, 3 dni - zasiłek chorobowy), od 01.11.1997 r. do 31.12.1997 r. (2 miesiące), od 19.01.1998 r. do 22.02.1998 r. (1 miesiąc i 3 dni - wynagrodzenie za czas choroby) oraz od 23.02.1998 r. do 22.08.1998 r. (6 miesięcy - zasiłek chorobowy) i okres pobierania świadczenia rehabilitacyjnego od 15.10.1998 r. do 31.12.1998 r.

W ocenie Sądu pierwszej instancji brak jest podstaw do wyłączenia ze stażu pracowniczego S. W. okresu od 01.09.1970 r. do 01.05.1973 r., tj. okresu pobierania nauki zawodu, bowiem z dokumentów zawartych w aktach osobowych wynika, że w tym czasie pozostawał on w zatrudnieniu w (...) Zakładach (...) w L. na podstawie umowy o naukę zawodu, zawartej na podstawie przepisów ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz. U. Nr 45, poz. 226 ze zm.), a tym samym - odmiennie niż np. uczniowie odbywający jedynie praktyki w danym zakładzie - posiadał status pracownika i okres ten stanowi okres składkowy, o którym mowa w art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Sąd Okręgowy powołując orzeczenia sądów powszechnych wskazał, że jeżeli młodociany odbywał praktyczną naukę zawodu w zakładzie pracy, na podstawie umowy zawartej między nim, a zakładem pracy, okres praktycznej nauki zawodu podlega uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty oraz przy ustalaniu wysokości tych świadczeń. W takim bowiem przypadku młodociany podlegał ubezpieczeniu społecznemu, a w związku z tym była za niego opłacana składka na ubezpieczenie społeczne.

Natomiast wyłączeniu podlegają okresy przebywania na urlopach bezpłatnych, bowiem nie stanowiły one okresów zatrudnienia w rozumieniu art. 11 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 ze zm.) ani też okresów składkowych w rozumieniu art. 2 ust. 1, czy nieskładkowych (art. 4 ust. 1 pkt 6) ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz. 450 ze zm.). Po dacie wejście w życia ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS okres urlopu bezpłatnego (za wyjątkiem urlopów wymienionych w art. 7 pkt 5 i pkt 8 ustawy) nie jest wymieniony w treści art. 7 w/w ustawy zawierającego katalog okresów nieskładkowych. W konsekwencji okresy urlopu bezpłatnego nie są okresami składkowymi ani nieskładkowymi.

W konsekwencji Sąd Okręgowy uznał, że do ogólnego stażu pracy S. W. nie mogą zostać zaliczone okresy: od 01.07.1988 r. do 31.10.1988 r., od 01.03.1989 r. do 28.11.1989 r., od 29.03.1997 r. do 05.04.1997 r., od 01.06.1997 r. do 08.06.1997r., od 18.10.1987 r. do 31.10.1997 r., od 01.01.1998 r. do 18.01.1998 r.

Natomiast przywołując treść art. 10 ust. 1 i ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Sąd pierwszej instancji uznał za zasadne zaliczenie do stażu pracy wnioskodawcy przypadającego po ukończeniu przez niego 16 roku życia okresu pracy w gospodarstwie rolnym od 02.05.1973 r. do 30.06.1975 r. oraz okresów opłacania składek na ubezpieczenie rolnicze. Po uwzględnieniu zatrudnienia w Drukarni (...) w K., w Przedsiębiorstwie Państwowym Drukarni (...) w K., pracy chałupniczej w (...) Przedsiębiorstwie Produkcji (...) legitymuje się wymaganym 25 - letnim okresem ubezpieczenia.

Rozważając kwestię spełnienia przesłanki nabycia prawa do emerytury w postaci stażu pracy w szczególnych warunkach Sąd powołał przepisy art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 2 ust. 1, § 3, § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskazując, iż wymagany okres takiej pracy wynosi 15 lat. Podniósł, powołując przy tym orzeczenia Sądu Najwyższego, że praca w szczególnych warunkach, to praca odpowiadająca swoim charakterem i rodzajem jednemu ze stanowisk wskazanych w wykazie stanowiącym załącznik do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd Okręgowy wskazał, że S. W. wykonywał pracę w szczególnych warunkach wymienioną w dziale XI pkt 4 wykazu A stanowiącego załącznik do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, tj. drukowanie i uszlachetnianie druków na stanowisku maszynisty - operatora maszyn drukujących, które są wymieniony również w przepisach resortowych.

