Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	Sędzia del. Iwona Jawor-Piszcz
Protokolant: starszy sekretarz sądowy Krzysztof Wiater

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 lutego 2025 r. w L.

sprawy J. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne

na skutek apelacji J. Z.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 9 października 2024 r. sygn. akt VIII U 2083/23

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od J. Z. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego kwotę 270 (dwieście siedemdziesiąt) złotych z odsetkami, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o kosztach postępowania do dnia zapłaty.

Iwona Jawor-Piszcz

Sygn. akt III AUa 618/24

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Lublinie wyrokiem z dnia 9 października 2024 roku, po rozpoznaniu odwołania J. Z. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. z dnia 12 czerwca 2023 roku znak: (...) o wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne oddalił odwołanie.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd pierwszej instancji oparł na następujących ustalenia faktycznych i ocenie prawnej.

J. Z. jest komornikiem przy sądzie (...) w L.z siedzibą w Ś.. Z tego tytułu od dnia 19 kwietnia 1998 roku podlega ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu, opłacając składki na konto płatnika prowadzone przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Na potrzeby podatkowe wnioskodawca rozlicza się według zasad ogólnych, tj. skali podatkowej, co wykazuje w miesięcznych deklaracjach rozliczeniowych ZUS (...).

W dniu 19 maja 2023 roku do organu rentowego wpłynęło pismo płatnika, w którym wniósł o stwierdzenie prawidłowości przyjętego przez niego założenia, zgodnie z którym przy ustalaniu wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne za kolejne miesiące 2022 roku powinien zastosować dyspozycję art. 79 ust. 1 w zw. z art. 81 ust. 2za ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Wniosek został rozpatrzony zaskarżoną decyzją z dnia 12 czerwca 2023 roku.

Stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z przesłuchania wnioskodawcy i dokumentów. Zeznania J. Z. obdarzył wiarą, w zakresie faktów wskazujących na jego status jako komornika sądowego i odrębności pomiędzy sposobem wykonywania zawodu w stosunku do osób prowadzących działalności pozarolniczą. Kwestia ta nie była sporna pomiędzy stronami. Również dowody z dokumentów zostały uznane za wiarygodne co do treści i formy zwłaszcza, że przytaczały okoliczności bezsporne pomiędzy stronami. Ponadto część ustaleń w zakresie formy opodatkowania wykazanej w deklaracjach rozliczeniowych ZUS (...) została poczyniona na podstawie informacji zawartych na koncie płatnika składek prowadzonego w formie elektronicznej, które stosownie do art. 34 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych są środkiem dowodowym w postępowaniu administracyjnym i sądowym.

Dokonując oceny prawnej Sad Okręgowy podkreślił, iż stan faktyczny sprawy jest bezsporny, zaś kwestia pozostająca do rozstrzygnięcia oscyluje wokół sposobu ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne dla komorników sądowych. Niezależnie od formy decyzji organu rentowego płatnik domagał się bowiem ustalenia tego sposobu według określonych przepisów, co sprowadza istotę sprawy do wysokości podstawy wymiaru składek pomimo braku określenia tej podstawy w sentencji zaskarżonej decyzji. Nie stoi to na przeszkodzie rozpatrzeniu sprawy zgodnie z meritum odwołania.

