Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 sierpnia 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	Sędzia (del.) Iwona Jawor-Piszcz
Protokolant: sekretarz sądowy Joanna Malena

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 lipca 2024 r. w L.

sprawy P. K.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o ustalenie podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników

na skutek apelacji P. K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach

z dnia 2 października 2023 r. sygn. akt IV U 668/22

zmienia zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję i ustala, że nie ustało ubezpieczenie społeczne rolników dla P. K. z dniem 1 lipca 2018 roku.

Iwona Jawor-Piszcz

Sygn. akt III AUa 907/23

UZASADNIENIE

Sąd Okresowy w Siedlcach wyrokiem z dnia 2 października 2023 roku oddalił odwołanie P. K. od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 12 września 2022 roku znak (...), którą stwierdzono ustanie ubezpieczenia społecznego rolników P. K. w zakresie wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim oraz emerytalno-rentowym od dnia 1 lipca 2018 roku. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że ubezpieczenie społeczne rolników P. K. ustało w związku z podleganiem innemu ubezpieczeniu z tytułu zatrudnienia poza rolnictwem na podstawie umowy zlecenia i niespełnieniem warunków określonych w art. 5b ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników od dnia 1 lipca 2018 roku z powodu uzyskania przychodu brutto w rozliczeniu miesięcznym przekraczającego kwotę równą minimalnemu wynagrodzeniu za pracę, tj. kwotę ponad 2 100 zł brutto w miesiącu lipcu 2018 roku.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd pierwszej instancji oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych.

P. K. jest właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni (...)ha fizycznego, tj. (...) ha przeliczeniowego. Z tego tytułu od 1 kwietnia 2000 roku został objęty ubezpieczeniem społecznym rolników jako rolnik prowadzący gospodarstwo o powierzchni powyżej 1 ha przeliczeniowego. Łącznie z odpisem tej decyzji ubezpieczony otrzymał informację o tym, że rolnik ma obowiązek, nie czekając na wezwanie, zgłaszać w terminie 14 dni Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego o okolicznościach mających wpływ na podleganiu ubezpieczeniu i o zmianie tych okoliczności. Gospodarstwo ubezpieczonego ukierunkowane jest na uprawę zbóż i ziemniaków oraz hodowlę kur. Głównym źródłem utrzymania ubezpieczonego są pieniądze uzyskane ze sprzedaży kurzych jajek. Od dnia 1 października 2007 roku ubezpieczony równoległe z prowadzeniem działalności rolniczej prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie pogrzebów i działalności pokrewnej. W związku z prowadzeniem działalności rolniczej przy równoczesnym prowadzeniu działalności gospodarczej, ubezpieczony w trybie art. 5a ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników. Od dnia 1 kwietnia 2017 roku ubezpieczony podjął zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia zawartej z (...) Sp. z o. o. z siedzibą w R.. Praca ubezpieczonego polegała na ochronie obiektu. Wnioskodawca zawierał ze zleceniodawcą umowy zlecenia na okres miesiąca. Sąd Okręgowy wywiódł, iż ubezpieczony nie zgłosił do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego faktu uzyskiwania przychodu z tytułu umów zlecenia, a w okresie od kwietnia 2017 roku do czerwca 2018 roku miesięczny przychód P. K. z tytułu wykonywania umów zlecenia wynosił mnie niż kwota minimalnego wynagrodzenia w danym okresie. Przychód za lipiec 2018 roku w kwocie 2 215,29 zł przekroczył kwotę minimalnego miesięcznego wynagrodzenia, które wynosiło wówczas 2 100 zł.

