Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 listopada 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia	SA Krystyna Smaga (spr.)
Sędziowie:	SA Teresa Czekaj SA Barbara Mazurkiewicz-Nowikowska
Protokolant: stażysta Joanna Malena

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2013 r. w Lublinie

sprawy T. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do renty

na skutek apelacji wnioskodawcy T. S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 16 lipca 2013 r. sygn. akt VIII U 170/12

I.  oddala apelację;

II.  przyznaje adwokat P. Ś. vel W. od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Lublinie kwotę 120 zł, którą należy powiększyć o kwotę podatku od towarów i usług, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 31 grudnia 2010 r odmówił T. S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, uznając w postępowaniu orzeczniczym, że nie jest niezdolny do pracy.

W odwołaniu od decyzji wnioskodawca domagał się jej zmiany i ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Podał, że z powodu wielu schorzeń nie jest w stanie podjąć jakiejkolwiek pracy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy w Lublinie wyrokiem z dnia 16 lipca 2013 r: I. oddalił odwołanie, II. przyznał pełnomocnikowi ustanowionemu z urzędu 110,70 zł tytułem pomocy prawnej udzielonej z urzędu, oddalając wniosek w pozostałym zakresie.

Sąd wydał rozstrzygnięcie na podstawie następujących ustaleń faktycznych i ich oceny prawnej.

T. S., urodzony (...), ma wykształcenie zasadnicze zawodowe w zawodzie elektromechanika. Zawodu tego nigdy nie wykonywał. Pracował na stanowiskach: przedstawiciela, pracownika administracyjno-biurowego, asystenta, kierownika projektu, pomocnika piekarza (w latach 1991 – 1993), asystenta niepełnosprawnego, osoby obsługującej klienta w kafejce internetowej, kasjera (zeznania wnioskodawcy i świadka A. S. (1).

Na jego wniosek z 7 grudnia 1993 r, decyzją z dnia 19 listopada 1996 r ZUS ustalił wnioskodawcy prawo do renty od 1 grudnia 1996 r. Rentę tę wnioskodawca otrzymywał do 31 grudnia 2002 r. Na wniosek z 20 grudnia 2002 r, decyzją z dnia 30 stycznia 2003 r Zakład odmówił mu prawa do renty uczniowskiej. Sąd Okręgowy w Lublinie wyrokiem z dnia 15 grudnia 2003 r oddalił odwołanie od tej decyzji. W dniu 25 września 2003 r wnioskodawca złożył wniosek o rentę socjalną i decyzją z dnia 9 października 2003 r ZUS ustalił mu od 1 października 2003 r prawo do takiej renty na stałe.

W dniu 27 października 2010 r wnioskodawca złożył kolejny wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Lekarz orzecznik i komisja lekarska ZUS stwierdzili, że wnioskodawca nie jest on niezdolny do pracy, wobec czego wydana została zaskarżona decyzja. W ostatnim dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku wnioskodawca udowodnił okres ubezpieczenia wynoszący 6 lat 5 miesięcy i 1 dzień. Ostatnie ubezpieczenie ustało 29 stycznia 2009 r.

Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy: neurologa A. S. (2), ortopedy M. G., chirurga naczyniowego P. N. i okulisty H. R. na okoliczność, czy stan zdrowia wnioskodawcy powoduje niezdolność do pracy. Biegli po zapoznaniu się z aktami sprawy, dokumentacją lekarską i zbadaniu wnioskodawcy stwierdzili u niego: krótkowzroczność wysoką obu oczu, krótkowzroczne zwyrodnienie siatkówki obu oczu, zmętnienie początkowe soczewki obu oczu, zez rozbieżny naprzemienny, opadnięcie powieki górnej oka prawego, padaczka z rzadkimi napadami, ZZSK, niewydolność żylna goleni lewej, otyłość, przebyte złamanie kostki bocznej lewej goleni w wywiadzie.

Biegli uznali wnioskodawcę za zdolnego do pracy zawodowej. W uzasadnieniu opinii podali, że badany nosił okulary od trzeciego roku życia, a obecnie nosi soczewki. Stan narządu wzroku po korekcji ostrości wzroku do dali wynoszącej 0,5 i 0,75 do bliży nie daje podstaw do uznania niezdolności do pracy zgodnie z kwalifikacjami i ostatnio wykonywana pracą. Schorzenia stanowią przeciwwskazanie do wykonywania prac na wysokości, przy maszynach w ruchu, ciężkiej pracy fizycznej. Powyższa praca jest również przeciwwskazana ze względu na ZZSK, napady padaczkowe i otyłość. Wnioskodawca może wykonywać prace, które dotychczas wykonywał. (opinia k. 43-46).