Pracę taką wykonywał w okresach:

- od 02.09.1975 r. do 15.07.1976 r. w (...) Zakładach (...) im. PKWN w L., w tym do dnia 31.11.1975 r. (10 miesięcy i 14 dni);

- od 16.07.1976 r. do 23.05.1978 r. w (...) Ś. (1 rok, 10 miesięcy i 9 dni);

- od 18.03.1985 r. do 31.06.1988 r. w Drukarni (...) w K. (3 lata, 3 miesiące i 14 dni);

- od 07.11.1988 r. do 28.02.1989 r. w Przedsiębiorstwie Państwowym Drukarni (...) w K. (3 miesiące, 21 dni);

- od 04.02.1991 r. do 27.05.1991 r. w Harcerskiej Oficynie (...) w K. (3 miesiące, 23 dni);

- od 28.05.1991 r. do 14.06.1993 r. w Firmie (...) w K. (2 lata, 16 dni);

- od 15.06.1993 r. do 28.02.1994 r. w Spółdzielni Pracy Drukarnia (...) w K. (8 miesięcy, 13 dni);

- od 01.03.1994 r. do 31.05.1995 r. w Zakładzie (...) s.c. w K. (1 rok i 3 miesiące);

- od 01.07.1995 r. do 15.01.1997 r. w Zakładzie (...) 3 (...) sp. z o.o. w K. (1 rok, 7 miesięcy i 15 dni) oraz od 15.01.1997 r. do 15.02.1997 r. - odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia (1 miesiąc);

- od 06.02.1997 r. do 07.04.1997 r. w Zakładzie (...) s.c. w K. (1 miesiąc, 23 dni) oraz w Wydawnictwie (...) w P. od 01.04.1997 r. do 31.05.1997 r. (2 miesiące), od 09.06.1997 r. do 13.07.1997 r. (1 miesiąc, 4 dni), od 14.07.1997 r. do 17.10.1997 r. (3 miesiące, 3 dni), od 01.11.1997 r. do 31.12.1997 r. (2 miesiące), od 19.01.1998 r. do 22.02.1998 r. (1 miesiąc i 3 dni) oraz od 23.02.1998 r. do 22.08.1998 r. (6 miesięcy), tj. przez okres 13 lat, 9 miesięcy i 8 dni.

Sąd Okręgowy wskazał, że spełnienie warunku wykonywania pracy w warunkach szczególnych oznacza faktycznie wykonywania takiego rodzaju pracy, nie zaś jedynie pozostawanie w stosunku zatrudnienia na stanowisku, na którym praca ma charakter wykonywanej w warunkach szczególnych. Z tych powodów do okresu wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie zostały zaliczone okresy urlopów bezpłatnych: od 01.07.1988 r. do 31.10.1988 r., od 01.03.1989 r. do 28.11.1989 r., od 29.03.1997r. do 05.04.1997 r., od 01.06.1997 r. do 08.06.1997 r., od 18.10.1987 r. do 31.10.1997 r., od 01.01.1998 r. do 18.01.1998 r.