Jak wskazał Sąd pierwszej instancji w 2022 roku organ rentowy otrzymał informację dotyczącą okresów zatrudnienia na umowę zlecenie od dnia 1 kwietnia 2017 roku oraz informację o miesięcznych kwotach przychodu stanowiących podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne. Z tej informacji tej wynikało, że przychód ubezpieczonego z tytułu umowy zlecenia w lipcu 2018 roku przekroczył kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2018r., tj. kwotę 2 100 zł, gdyż wyniósł 2 215,29 zł, wobec powyższego wydana została zaskarżona decyzja.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów w postaci informacji o wysokości składek odprowadzonych na ubezpieczenie społeczne P. K. do ZUS od wynagrodzenia z tytułu umów zlecenia w okresie od stycznia do lipca 2018 roku, odpisów deklaracji ZUS (...) dotyczących P. K. za okres od stycznia do lipca 2017 roku. Dokumenty te nie były kwestionowane przez żadną ze stron, jak również nie budziły zastrzeżeń Sądu pierwszej instancji, co do swej prawdziwości. Dokonując oceny mocy dowodowej Sąd Okręgowy uznał częściowo za wiarygodne zeznania świadka M. K., nie dając wiary twierdzeniom świadka, że wynagrodzenie z umowy zlecenia zawartej z ubezpieczonym, a dotyczącej lipca 2018 roku obejmowało dodatkową kwotę sumy tzw. premii należnych ubezpieczonemu od stycznia do lipca 2018 roku w łącznej wysokości 201,39 zł, a w rozbiciu miesięcznym po 28,77 zł. Również i tej części zeznania ubezpieczonego P. K. nie zostały przez Sąd Okręgowy uznane za przekonujące. Sąd ten odmówił również wiary dokumentom w postaci zaświadczenie (...) Sp. z o. o. z 26 września 2022 roku oraz odpisom umów zlecenia dotyczących okresu od stycznia do lipca 2018 roku, w których znajdował się zapis o tzw. premii. Sąd pierwszej instancji wskazał, iż nie dał wiary tym dowodom, gdyż wynikające z nich treści są sprzeczne z zasadami logicznego rozumowania. Twierdzenia świadka i ubezpieczonego nie odpowiadały prawdzie i miały jedynie zmierzać do osiągnięcia przez ubezpieczonego korzystnego dla niego rezultatu przedmiotowego postępowania. Sąd Okręgowy podkreślił, iż w swoim ponad dwudziestoletnim doświadczeniu zawodowym nigdy wcześniej nie spotkał się z umową zlecenia, która przewidywała wypłatę „premii”, wskazując, iż pojęcie premii jest związane z uzyskiwaniem wynagrodzenia w ramach stosunku pracy. Nadto wysokość premii ustalona na poziomie kwoty 28,77 zł nie znajduje żadnego uzasadnienia w treści umowy zlecenia, a jej wysokość w żaden logiczny sposób nie jest powiązana z wysokością wynagrodzenie za wykonanie umowy zlecenia, co więcej czytając treść umowy zlecenia przedstawionej przez płatnika składek można dojść do abstrakcyjnych wniosków, że różnica między wynagrodzeniem za prawidłowe wykonanie umowy zlecenia, a wynagrodzeniem za nieprawidłowe wykonanie umowy zlecenia stanowi właśnie tę kwotę niespełna 30 zł, gdy całość wynagrodzenia kształtuje się na poziomie około 2 000 zł. Niezrozumiałym jest również fakt, braku wypłaty kwoty premii w poszczególnych miesiącach, skoro jej wysokość została w umowie wprost wskazana, a także dlaczego nie ma już zapisu o premii w kolejnych umowach zlecenia. Zdaniem Sądu pierwszej instancji umowy zlecenia o treści takiej, jak została przedstawiona w odpisach dokumentów załączonych do sprawy, tj., z uwzględnieniem rzekomej premii powstały dopiero po wydaniu zaskarżonej decyzji i tylko i wyłącznie na potrzeby korzystnego rozstrzygnięcia dla ubezpieczonego. Z tych względów Sąd odmówił wiary wymienionym powyżej dowodom.