W piśmie z 23 września 2011 r pełnomocnik wnioskodawcy zgłosił zastrzeżenia do opinii, dołączył orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z 3 grudnia 2010 r. Podnosił, że skoro wnioskodawca nie może wykonywać niektórych prac, to jest częściowo niezdolny do pracy. Zarzucił opinii, że jest wewnętrznie sprzeczna i niespójna. Wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii innego zespołu biegłych sądowych.

W związku z zastrzeżeniami Sąd postanowieniem z 4 listopada 2011 r dopuścił dowód z opinii uzupełniającej biegłych, których zobowiązał do odniesienia się do zastrzeżeń i załączonego dokumentu. Biegli podtrzymali swoją dotychczasową opinię i podnieśli, że badany jest z zawodu elektromechanikiem, ale wykonywał prace umysłowe jako pracownik administracyjno - biurowy, przedstawiciel, kierownik projektu, i stan zdrowia umożliwia mu w dalszym ciągu wykonywanie tych prac. Orzeczenie o niepełnosprawności zostało wydane w innych celach niż rentowe.

W piśmie procesowym z 31 stycznia 2012 r pełnomocnik wnioskodawcy zgłosił zastrzeżenia do opinii uzupełniającej, dołączył dwa orzeczenia o stopniu niepełnosprawności z 3 grudnia 2010 r i 30 sierpnia 2003 r, wynik badania RTG kręgosłupa lędźwiowego z 5 listopada 2010 r, zaświadczenie lekarskie z 10 listopada 2011 r i potwierdzenie skierowania na leczenie uzdrowiskowe. Podniósł, że wnioskodawca od prawie dwóch lat leczy się na schorzenia kręgosłupa - skoliozę. Nie może wykonywać lekkiej pracy fizycznej ze względu to schorzenie. Zarzucił opinii w dalszym ciągu, że jest wewnętrznie sprzeczna i niespójna. Wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii innego zespołu biegłych sądowych. (k. 82-83).

Sąd postanowieniem z 13 lutego 2012 r dopuścił dowód z opinii innych biegłych lekarzy: okulisty K. S., neurologa P. W., chirurga naczyniowego P. J., ortopedy M. R.. Biegli po zapoznaniu się z aktami sprawy, dokumentacją lekarską znajdującą się w aktach i przedłożoną przez wnioskodawcę, tj. wynikiem badania EEG i zaświadczeniem z 26 stycznia 2012 r i po zbadaniu wnioskodawcy stwierdzili u niego: krótkowzroczność wysoką obu oczu, krótkowzroczne zwyrodnienie siatkówki obu oczu, elefantiazę lewej goleni, padaczkę, obserwację w kierunku ZZSK niekompletną, obrzęk chłonny kończyn dolnych, pourazowe zmiany zwyrodnieniowe lewego stawu skokowego i zwyrodnieniowe kręgosłupa. Biegli uznali, że wnioskodawca jest niezdolny do pracy zawodowej częściowo na okres trzech lat od daty roszczenia. W uzasadnieniu podali, że wnioskodawca ma znacznie obniżona ostrość wzroku w okularach, występują zwyrodnienia siatkówek zagrażające odwarstwieniu. Taki Stan narządu wzroku powoduje ograniczenia przy zatrudnieniu na pełnym etacie, uniemożliwia wykonywanie prac wymagających wysiłku fizycznego, widzenia obuocznego, długotrwałą pracę przy komputerze. Stan morfotyczno - czynnościowy narządów ruchu nie powoduje niezdolności do pracy i umożliwia wykonywanie dotychczasowych prac. W zakresie kręgosłupa brak jest w dokumentacji diagnostyki ewentualnego schorzenia zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa mogą okresowo nasilać dolegliwości bólowe i są przeciwwskazaniem do ciężkiej pracy fizycznej, wykonywania czynności monotypowych, prac w pochyleniu, dźwigania ciężarów, dłuższego chodzenia. Nie powodują samoistnie długotrwałej niezdolności do pracy, mogą przyczyniać się co najwyżej do stwierdzenia częściowej niezdolności ze względu na ogólny stan zdrowia. Zaawansowany obrzęk chłonny lewej goleni stanowi poważny defekt kosmetyczny i usposabia do powstawania różopochodnych zapaleń skóry, ale nie stanowi przeciwwskazań do pracy, w tym fizycznej i nie powoduje niezdolności do pracy. Biegły neurolog nie stwierdził objawów ogniskowych i niewydolności krążenia mózgowego. Napady padaczki występują rzadko i nie stanowią przeciwwskazań do pracy. Jednak wszystkie schorzenia traktowane łącznie powodują częściową niezdolność do pracy. (opinia k. 93-95).