Nie ma też podstaw do uwzględnienia jako okresu wykonywania pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia S. W. w (...) Zakładach (...) w L. od dnia 01.09.1970 r. do dnia 01.05.1973 r. (2 lata, 7 miesięcy i 23 dni), gdyż w tym okresie był on zatrudniony jako uczeń na podstawie umowy o naukę zawodu. W dacie jej zawarcia nie miał ukończonych 18 lat, a tym samym jego zatrudnienie podlegało regulacji ustawy z 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz. U. Nr 45, poz. 226). Sąd podkreślił, że uczeń przyuczany do wykonywania prac o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, nie mógł ich wykonywać i faktycznie nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, lecz najwyżej w wymiarze czasu pracy przewidzianym dla pracowników młodocianych. Jeżeli więc na stanowisku pracy ucznia nauki zawodu przewidziana była norma czasu pracy w liczbie 6 godzin dziennie i 36 godzin tygodniowo, to praca wykonywana w takim rozmiarze wykonywana była w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na tym stanowisku, tylko ze względu na postanowienia art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, obowiązującego do czasu wejścia w życie Kodeksu pracy. Przepis ten - odnoszący się do sytuacji określonych w art. 12 tej ustawy, zgodnie, z którym młodociani przyjęci do pracy byli obowiązani do dokształcania się w celu ukończenia pełnej szkoły podstawowej lub do dokształcania się zawodowego lub ogólnokształcącego (ust. 2), natomiast młodociani zatrudnieni w celu nauki zawodu obowiązani byli do dokształcania się w zakresie obranego zawodu (ust. 3) - stanowił, że do czasu pracy młodocianych wlicza się czas dokształcania bez względu na to, czy nauka odbywa się w godzinach pracy, czy poza godzinami pracy, jednakże w wymiarze nie większym niż 18 godzin tygodniowo, w związku z tym jednak zatrudnienie młodocianych nie mogło być uznane za stałe wykonywanie pracy w warunkach szczególnych, rozumiane jako wypełnianie pełnego wymiaru czasu pracy na zajmowanym stanowisku pracy (wyrok SN z 24 kwietnia 2009 r., II UK 334/08, OSNP 2010 nr 23-24, poz. 294 oraz z 20 stycznia 2011 r., II UK 169/10, niepubl., z 23 stycznia 2012 r. II UK 96/11 LEX nr 1215433, postanowienie SN z 09.01.2012 r. I UK 262/11, LEX nr 1215775).

W ocenie Sądu pierwszej instancji do okresu zatrudnienia wnioskodawcy w warunkach szczególnych nie może zostać także uwzględniony okres pracy w (...)w R., bowiem jak wynika ze świadectwa pracy ubezpieczony od dnia 14.11.1980 r. do końca zatrudnienia był członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej (wyrok SA w Białymstoku z dnia 16 stycznia 2013 r., III AUa 752/12, LEX nr 1271807, wyrok SN z dnia 25 kwietnia 2012 r. I UK 384/11, LEX nr 1212661).

Podsumowując Sąd Okręgowy wskazał, że S. W. wprawdzie posiada 25 – letni okres składkowy, nieskładkowy i uzupełniający, to jednak nie wykazał 15 – letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, zatem nie spełnia przesłanek do nabycia prawa do emerytury, określonych w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Z tych też powodów brak jest podstaw do uwzględnienia jego odwołania od decyzji z dnia 22 marca 2013 roku znak (...).

Odnosząc się zaś do odwołania od drugiej decyzji z dnia 22.03.2013 r. dotyczącej kapitału początkowego, Sąd Okręgowy wskazał, że w tym przypadku przedmiotem sporu był jedynie wymiar okresów zatrudnienia. Sąd ustalił, że do obliczenia kapitału początkowego powinny być uwzględnione okresy zatrudnienia: od 01.09.1970 r. do 01.05.1973 r. oraz od 02.09.1975 r. do 15.07.1976 r. ( (...) Zakłady (...) im. PKWN w L.), od 16.07.1976 r. do 23.05.1978 r. ( (...) Ś.), od 24.05.1978 r. do 31.08.1980 r. ( (...) w K.), od 20.09.1980 r. do 10.05.1984 r. ( (...) w R.), od 18.03.1985 r. do 31.10.1988 r. ( Drukarnia (...) w K.), od 07.11.1988 r. do 28.11.1989 r. ( Przedsiębiorstwo Państwowe Drukarnia (...) w K. z uwzględnieniem urlopu bezpłatnego od 01.03.1989 r. do 28.11.1989 r.), od 02.01.1990 r. do 31.07.1990 r. oraz od 01.11.1990 r. do 30.11.1990 r. ( (...) Przedsiębiorstwo Produkcji (...)), od 04.02.1991 r. do 27.05.1991 r. (Harcerska Oficyna (...) w K.), od 28.05.1991 r. do 14.06.1993 r. ( Firma (...) w K.), od 15.06.1993 r. do 28.02.1994 r. (SP Drukarnia (...) w K.), od 01.03.1994 r. do 31.05.1995 r. ( Zakład (...) s.c. w K.), od 01.07.1995 r. do 15.01.1997 r. ( Zakład (...) 3 (...) sp. z o.o. w K. z uwzględnieniem odszkodowania za skrócony okres wypowiedzenia od 16.01.1997 r. do 15.02.1997 r., od 06.02.1997 r. do 31.03.1997 r. ( Zakład (...) s.c w K.), od 01.04.1997 r. do 31.05.1997 r. z uwzględnieniem urlopów bezpłatnych oraz okresów nieskładkowych od 09.06.1997 r. do 17.10.1997 r., od 01.01.1998 r. do 14.10.1998 r. i świadczenia rehabilitacyjnego od 15.10.1998 r. do 31.12.1998 r.