Dokonując oceny prawnej Sąd Okręgowy przypomniał, iż w sprawie bezsporne jest, że od dnia 1 kwietnia 2017 roku ubezpieczony prowadził działalność rolniczą i równolegle wykonywał pracę na podstawie umowy zlecenia. Wskazał, że ubezpieczenie społeczne rolników jest co do zasady ubezpieczeniem subsydiarnym, co oznacza, że rolnik lub domownik nie podlega temu ubezpieczeniu jeżeli podlega innemu (nierolniczemu) ubezpieczeniu. Stosownie do art. 7 ust. 1 oraz art. 16 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników ( Dz.U. 2024 poz. 90 tekst jednolity ze zmianami) ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu, macierzyńskiemu, emerytalnemu oraz rentowemu podlega rolnik lub domownik rolnika, jeżeli nie podlega on innemu ubezpieczeniu społecznemu. Przepisy ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników zawierają uregulowania, które pozwalają rolnikowi w określonych sytuacjach na pozostanie w ubezpieczeniu społecznym rolników, tj. kontynuowanie tego ubezpieczenia mimo podjęcia równolegle pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 5a ustawy), czy też wykonywania pracy poza rolnictwem na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy kodeksu cywilnego i uzyskiwania z tego tytułu wynagrodzenia (art. 5b ustawy). Przepis art. 5b ust. 1 wskazanej ustawy stanowi, że rolnik, który podlegając ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy, został objęty innym ubezpieczeniem społecznym z tytułu wykonywania umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, lub powołania do rady nadzorczej, podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie wykonywania umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, lub pełnienia funkcji w radzie nadzorczej, pomimo objęcia go z tego tytułu innym ubezpieczeniem społecznym, jeżeli przychód osiągany z tego tytułu w rozliczeniu miesięcznym nie przekracza kwoty równej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę, ustalonemu na podstawie odrębnych przepisów. W tym miejscu Sąd Okręgowy wskazał, iż minimalne miesięczne wynagrodzenie w 2018 roku wynosiło 2 100 zł brutto. Podniósł, iż na podstawie przytoczonej wyżej regulacji art. 5b ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników ubezpieczony jako rolnik – z chwilą podjęcia zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia mógł w dalszym ciągu kontynuować ubezpieczenie społeczne rolników osiągając jednocześnie wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia. Zauważył, że zgodnie z regulacją art. 5b ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników rolnik może podlegać nadal ubezpieczeniu społecznemu rolników podejmując zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia o ile przychód osiągany z tego tytułu w rozliczeniu miesięcznym nie przekracza kwoty określonej w tym przepisie. Z przedstawionych wyżej ustaleń zdaniem Sądu Okręgowego wynika, że w lipcu 2018 roku przychód osiągnięty przez ubezpieczonego z tytułu umowy zlecenia zawartej ze Spółką (...) przekroczył w rozliczeniu miesięcznym kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę, bo wyniósł 2 215,29 zł. Okoliczność ta spowodowała, że ubezpieczony od początku tego miesiąca przestał spełniać przesłanki do podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników. Dlatego w ocenie Sądu organ rentowy zasadnie wydał decyzję z 12 września 2022 roku o ustaniu ubezpieczenia społecznego rolników P. K. od dnia 1 lipca 2018 roku Jak stanowi art. 3a ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników ubezpieczenie ustaje od dnia następującego po dniu, w którym ustały okoliczności uzasadniające podleganie ubezpieczeniu. Natomiast przepis art. 39 ust. 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznemu rolników wskazuje, że w razie zmiany stanu faktycznego lub stanu prawnego, na podstawie którego wydano decyzję o ustaleniu podlegania ubezpieczeniu, wydaje się nową decyzję w tej sprawie.