W piśmie procesowym z 30 maja 2012 r pełnomocnik ZUS zgłosił zastrzeżenia do opinii, w szczególności do opinii biegłego okulisty. Podnosił, że stan narządu wzroku skarżącego nie uległ pogorszeniu w okresie ubezpieczeniowym. Ta sama wada wzroku, na tym samym poziomie, istnieje od 1993 r i stanowiło to zawsze przeciwwskazanie do pracy fizycznej i wymagającej widzenia obuocznego, w tym długotrwałej przy komputerze, ale skarżący mógł wykonywać wiele prac społecznie użytecznych i może je wykonywać nadal. Wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego okulisty. Na rozprawie 1 czerwca 2012 r pełnomocnik ZUS wniósł o dopuszczenie opinii innego zespołu biegłych sądowych.

Postanowieniem z dnia 1 czerwca 2012 r Sąd, wobec zastrzeżeń do opinii oraz istnienia dwóch sprzecznych opinii, dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy o specjalności: okulisty M. K., neurologa M. D., chirurga naczyniowego M. C., ortopedy Z. T.. Biegli po zapoznaniu się z aktami sprawy, dokumentacją lekarską i zbadaniu skarżącego stwierdzili: krótkowzroczność dużą obu oczu, zez rozbieżny naprzemienny, padaczka z rzadkimi napadami, przewlekłe zapalenie zatok szczękowych, stan po FESS, przewlekła niewydolność żylna lewej kończyny dolnej i niewydolność naczyń limfatycznych tej kończyny, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa w obserwacji. Pourazowa artroza lewego stawu skokowo - goleniowego, bez upośledzenia wydolności chodu. Przy uwzględnieniu schorzeń biegli uznali wnioskodawcę za zdolnego do pracy zawodowej. W uzasadnieniu podali, że wnioskodawca nosił okulary od trzeciego roku życia. Nie był dotychczas zatrudniany na stanowiskach wymagających ciężkiej pracy fizycznej. Ograniczenia do pracy fizycznej nie odnoszą się zatem do kwalifikacji zawodowych i nie dają podstaw do uznania niezdolności do pracy zgodnie z kwalifikacjami. Stopień zaawansowania niewydolności żylnej i limfatycznej, schorzenia laryngologiczne nie powodują niezdolności do pracy. Padaczka ma łagodny przebieg, napady występują rzadko, z częstotliwością raz na trzy lata i obecny przebieg choroby nie czyni badanego niezdolnym do pracy. Badanie ortopedyczne i przebyty uraz nie powodują upośledzenia narządu ruchu. Ograniczeniu ruchomości kręgosłupa nie towarzyszą objawy korzeniowe. Powyższe nie powoduje niezdolności do pracy. Wnioskodawca jest osoba chorą, wymagającą leczenia, ale stopień zaawansowania chorób, ich przebieg i ograniczenia do pracy z nich wynikające pozwalają na podjęcie zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy zgodnie z nabytymi kwalifikacjami. (k. 118-121 a.s.).

W piśmie procesowym z 5 listopada 2012 r pełnomocnik wnioskodawcy zgłosił zastrzeżenia do opinii i wniósł o zbadanie wnioskodawcy przez inny zespół biegłych lekarzy. Wniósł też o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka A. S. (1). Podniósł, że skarżący ze względu na stan narządu wzroku nie jest w stanie wykonywać najprostszych czynności zwianych z utrzymaniem gospodarstwa domowego i podjąć jakiejkolwiek pracy. Dołączył wynik badania USG kończyn dolnych i RTG kręgosłupa lędźwiowego, zaświadczenie lekarskie z 31 października 2012 r, wypis z orzeczenia lekarza orzecznika ZUS i komisji lekarskiej z 2 grudnia 1999 r, 12 listopada 1996 r, 20 października 1993 r.

Sąd dopuścił dowód z zeznań A. S. (1), a następnie dowód z uzupełniającej opinii biegłych (k. 143-144). Biegli po zapoznaniu się z dołączoną dokumentacją i zeznaniami świadka podtrzymali dotychczasowa opinię. (k. 151, 157).

Na rozprawie 16 lipca 2013 r pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego ortopedy z uwagi na to, że biegły Z. T. nie jest już biegłym sądowym. Wnioskodawca wniósł o dopuszczenie dowodu z wykonanych przez niego zdjęć jego nóg – na okoliczność stanu nóg gdy przerywa leczenie. Sąd oddalił powyższe wnioski dowodowe.