W ocenie Sądu wysokość kapitału początkowego na dzień 01.01.1999 r. powinna wynosić 110.358,27 złotych. Dlatego też w takim zakresie Sąd zmienił decyzję ZUS O/B. z dnia 22.03.2013 r. znak(...).

O kosztach postępowania orzekł zgodnie z treścią art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł S. W., który zaskarżył wyrok w części, w jakiej oddalone zostało jego odwołanie od decyzji ZUS z dnia 22 marca 2013 roku znak (...) odmawiającej przyznania prawa do emerytury.

Skarżący zarzucił:

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, iż w okresie od 1 września 1970 roku do 1 maja 1973 roku w (...) Zakładach (...) nie świadczył pracy w warunkach szczególnych w pełnym wymiarze czasu pracy, co doprowadziło do naruszenia prawa materialnego, tj. art. 184 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 2 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w związku z art. 3, art. 10 i art. 13 ustawy z dnia 2 lipca 1958 roku o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych,

- błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na przyjęciu, iż w okresie zatrudnienia w(...)w R. nie świadczył pracy w szczególnych warunkach i w konsekwencji uznanie, iż nie spełnił warunku przepracowania 15 lat w szczególnych warunkach;

- naruszenia przepisów postępowania przez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów przez nieuwzględnienie zeznań wnioskodawcy i świadka A. G. odnoszących się do czasu pracy w (...) Zakładach (...) oraz dowodów w postaci umowy o naukę zawodu, prośby o zmianę godzin pracy wystosowaną przez ojca skarżącego, jak i świadectwa wydanego przez państwową komisję egzaminacyjną w dniu 27 listopada 1975 r., co doprowadziło w konsekwencji do błędnego ustalenia wymiaru czasu pracy w (...) Zakładach (...) i przyjęcia, że w okresie zatrudnienia w tym zakładzie nie świadczył pracy w pełnym wymiarze czasu pracy.

Powołując powyższe zarzuty apelujący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku i poprzedzającej go decyzji ZUS z dnia 22 marca 2013 roku znak (...) i ustalenia prawa do emerytury. Jako alternatywny złożył wniosek o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów procesu za obie instancji według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy nie może odnieść skutku albowiem wyrok Sądu Okręgowego odpowiada prawu. Sąd Apelacyjny w pełni podziela zarówno ustalenia faktyczne, jak i rozważania prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. W tej sytuacji w świetle utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego nie zachodzi potrzeba ich powtarzania.

Kwestią sporną na obecnym etapie postępowania było, czy ubezpieczony legitymuje się 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

We wskazanym powyżej zakresie Sąd Okręgowy przeprowadził stosowne postępowanie dowodowe, a w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikającej z przepisu art. 233 § 1 k.p.c.