Wobec powyższego Sąd pierwszej instancji uznał, że ubezpieczony przekroczył przewidzianą przez ustawodawcę kwotę graniczną, co stanowiło podstawę, by wyłączyć go od dnia 1 lipca 2018 roku z rolniczego ubezpieczenia społecznego, a następnie wydać zaskarżoną decyzję do ustalenia ustania obowiązku opłacania składek. W ocenie swej Sąd Okręgowy wskazał także, iż ubezpieczony w realiach niniejszej sprawy nie ma podstaw do podnoszenia, że wykluczenie go z ubezpieczenia społecznego rolników kilka lat wstecz jest sprzeczne z zasadą ochrony zaufania jednostki do państwa i stanowionego przez nie prawa, tak zwanej zasady lojalności państwa względem obywateli, gdyż to ubezpieczony nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku zawiadomienia w odpowiednim czasie organu rentowego o zmianie okoliczności uzasadniających ustanie przesłanek do podleganiu ubezpieczeniu społecznemu rolników. Gdyby ubezpieczony zgłosił Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, że podjął zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia i przychód przekroczył w danym miesiącu wysokość minimalnego wynagrodzenia, to decyzja w tym przedmiocie zapadłaby odpowiednio wcześniej.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Okręgowy na podstawie powołanych przepisów i art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie ubezpieczonego.

Z wyrokiem nie zgodził się wnioskodawca, skarżąc go w całości. Zarzucił:

1.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. co mogło mieć wpływ na wynik postępowania, poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów w postaci zeznań świadka M. K. oraz P. K. w zakresie przyjęcia, iż kwota 201,39 zł stanowiła wynagrodzenie jedynie za lipiec 2018 roku, nie zaś skumulowaną i wypłaconą jedynie w lipcu 2018 roku kwotę premii miesięcznej w wysokości po 28,77 zł wypłacanej od stycznia lipca 2018 roku;

2.  naruszenie przepisu prawa materialnego tj. art. 5b ustawa z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników poprzez błędną wykładnię skutkującą przyjęciem, że rozliczenie miesięczne rozumiane jest jednoznacznie i nakazuje rozliczenie przychodu osiąganego przez odwołującą się z tytułu umowy zlecenia w okresie miesięcznym, a nie w okresie od stycznia do lipca 2018 roku, co skutkowało brakiem objęcia P. K. ubezpieczeniem społecznym rolników w okresie od lipca 2018 roku pomimo że w tych okresach zarówno wcześniej jak i później nie przekroczyła granicę minimalnego wynagrodzenia z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej.

Podnosząc powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości oraz poprzedzającej decyzji z dnia 12 września 2022 roku i ustalenie, że P. K. nadal od dnia 1 lipca 2018 roku podlega nieprzerwanie ubezpieczeniu społecznemu rolników jako rolnik prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja jest zasadna i skutkuje koniecznością zmiany zaskarżonego wyroku.

We wniesionym środku zaskarżenia podniesione zostały zarzuty zarówno naruszenia prawa procesowego jak i obrazy prawa materialnego. Prawidłowa wykładnia prawa materialnego wymaga uprzednio poprawnego ustalenia okoliczności faktycznych. Stąd też w pierwszej kolejności należy ocenić podniesiony zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Zgodnie art. 233 § 1 k.p.c. wiarygodność i moc dowodów sąd ocenia według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawało się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami, lub, gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej, albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1997 r., II CKN 60/97 OSNC 1997, z. 9, poz. 128; uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 1997 r., II CKN 188/9 LEX nr 1228728; oraz uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2007 r., II CSK 273/07 LEX nr 621239).