Sąd podzielił opinie biegłych: okulisty H. R., neurologa A. S. (2), chirurga naczyniowego P. N., ortopedy M. G. oraz biegłych: okulisty M. K., neurologa M. D., chirurga naczyniowego M. C., ortopedy Z. T. i zawarte w nich wnioski. Są prawidłowe, pełne i zgodne ze sobą. Zostały sporządzone przez lekarzy o specjalnościach odpowiednich do schorzeń skarżącego, po jego zbadaniu i zapoznaniu się z dokumentacja lekarską. Zdaniem Sądu biegli w sposób rzetelny i całościowy wypowiedzieli się na stawiane im przez Sąd pytania odnośnie zdrowia skarżącego i ustosunkowywali się do jego twierdzeń. Wzięli pod uwagę wyuczony i wykonywany przez wnioskodawcę zawód. Sąd merytorycznie nie znalazł podstaw do podważenia tych opinii, oceniając je pod względem logiki i doświadczenia życiowego. Wszystkie schorzenia, jakie wnioskodawca dokumentował w toku postępowania przed organem rentowym i przed Sądem, były poddane analizie biegłych.

Sąd nie podzielił opinii zespołu biegłych sądowych: okulisty K. S., neurologa P. W., chirurga naczyniowego P. J., ortopedy M. R.. Opinia jest odosobniona, ponadto biegli ci na podstawie tych samych ustaleń formułują jedynie odmienne wnioski co do zdolności wnioskodawcy do pracy. Pozostali biegli zasadnie podnoszą, że stan zdrowia wnioskodawcy z powodu schorzeń okulistycznych istnieje od wczesnych lat dziecinnych wnioskodawcy i nie uległ znacznemu pogorszeniu. W tym czasie wnioskodawca był zdolny wykonywać różną pracę umysłową i może takie prace wykonywać w dalszym ciągu. Okoliczność tę potwierdza wnioskodawca, zeznając że pracował w pełnym wymiarze czasu pracy i nie była to praca na stanowiskach pracy chronionej. Wnioskodawca zdobył kwalifikacje w zawodzie elektromechanika ale przez okres ponad dwudziestu lat tej pracy nigdy nie wykonywał.

Sąd podzielił zeznania wnioskodawcy i świadka, oprócz zeznań w części dotyczącej oceny zdolności wnioskodawcy do pracy. Do oceny tej niezbędne są wiadomości specjalne i Sąd dopuścił dowody z opinii biegłych lekarzy, którzy na podstawie badania i przedłożonej dokumentacji medycznej dokonali tej oceny.

Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodów ze zdjęć nóg wnioskodawcy wykonanych przez wnioskodawcę. Dowód ten nie ma znaczenia w sytuacji gdy wnioskodawca był badany przez trzy zespoły biegłych, którzy odnieśli się również do tych schorzeń. Okoliczności na które został zgłoszony są nieistotne. Skoro wnioskodawca posiada określone schorzenie, to powinien kontynuować leczenie i nie przerywać go, by nie pogarszać swojego stanu zdrowia. Sąd oddalił także wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego ortopedy, uznając zarzuty kierowane do biegłego Z. T. za nieuzasadnione, a sprawę za dostatecznie wyjaśnioną w tym zakresie. Sąd uznał za niecelowe dopuszczenie dowodu z opinii biegłego reumatologa na okoliczność zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa, gdyż skarżący nie przedstawił dokumentacji potwierdzającej to rozpoznanie i leczenie.

Sąd zważył, że odwołanie jest bezzasadne i podlega oddaleniu.

Sąd przytoczył art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r Nr 153, poz. 1227 ze zm.), który mówi, że renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki: jest niezdolny do pracy, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 i 7 ustawy albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Zgodnie z art. 12 ust. l ustawy, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Sąd zauważył, iż sam fakt występowania schorzeń nie decyduje o istnieniu niezdolności do pracy, a dopiero ocena, czy i w jakim zakresie powodują one niezdolność do pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 1 grudnia 2000 r, II UKN 113/00, OSNP 2002/14/343). Skarżący ma wyuczony zawód elektromechanika, ale jak przyznał, nigdy po ukończeniu szkoły w tym zawodzie nie pracował. Na kwalifikacje zawodowe składa się nie tylko przygotowanie teoretyczne ale również przygotowanie praktyczne. W zawodach, w których skarżący pracował od około 20 lat: pracownika administracyjno - biurowego, asystenta niepełnosprawnego, przedstawiciela, kierownika projektu unijnego, osoby zatrudnionej w kafejce internetowej do obsługi kasy i klienta - zachował zdolność do pracy.