Nie zasługuje na uwzględnienie zarzut naruszenia prawa materialnego, ponieważ przy rozpatrywaniu kwestii uprawnień wnioskodawcy do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, jako ubezpieczonego urodzonego w (...) roku, Sąd I instancji prawidłowo zastosował przepis art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r. poz. 748). Przepis ten w zakresie wcześniejszego wieku emerytalnego odwołuje się do art. 32, 33, 39 i 40, natomiast jeśli chodzi o ustalenie okresów pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odsyła do przepisów dotychczasowych. Zatem mają zastosowanie wprost przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) zarówno co do wymaganego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze koniecznego do przyznania emerytury w niższym wieku, jak i rodzaju tej pracy.

Definicję ustawową „pracy w szczególnych warunkach” zawiera art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z tym przepisem, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w przepisach są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Nie ma w sprawie wątpliwości, że pracę taką S. W. wykonywał przez okres 13 lat, 9 miesięcy i 8 dni. Natomiast do tego okresu Sąd Okręgowy prawidłowo nie uwzględnił pracy w (...)w R. od 14 listopada 1980 roku, tj. od momentu przyjęcia skarżącego w poczet członków spółdzielni do 10 maja 1984 roku. Okoliczności faktyczne przedstawione przez ubezpieczonego odnośnie rodzaju wykonywanej przez niego pracy w tej spółdzielni nie były sporne w sprawie. We wskazanym powyżej zakresie Sąd Okręgowy przeprowadził stosowne postępowanie dowodowe, a w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy określone w art. 233 § 1 k.p.c.

Jednakże z brzmienia powołanych przepisów wynika, że prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym nie mogą nabyć ci ubezpieczeni, którzy świadczyli pracę w szczególnych warunkach na innej podstawie niż umowa o pracę. Wymóg posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych dotyczy wyłącznie „zatrudnienia”, a więc wykonywania pracy w warunkach szczególnych w ramach stosunku pracy.

Apelujący ze stanowiskiem tym w zasadzie nie polemizuje, jednakże wywodzi, że skoro wykonywał pracę jak inni pracownicy, to w istocie pomimo przyjęcia go w poczet członków spółdzielni przez cały ten okres zachował on status pracownika. W tej sytuacji uznaje za wadliwe ustalenia Sądu pierwszej instancji i przeprowadzoną przez tenże Sąd ocenę dowodów.

Sąd Apelacyjny zarzutów tych nie podziela. W toku procesu Sąd Okręgowy przeprowadził dowody z dokumentów, przesłuchał świadków i ubezpieczonego jako stronę. Tak zgromadzony materiał dowodowy poddał ocenie według reguł określonych w art. 233 § 1 k.p.c. Wbrew twierdzeniom apelującego, nie zachodzi dysharmonia pomiędzy dowodami zgromadzonymi w sprawie, a konkluzją, do jakiej doszedł Sąd na podstawie zebranego materiału dowodowego.

Racje ma Sąd I instancji wskazując, że dołączone dokumenty nie pozostawiają wątpliwości, iż w w/w okresie S. W. nie pozostawał w stosunku pracy, lecz był członkiem spółdzielni. Przede wszystkim ze świadectwa pracy z dnia 20 lutego 1985 roku (k. 6 a.s.), zaświadczenia Rp 7 z dnia 16 lipca 1988 roku (k. 5 a.r.) jasno wynika, że w okresie od 14 listopada 1980 roku do 10 maja 1984 roku odwołującego wiązał ze spółdzielnią stosunek członkostwa. Potwierdzili to przesłuchani świadkowie K. K. iB. M.oraz sam ubezpieczony przyznając, że był członkiem (...) (wyjaśnienia wnioskodawcy – k. 167 v., zeznania świadków – k. 168 i v.). Podali oni, że głównym przedmiotem działalności spółdzielni było prowadzenie gospodarstwa rolnego, hodowla zwierząt, natomiast dodatkowo w (...) działała garbarnia. Członkowie (...), w tym także osoby zatrudnione w garbarni wykonywały w razie potrzeby także prace polowe.