Nie zasługuje na podzielnie zarzut obrazy prawa procesowego podniesiony przez apelanta bowiem Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy w oparciu o należycie zgromadzony i oceniony materiał dowodowy. W szczególności przedstawiona ocena dowodów jest logiczna, spójna i zgodna z doświadczeniem życiowym. To relacje wnioskodawcy i świadka M. K. są ze sobą sprzeczne i nie znajdują potwierdzenia w dowodach z dokumentów jakie w/wymienieni złożyli w toku procesu. Wnioskodawca zaprzeczał by w umowach zlecenia jakie wiązały go w 2018 roku przewidziane były premia, dodatki, a następnie zeznał, iż nie wiedział aby taka premia była przewidziana w umowie. Jego też zdaniem na rzecz zleceniodawcy wykonywał czynności ochrony obiektu. Natomiast świadek-przedstawiciel zleceniodawcy zeznał, iż to wnioskodawca upominał się o wypłatę premii, co miało skutkować wypłatą w lipcu 2018 roku kwoty wyższej niż w poprzednich miesiącach w wysokości 2 215,29 zł obejmującej kwotę 201,93 zł, wypłaconą z tytułu premii za okres styczeń- lipiec 2018 roku, a jednocześnie wyjaśniając przyczyny wypłaty w tym miesiącu wyższej kwoty niż w uprzednich wskazał, iż wnioskodawca wykonywał dodatkowe zlecenie: malowania nadstawek, a te fakty nie znalazły potwierdzenia w przedłożonych umowach zlecenia jak i w samych zeznaniach wnioskodawcy. Wobec takiego stanu rzeczy prawidłowo Sąd Okręgowy uznał dowody w zakresie ustalenia przyczyn wypłaty w lipcu 2018 roku kwoty 2 215,29 zł, wyższej o 201,93 zł niż w poprzednich miesiącach roku 2018, za nieprzekonujące.

Natomiast nie są sporne ustalenia Sądu pierwszej instancji, iż ubezpieczony, prowadzący gospodarstwo rolne, stanowiące jego główne źródło utrzymania, jednoczenie od dnia 1 października 2017 roku prowadzi działalność gospodarczą, podlegając nadal ubezpieczeniu społecznemu rolników, zgodnie z art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Nadto ubezpieczony od dnia 1 kwietnia 2017 roku wykonuje umowę zlecenia osiągając przychód, którego wysokość prawidłowo ustalił Sąd pierwszej instancji, opierając się informacji ZUS opartej na miesięcznych deklaracjach, w tym iż w 2018 roku osiągał przychód:

Miesiąc	Kwota PLN	Miesiąc	Kwota PLN
Styczeń	0,00	Lipiec	2027,60
Luty	2027,60	Sierpień	2215,29
Marzec	2027,60	Wrzesień	1890,60
Kwiecień	1822,10	Październik	1890,60
Maj	2027,60	Listopad	2013,90
Czerwiec	2027,60	Grudzień	4041,50