Sąd wskazał, że wnioskodawca nie spełnił wszystkich warunków wynikających z powołanych przepisów, ponieważ nie jest niezdolny do pracy i dlatego nie przysługuje mu prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Orzeczenie o kosztach procesu Sąd Okręgowy wydał na podstawie art. 108 § 1 kpc w związku § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. nr 163 poz. 1348 ze zm.).

Z tych względów, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 kpc Sąd orzekł jak w sentencji.

Apelację od tego wyroku wniosła w imieniu ubezpieczonego jego pełnomocnik ustanowiona z urzędu, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając:

1) naruszenie art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przez jego niezastosowanie i orzeczenie, że wnioskodawca jest zdolny do pracy, podczas gdy, jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, nie jest zdolny do wykonywania jakiejkolwiek pracy (nawet w niepełnym wymiarze czasu);

2) błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść wydanego w sprawie orzeczenia, polegający na ustaleniu, że apelujący jest zdolny do pracy, zaś schorzenia posiadane przez niego nie uniemożliwiają mu wykonywanie pracy.

Mając na uwadze powyższe strona apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie, że apelujący nie jest zdolny do pracy w całości, ewentualnie o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego udzielonego z urzędu (w tym w postępowania apelacyjnym), które nie zostały opłacone w całości ani w części.

W uzasadnieniu apelacji wskazane zostało, że Sąd Okręgowy bezpodstawnie przyjął, że skarżący zachował zdolność do pracy, pomimo występowania u niego licznych schorzeń uniemożliwiających między innymi sprawne poruszanie się, czy wręcz pozostawanie bez nadzoru osób trzecich.

Tymczasem z opinii biegłych lekarzy (opinia z 29 marca 2012 r) wynika, że apelujący jest co najmniej częściowo niezdolny do pracy z uwagi na znacznie obniżoną ostrość wzroku. Powyższa wada istotnie ogranicza możliwość zatrudnienia, uniemożliwia wykonywanie prac wymagających wysiłku fizycznego, widzenia obuocznego jak też długotrwałą pracę przy komputera, co wynika wprost z opinii biegłych. Skarżący nie jest w stanie wykonywać jakiejkolwiek pracy. W dużej mierze bierze się to z bardzo złego wzroku skarżącego (który nosi soczewki 12/-11 dioptrii, zaś okulary -19/-18 dioptrii). Dodatkowo z uwagi na często (mniej więcej co 2/3 dni pojawiające się drgawki padaczkowe (również rzadsze napady padaczkowe), nie jest on w stanie wykonywać czynności związanych z podnoszeniem, unoszeniem rzeczy. Nie można zostawiać go samego z uwagi na niebezpieczeństwo ich wystąpienia.

W ocenie apelującego, nieprawdą jest, jakoby skarżący mógł podjąć pełnoetatową pracę (a nawet na część etatu), bowiem nie pozwala mu na to stan jego kręgosłupa, niewydolność kończyn dolnych, a przede wszystkim duża wada wzroku. Choroby te powodują, że skarżący nie może długo siedzieć (przy ewentualnie wykonywanej lekkiej pracy umysłowej), ale też nie jest wskazane, aby wykonywał prace fizyczne, nawet lekkie, związane z umiarkowaną aktywnością fizyczną, ponieważ może przeciążyć kręgosłup. Biegli (a w ślad za nimi Sąd) nie wzięli również pod uwagę w wydawaniu swojej opinii tego, co mówił skarżący podczas badania, tj. drętwienia jednej strony ciała, co także wyklucza możliwość długiej pracy w jednej pozycji. Skarżący do tej pory wykonywał wyłącznie prace w systemie pracy chronionej i pracował na stanowiskach, które były dostosowane do jego schorzeń.

Apelujący podniósł, że decyzja o przyznaniu renty socjalnej została wydana 9 października 2003 r, po wcześniejszym orzeczeniu 30 sierpnia 2003 r stopnia niepełnosprawności. Konsekwencją orzeczenia o stopniu niepełnosprawności było przyznanie skarżącemu na stałe renty socjalnej (nie ma znaczenia fakt, że orzeczenie to zostało wydane na inne potrzeby, jako że stwierdza ono pewien stan faktyczny). Nie sposób więc zgodzić się z twierdzeniami biegłych, że orzeczenie o stopniu niepełnosprawności było wydane w innym celu, niż rentowym, tym bardziej, że biegli nie wskazali podstawy takiego twierdzenia. Kolejne orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z 3 grudnia 2010 r zostało jedynie poszerzone o przyczynę jego powstania, tj. 05-R czyli upośledzenie narządu ruchu.