W dotychczasowym orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych zgodnie przyjmuje się, że przyjęcie pracownika w poczet członków rolniczej spółdzielni produkcyjnej powoduje dorozumiane rozwiązanie dotychczasowego stosunku pracy za porozumieniem stron, a członek takiej spółdzielni nie może pozostawać z tą spółdzielnią w pracowniczym stosunku pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2009 roku w sprawie I UK 186/09 opubl. OSNP 2011/13-14/189 oraz orzeczenia w nim powołane). Aktami regulującymi wykonywanie pracy przez członków(...)była ustawa z dnia 17 lutego 1961 roku o spółdzielniach i ich związkach (Dz.U. z 1961 r., Nr 12, poz. 61) zaś od dnia 1 stycznia 1983 roku ustawa z dnia 16 września 1982 roku – Prawo spółdzielcze (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 1443). Z przepisów tych wynika, że mogą oni świadczyć pracę na rzecz spółdzielni wyłącznie w oparciu o stosunek członkostwa. Z jego istoty wynikają prawa i obowiązki nie występujące w stosunku pracy, a mianowicie prawo do uczestniczenia w walnym zgromadzeniu lub zebraniu grupy członkowskiej, do wybierania i bycia wybieranym do organów spółdzielni, do udziału w nadwyżce bilansowej, do świadczeń spółdzielni w zakresie jej statutowej działalności oraz prawo do zaskarżania uchwał walnego zgromadzenia spółdzielni. Członek spółdzielni obowiązany jest do wniesienia wpisowego oraz zadeklarowanych udziałów stosownie do postanowień statutu oraz do wniesienia wkładu (art. 18, art. 19, art. 42 § 4, art. 152 Prawa spółdzielczego). Zatrudnienie wynikające ze stosunku członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej nie odpowiada więc warunkom opisanym w art. 22 § 1 k.p. Zgodnie z tym przepisem przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do jego zatrudnienia za wynagrodzeniem.

Z istoty członkostwa wynika obowiązek członka (...)zespołowego działania przy prowadzeniu wspólnego gospodarstwa rolnego, bądź przy prowadzeniu innej działalności gospodarczej, a zdolny do pracy członek spółdzielni ma nie tylko prawo ale i obowiązek pracować w spółdzielni w rozmiarze ustalonym przez zarząd, stosownie do potrzeb wynikających z planu działalności gospodarczej spółdzielni (art. 138, art. 155 § 1 Prawa spółdzielczego). Ustawodawca wybrał więc dla członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej inną podstawę zatrudnienia niż umowa o pracę.

W powołanym wyroku Sądu Najwyższego, którego argumentację Sąd Apelacyjny w całości podziela stwierdzono, że chociaż niektóre prawa i obowiązki związane z wykonywaniem pracy członka spółdzielni mogą być podobne lub identyczne jak wynikające z zatrudnienia pracowniczego, to w sensie formalnoprawnym istnieją tu zasadnicze różnice. Z tego powodu nie można przyjąć, że kontynuacja wykonywania pracy na tym samym stanowisku, po nawiązaniu stosunku członkostwa w spółdzielni, odbywała się na podstawie nawiązanej wcześniej umowy o pracę. W konsekwencji okres ten nie może być zaliczony do stażu emerytalnego, który wymagany jest do nabycia prawa do wcześniejszej emerytury.

W tej sytuacji skoro prawo do emerytury na podstawie powołanych przepisów przysługuje pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a nie przysługuje ubezpieczonym z tytułu zatrudnienia na podstawie innych stosunków prawnych, choćby wykonywali zatrudnienie w szczególnych warunkach, należy uznać za prawidłowe stanowisko Sądu I instancji, że wnioskodawca nie wykonywał tak kwalifikowanej pracy w w/w okresie w (...)w R..

Sąd odwoławczy wskazuje – podobnie jak uczynił to Sąd Okręgowy, że również okres pracy S. W. zatrudnionego na podstawie umowy o naukę zawodu w (...) Zakładach (...) od dnia 1 września 1970 roku do dnia 1 maja 1973 roku nie może zostać zaliczony jako okres pracy w szczególnych warunkach.