Sąd pierwszej instancji uznał, iż za lipiec 2018 roku wnioskodawca osiągając przychód w kwocie 2 215,29 zł przekroczył w rozliczeniu miesięcznym kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę i od początku tego miesiąca przestał spełniać przesłanki do podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników. Z tą oceną prawną Sądu Okręgowego nie można się zgodzić, gdyż przedstawiona w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wykładnia normy art. 5 b ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników nie jest prawidłowa. Decydujące znaczenie dla prawidłowego odkodowania treści powołaj normy ma wyrażenie którym posłużył się ustawodawca w tym przepisie "w rozliczeniu miesięcznym". W systemie prawa prawodawca rozróżnia okresy rozliczeniowe, na przykład miesięczne, roczne i znaczenie mają granice temporalne terminu, czyli początek i koniec danego okresu (np. miesięcznego, rocznego). Inne znaczenie ma wyrażenie dotyczące rozliczenia miesięcznego, które nie jest równoznaczne z okresem rozliczeniowym miesięcznym, rocznym, gdyż dotyczy sposobu ustalenia wyniku aplikowanego algorytmu w odniesieniu do okresów miesięcznych. I tak należy dla zobrazowania powyższej kwestii wskazać, iż w systemie prawa występują okresy rozliczeniowe trzymiesięczne albo czteromiesięczne (równoważnego czasu pracy - art. 135 § 2 i 3 k.p.), kwartalne (art. 104 ustawy o podatku od towarów i usług). Z drugiej strony są rozliczenia miesięczne i roczne, czyli przykładowo po upływie roku kalendarzowego w stosunku rocznym lub miesięcznym (art. 41b ust. 1 ustawy z dnia18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U.2024 poz.1121 tekst jednolity ze zm.). Natomiast zgodnie z ustawą z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 2024 poz. 497 tekst jednolity ze zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonuje rozliczenia miesięcznego przychodów mających wpływ na prawo do świadczenia lub do zachowania jego wysokości w poszczególnych miesiącach danego roku (art. 103-105 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS Dz.U. 2022, poz. 1251 tekst jednolity ze zm.), co potwierdza, że pojęcie rozliczenie miesięczne dotyczy metody obliczania, której wynik rzutuje na prawo do świadczeń (emerytury lub renty) lub ich wysokość, a nie okresu (terminu) jednego miesiąca. Natomiast użyte w art. 5b ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników wyrażenie "w rozliczeniu miesięcznym", dotyczy sposobu ustalenia wyniku za pomocą "rozliczenia miesięcznego" (algorytmu). Wyrażenie to nie może być rozumiane jako jeden miesiąc, czyli okres jednego miesiąca, oczywiście jeśli tak jak w niniejszej sprawie okres wykonywani umowy zlecenia jest dłuższy niż jeden miesiąc. Wobec tego, iż art. 5b ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników operuje tylko wyrażeniem "w rozliczeniu miesięcznym" a brak jest określenia okresu rozliczeniowego miesięcznego, to nie ma podstaw do przyjmowania, aby rozliczenie miesięczne zawężać tylko do okresu miesiąca, w którym ubezpieczony otrzymał przychód ze zlecenia. Wyrażenie "w rozliczeniu miesięcznym" uzasadnia stwierdzenie, że chodzi tu o algorytm, w którym przychody dzieli się przez liczbę miesięcy danego okresu rozliczeniowego. Uprawnione może być stwierdzenie, że chodzi o 12-miesięczny okres rozliczeniowy. Skoro rolnik może prowadzić działalność gospodarczą do wysokości określonych dochodów, które w aspekcie utrzymania ubezpieczenia społecznego rolników rozlicza się co roku, a na działalność gospodarczą - art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - składają się wszak pojedyncze umowy cywilne (zlecenia), to również dla samodzielnego tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, czyli dla zlecenia poza działalnością gospodarczą, okresem rozliczeniowym per analogiam również może być okres roczny z zastosowaniem rozliczenia miesięcznego, czyli okres roczny wynikający z art. 5a ust. 2 pkt 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. W rozliczeniu miesięcznym chodzi więc o średnią miesięczną, a nie tylko o przychód uzyskany w danym miesiącu (tak Sąd Najżwyższy w wyroku z dnia 19 października 2022 roku III USKP 151/21 LEX nr 3509771, postanowieniu z dnia 15 czerwca 2022 roku III USK 287/22LEX nr 3569766 , Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 12 lipca 2019 roku III AUa 71/19 LEX nr 3321999; Krzysztof Ślebzak: Ubezpieczenie społeczne rolników a wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2018 nr2).

Przedstawiona powyżej analiza uzasadnia przyjęcie, iż użyte w art. 5b ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników wyrażenie "w rozliczeniu miesięcznym" dotyczy algorytmu wyliczenia średniego miesięcznego przychodu z umowy zlecenia, a nie miesięcznego okresu rozliczeniowego. Przyjmując powyższe wnioskodawca w rozliczeniu miesięcznym nie przekroczył kwoty granicznej wynoszącej dla 2018 roku ustalonej w wysokości 2100 zł (rozporządzanie Rady Ministrów z dnia 12 września 2017 roku w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2018 r. Dz.U. 2017 poz. 1747). Łączny przychód z tytułu umowy zlecenia za 2018 rok wyniósł kwotę 24 011,99 zł, co w rozliczeniu miesięcznym wynosi 2 000,97 zł.

Mając na uwadze powyższe w konsekwencji przedstawionej oceny prawnej, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386§ 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

Iwona Jawor-Piszcz