Apelujący nie zgodził się, że może wykonywać lekkie prace fizyczne, bowiem nie pozwala mu na to stan jego kręgosłupa oraz niewydolność kończyn dolnych. Choroby te powodują, że skarżący nie może długo siedzieć (przy ewentualnie wykonywanej lekkiej pracy umysłowej), ale też nie jest wskazane, aby wykonywał prace fizyczne, nawet lekkie, związane z umiarkowaną aktywnością fizyczną, ponieważ może przeciążyć kręgosłup. Biegli nie wzięli pod uwagę w wydawaniu swojej opinii tego, co mówił skarżący podczas badania, tj. drętwienia jednej strony ciała, co także wyklucza możliwość długiej pracy w jednej pozycji.

Reasumując strona apelująca stwierdziła, że Sąd wziął pod uwagę wyłącznie opinie biegłych lekarzy (które zdaniem zostały sporządzone w sposób wadliwy, i nie odzwierciedlają rzeczywistego stanu zdrowia skarżącego) z których wynikało, że jest on zdrowy i może podjąć pracę, natomiast w żaden sposób nie odniósł się do dokumentacji medycznej oraz zaświadczeń o stanie niepełnosprawności, z których w sposób jednoznaczny wynika, że skarżący nie może wykonywać żadnej pracy. Sąd Okręgowy błędnie przyjął, że skarżący może wykonywać prace umysłowe, podczas gdy jak wynika z jego zeznań oraz świadectw pracy, wszelkie czynności zawodowe wykonywane przez niego były wykonywane pod czyimś kierownictwem i Wnioskodawca nigdy nie zajmował samodzielnych stanowisk.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelacja ubezpieczonego nie jest zasadna.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela ustalenia Sądu pierwszej instancji i wyprowadzone na ich podstawie wnioski. Nie zachodzi w tej sytuacji potrzeba szczegółowego ich powtarzania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 r, II UKN 61/97, OSNAP 1998/3/104 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 1999 r, I PKN 21/98, OSNAP 2000/4/143).

Stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy po przeprowadzeniu obszernego i wyczerpującego postępowania dowodowego, w oparciu o to postępowanie, dokonał prawidłowych ustaleń w przedmiocie zdolności do pracy ubezpieczonego, nie naruszając zasady swobodnej oceny dowodów wynikającej z art. 233 § 1 kpc.

Granice swobodnej oceny dowodów może naruszyć tylko dowolna ocena zebranego materiału, brak wszechstronnej oceny wszystkich istotnych dowodów lub ich ocena sprzeczna z zasadami logicznego powiązania wniosków z ustalonym stanem faktycznym lub doświadczeniem życiowym (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 2001 r, II UKN 423/2000, z dnia 29 lipca 1998 r, II UKN 151/98 OSNAPiUS 1999/15/492, z dnia 4 lutego 1999 r, II UKN 459/98 OSNAPiUS 2000/6/252, z dnia 23 marca 1999 r, II UKN 543/98 OSNAPiUS 2000/11/433, z dnia 10 czerwca 1999 r, II UKN 685/98 OSNAPiUS 2000/17/655).

W sprawie o ustalenie prawa do renty sąd zasięga wiadomości specjalnych i w tym celu dopuszcza dowód z opinii biegłych lekarzy, stosownie do art. 278 § 1 kpc. Sąd pierwszej instancji przeprowadził dowód z opinii biegłych specjalistów różnych specjalności odpowiednich do schorzeń skarżącego, oceniając wszystkie udowodnione przez skarżącego choroby. Apelującego badały trzy zespoły biegłych. Opinie wydane zostały po zbadaniu skarżącego i analizie dokumentacji medycznej dołączonej do akt sprawy i akt rentowych przez biegłych lekarzy o specjalnościach odpowiednich do rodzaju schorzeń skarżącego. Biegli również zapoznali się z orzeczeniem o niepełnosprawności, uzupełniali opinię odnosząc się do zastrzeżeń skarżącego.

Zauważyć należy, że do aktach organu rentowego, jak i do akt sprawy dołączona została obszerna dokumentacja medyczna: historie choroby z poradni, w których leczy się skarżący, wyniki badań specjalistycznych, zaświadczenia lekarskie (koperty k. 18, 41, 55 akt sprawy), która uwzględniona została przez biegłych sądowych przy wydawaniu opinii. Biegli przeprowadzili też wywiad chorobowy, i mieli na uwadze wyjaśnienia skarżącego.

Skarżący posiada kilka schorzeń, z których najpoważniejsze to schorzenie narządu wzroku.