W myśl § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na warunkach w nim przewidzianych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Rację ma skarżący, o ile wywodzi, że jeżeli w obowiązujących przepisach przewidziana została dla danego stanowiska - ze względu na charakter zatrudnienia lub związane z nim warunki - norma czasu pracy w rozmiarze odbiegającym od powszechnie obowiązującego, stanowi ona pełny wymiar czasu pracy w rozumieniu § 2 rozporządzenia. Dla spełnienia wymagania wykonywania pracy w szczególnych warunkach istotne jest jednak to, czy taka praca była przez pracownika faktycznie wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przewidzianym dla stanowiska, na którym takie warunki występowały. Stałe wykonywanie pracy w warunkach szczególnych jest rozumiane w orzecznictwie Sądu Najwyższego jako wypełnianie pełnego wymiaru czasu pracy na zajmowanym stanowisku pracy, gdyż nie jest dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika (por. np. wyrok z dnia 4 czerwca 2008 r., II UK 306/07, OSNP 2009 nr 21-22, poz. 290).

Należy podkreślić, że z art. 12 ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudnienia młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz.U. z 1958 r., Nr 45, poz. 226) wynikał obowiązek młodocianych do dokształcania się w zakresie obranego zawodu. Już tylko z tej regulacji wynika, że skarżący - jako uczeń - nie mógł wykonywać i faktycznie nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prac określonych w art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach, tj. o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, z którymi łączyło się wykonywanie zatrudnienia na stanowisku pracy do wykonywania, której był przyuczany.

Z dokumentów zawartych w aktach osobowych wynika, że S. W. przez cały w/w okres zatrudnienia na podstawie umowy o naukę zawodu faktycznie posiadał status ucznia (niezależnie od znajdujących do niego zastosowanie norm czasu pracy) i z uwagi na wynikający z umowy obowiązek dokształcania się nie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych. Zakład pracy w umowie o naukę zawodu z 3 września 1970 roku zobowiązał się do szkolenia skarżącego w zawodzie maszynisty offsetowego. W okresie tego szkolenia ubezpieczony był obowiązany do wykonywania pracy wskazanej przez instruktora i pod jego kierownictwem, nie wykonywał więc samodzielnie czynności. W ramach przygotowania do zawodu był na przykład zobowiązany do zapoznania się z procesami przygotowalni offsetowej oraz uzupełnienia wiadomości teoretycznych (protokół z egzaminu okresowego z dnia 4 listopada 1971 roku – akta osobowe k. 56). Po każdym roku takiego szkolenia odbywał się egzamin sprawdzający zdobytą wiedzę praktyczną i teoretyczną. Fakt przyuczania wnioskodawcy do pracy na „maszynach drukujących offsetowych” niewątpliwie wynika z zeznań skarżącego i świadka A. G.. Jednocześnie sam skarżący wskazał, że wykonywał wszystkie prace zlecone mu przez instruktora, otrzymywał od niego niezbędne materiały, a jako uczeń pracował w różnych działach. Dopiero na trzecim roku przydzielono mu do obsługi maszynę (k. 165 v. – 166), a po ukończeniu całego okresu przyuczania do zawodu i zdaniu egzaminu w zawodzie maszynisty offsetowego został zatrudniony jako maszynista offsetowy ( pismo z 11 grudnia 1975 r. – akta osobowe k. 56).

S. W. nie przedstawił świadectwa wydanego przez zakład pracy potwierdzającego wykonywanie pracy w szczególnych warunkach w w/w okresie. Natomiast przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe nie dało podstaw do przyjęcia, że jako uczeń wykonywał tak kwalifikowaną pracę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Cały zatem w/w sporny okres pracy ubezpieczonego na podstawie umowy o naukę zawodu nie mógł zostać zaliczony do stażu pracy w szczególnych warunkach.

Podsumowując należy stwierdzić, że Sąd I instancji wydając zaskarżony wyrok nie naruszył prawa materialnego ani procesowego, dokonał właściwej oceny przeprowadzonych w sprawie dowodów, zaś ustalenia faktyczne są zgodne z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego. Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił, że S. W. nie wykazał 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach i słusznie wywiódł wniosek o braku uprawnień ubezpieczonego do emerytury.

Z powyższych względów, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. apelację jako bezzasadną oddalił.

Elżbieta Czaja Barbara Hejwowska Małgorzata Pasek