Badając okoliczność istnienia niezdolności do pracy apelującego, Sąd Okręgowy ocenił wszystkie najistotniejsze jego schorzenia. Dopuścił najpierw dowód z opinii biegłych lekarzy: neurologa A. S. (2), ortopedy M. G., chirurga naczyniowego P. N. i okulisty H. R., która to opinia była jeszcze uzupełniona. Biegli ci kategorycznie stwierdzili, że skarżący nie jest niezdolny do pracy. Wobec zastrzeżeń skarżącego Sąd dopuścił dowód z opinii drugiego zespołu biegłych lekarzy: okulisty K. S., neurologa P. W., chirurga naczyniowego P. J., ortopedy M. R.. Natomiast wobec zastrzeżeń organu rentowego i wobec istnienia dwóch sprzecznych opinii przeprowadził dowód z opinii trzeciego zespołu biegłych: okulisty M. K., neurologa M. D., chirurga naczyniowego M. C., ortopedy Z. T..

Zauważyć należy, że w sytuacji, gdy wydane zostały w sprawie dwie opinie o sprzecznych wnioskach, Sąd miał obowiązek wyjaśnić te sprzeczności, prawidłowo zatem dopuścił dowód z opinii trzeciego zespołu biegłych. W przypadku wydania w sprawie dwu rozbieżnych w istotnych kwestiach opinii lekarskich, nieprawidłowe jest oparcie ustaleń na jednej z tych opinii, bez wyjaśnienia sprzeczności (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2010 r, II UK 119/10, MPPr (...)-213; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2002 r, II UKN 112/01, OSNP 2003/23/580).

Słusznie Sąd Okręgowy dokonał ustaleń co do stanu zdrowia T. S. na podstawie opinii wydanych przez biegłych okulistę H. R., neurologa A. S. (2), chirurga naczyniowego P. N., ortopedę M. G. oraz biegłych: okulistę M. K., neurologa M. D., chirurga naczyniowego M. C., ortopedę Z. T.. Są prawidłowe, pełne, przekonująco uzasadnione, a wnioski obu opinii są zgodne ze sobą. Opinie te są zgodne co do oceny stopnia naruszenia sprawności organizmu badanej i braku niezdolności do pracy apelującego.

We wszystkich opiniach rozpoznane zostały te same schorzenia, przede wszystkim dotyczące narządu wzroku. W pierwszej opinii stwierdzona została krótkowzroczność wysoką obu oczu, krótkowzroczne zwyrodnienie siatkówki obu oczu, zmętnienie początkowe soczewki obu oczu, zez rozbieżny naprzemienny, opadnięcie powieki górnej oka prawego. W drugiej opinii stwierdzono krótkowzroczność wysoką obu oczu, krótkowzroczne zwyrodnienie siatkówki obu oczu. W trzeciej opinii rozpoznano krótkowzroczność dużą obu oczu, zez rozbieżny naprzemienny. Podstawowym schorzeniem apelującego jest choroba oczu. W opinii drugiego zespołu, który orzekł o częściowej niezdolność do pracy, również decydujące znaczenie miały schorzenia oczy, inne choroby co najwyżej mogły przyczyniać się do częściowej niezdolności do pracy, nie powodując samoistnie niezdolności do pracy. Przy czym w opinii tej biegli stwierdzili, że stan narządu wzroku powoduje istotne ograniczenia przy zatrudnieniu na pełnym etacie, uniemożliwia wykonywanie prac wymagających wysiłku fizycznego, widzenia obuocznego, długotrwałej pracy przy komputerze.

W opiniach tych, na których oparł się Sąd, biegli prawidłowo odnieśli stopień naruszenia sprawności organizmu skarżącego do posiadanych przez niego, kwalifikacji. Bowiem wyuczony zawód elektromechanika nigdy nie był przez apelującego wykonywany. Skarżący pracował na stanowiskach: pracownika administracyjno - biurowego, asystenta niepełnosprawnego, przedstawiciela, kierownika projektu unijnego, osoby zatrudnionej w kafejce internetowej do obsługi kasy i klienta. Zachował zdolność do pracy zgodnej z tymi kwalifikacjami.

Jak podano w opinii pierwszego zespołu biegłych, wnioskodawca może wykonywać prace, które wykonywał dotychczas oraz lekkie prace fizyczne. Trzeci zespół biegłych trafnie podał, że ograniczenia do pracy fizycznej nie odnoszą się do kwalifikacji skarżącego. Orzeczenie przez biegłych, że skarżący nie może wykonywać pracy na wysokości, przy maszynach w ruchu, pracy wymagającej widzenia obuocznego jest stwierdzeniem pewnych ograniczeń, ale nie jest to równoznaczne z niezdolnością do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. Skarżący może wykonywać pracę zgodna z kwalifikacjami, nie wykonując czynności, co do których stwierdzono ograniczenia. Praca umysłowa, do której ma kwalifikacje apelujący, nie musi wiązać się z wykonywaniem pracy na samodzielnym stanowisku, nie musi również być wykonywana wyłącznie przy komputerze.

Sąd Okręgowy oceniając stan zdrowia skarżącego trafnie ocenił kwalifikacje skarżącego prawidłowo ustalił stopień naruszenia sprawności organizmu w odniesieniu do definicji niezdolności do pracy zawartej w art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Sąd po przeprowadzeniu postępowania dowodowego uzyskał od biegłych wystarczające wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania, nie zachodziła więc potrzeba żądania ponowienia lub uzupełnienia dowodu z opinii biegłych lekarzy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 września 1999 r, II UKN 96/99, OSNAPiUS 2000/23/869; z dnia 6 marca 1997 r, II UKN 23/97, OSNAPiUS 1997/23/476; z dnia 21 maja 1997 r, II UKN 131/97, OSNAPiUS 1998/3/100; z dnia 18 września 1997 r, II UKN 260/97, OSNAPiUS 1998/13/408).

Apelujący nie jest niezdolny do pracy i dlatego nie spełnia warunków do renty z tytułu niezdolności do pracy wynikających z art. 57 ustawy o emeryturach i rentach.

Odnosząc się do argumentów podnoszonych w apelacji stwierdzić należy, że nie jest kwestionowane istnienie u apelującego szeregu schorzeń i potrzeba długotrwałego i systematycznego ich leczenia. Stwierdzili to biegli we wszystkich opiniach. O częściowej niezdolności do pracy nie decyduje jednak sam fakt występowania schorzeń, lecz ocena, czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2005 r, II UK 288/04, OSNP 2006/5-6/99; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 2000 r, II UKN 113/00, OSNAPiUS 2002/14/343) .

Rzeczywiście, że przy ocenie niezdolności do pracy nie może być pomijane orzeczenie o umiarkowanym stopniu niezdolności. Sąd Najwyższy między innymi w wyroku z dnia 11 lutego 2005 r w sprawie I UK 177/04 wypowiedział się, że przy ocenie niezdolności do pracy określonej w art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jedn. tekst: Dz. U. z 2004 r Nr 39, poz. 353 ze zm.) nie można pomijać stopnia niepełnosprawności ubezpieczonego ustalonego na podstawie art. 3, art. 4 i art. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 ze zm.) (OSNP 2005/18/290). Dlatego biegli zapoznali się ze złożonymi do akt sprawy orzeczeniami o niepełnosprawności skarżącego i mieli je na uwadze. Jednak orzeczenie o stopniu niepełnosprawności służy do innego celu niż nabycie na jego podstawie świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Wydawane jest ono na podstawie ustawy, która nie ma zastosowania przy ustaleniu świadczeń z ubezpieczenia społecznego, a zatem nie może stanowić podstawy, w oparciu o którą uzasadnione jest przyjęcie, iż wnioskodawczyni jest niezdolna do pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2010 r, II UK 154/09, Lex nr 583803).

Nie ma istotnego znaczenia w niniejszej sprawie dokumentacja medyczna dotycząca aktualnego stanu zdrowia skarżącego, uzyskana po wydaniu decyzji ZUS. Postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych ma charakter szczególny, co wynika z art. 477 ⁸ kpc - art. 477 ¹⁶ kpc. Jego przedmiotem jest ocena zgodności z prawem (formalnej i materialnej) decyzji wydanej przez organ rentowy. Postępowanie sądowe ma w tej sytuacji charakter kontrolny. Badanie legalności decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i orzekanie o niej jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili wydania decyzji. O zasadności roszczeń decydują okoliczności istniejące w chwili wydania decyzji. Postępowanie dowodowe przed sądem jest postępowaniem sprawdzającym, weryfikującym ustalenia dokonane przez organ rentowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2004 r, II UKN 395/03, OSNP 2005/3/13; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2005 r, III UK 116/05, niepubl.). Decyzja, od której odwołał się w niniejszym postępowaniu apelujący wydana została w dniu 31 grudnia 2010 r.

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny oddalił apelację na podstawie art. 385 kpc.

Orzeczenie o koszach wydane zostało na podstawie § 13 ust. 1 pkt 2 w związku z § 19 i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r, poz. 461).