W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy wskazał, że stosownie do art. 33 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 marca 2018 roku o komornikach sądowych (Dz.U. 2024, poz. 1458, tekst jednolity) komornik nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów regulujących podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności. Nie może prowadzić działalności gospodarczej. Te kwestie są zatem, wobec wyraźnych stwierdzeń ustawodawcy, oczywiste. Natomiast powstaje pytanie jak należy umiejscowić komornika jako podmiot w ramach obowiązującego systemu prawnego, w tym z zakresu ubezpieczenia społecznego, ubezpieczenia zdrowotnego, czy prawa podatkowego. Ustawodawca w art. 33 ust. 3 ustawy o komornikach sądowych zawarł normę jednoznacznie regulującą to zagadnienie stanowiąc, że do komornika stosuje się przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (...), ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (…) oraz ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (…), dotyczące osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Zdaniem Sądu przytoczony przepis nie pozostawia wątpliwości - odsyła do regulacji prawnych tych, które znajdują zastosowanie dla kategorii podmiotów zidentyfikowanych jako „osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą”. System prawa również w zakresie ubezpieczenia społecznego i ubezpieczenia zdrowotnego należy traktować jako spójny. Ustawodawca w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej wprost wiąże zasady, zakres podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu z ubezpieczeniem społecznym, regulowanym ustawą systemową. Dla przykładu przytoczyć należy, iż w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej wielokrotnie ustawodawca odwołuje się do pojęć prawnych jakie zawarł w ustawie systemowej. Przykładowo w art. 3 ust. 1 pkt 4a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. 2024, poz. 146, tekst jednolity ze zmianami, zwana dalej ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej) ustawodawca stwierdza, iż ubezpieczonym w rozumieniu tej ustawy jest osoba (…) objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 2024, poz. 497, tekst jednolity ze zmianami, zwana dalej ustawą systemową), zaś w art. 5 pkt 21 definiuje osobę prowadzącą działalność pozarolniczą jako osobę, o której mowa w art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. Określając zaś obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego w art. 66 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej odnosi się do tytułów podlegania ubezpieczeniom społecznym. I tak w art. 66 ust. 1 pkt 1c ustawodawca sprecyzował tytuł podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu odwołując się do tytułu określonego w art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej. Zaznaczyć trzeba, iż tytuł ubezpieczeniowy z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej został przez prawodawcę jednoznacznie doprecyzowany, poprzez zdefiniowanie w art. 8 ust. 6 ustawy systemowej kręgu podmiotowego. W powołanym przepisie art. 8 ust. 6 ustawy systemowej odnajdujemy w pkt 1 pojęcie użyte przez ustawodawcę w art. 33 ust. 3 ustawy o komornikach sądowych: osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych. Następne przepisy art. 8 ust. 6 ustawy systemowej precyzują kolejno, iż za osobę prowadząca pozarolniczą działalność uważa się także:

2) twórcę i artystę;

3) osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu:

a) w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,

b) z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;

4) wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;

4a) akcjonariusza prostej spółki akcyjnej wnoszącego do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług;

4b) komplementariusza w spółce komandytowo-akcyjnej;

5) osobę prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 roku - Prawo oświatowe (…).

Przepis zawarty w art. 8 ust. 6 ustawy systemowej jest normą kompletną, statuuje zamknięty krąg podmiotów objętych tytułem ubezpieczeniowym z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej.

Nie budzi wątpliwości, iż komornik sądowy objęty jest obowiązkowym ubezpieczeniami społecznymi zgodnie z tytułem ubezpieczeniowym z art. 8 ust. 6 pkt 1 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej.

Przechodząc do regulacji mającej kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia zawisłego sporu, zawartej w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej, regulującej wysokość składki zdrowotnej, należy przede wszystkim podnieść, że zgodnie z literalnym i jednoznacznym brzmieniem art. 79a ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej wysokość składki dla kręgu podmiotów, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, 3, 4 i 5 ustawy systemowej, opłacających podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 30c ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych wynosi wskazany procent od podstawy określonej w art. 81 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej. Konieczne w tym miejscu jest przypomnienie, iż ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 2024, poz. 226, tekst jednolity ze zmianami, zwana dalej ustawą o PIT) pozwala na dokonanie wyboru zasad opodatkowania. W art. 9a ust. 1 ustawa stanowi zasadę opodatkowania, zgodnie z którą dochody osiągnięte przez podatników ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 (tzn. z pozarolniczej działalności gospodarczej), są opodatkowane na zasadach określonych w art. 27, tj. według tzw. skali podatkowej (zasady ogólne). Jednocześnie ustawa o PIT w ust. 2 art. 9a pozwala na dokonanie innego wyboru systemu opodatkowania niż zasady ogólne, tj. zgodnie z zasadami określonymi w art. 30c - na zasadach podatku liniowego. Przepis art. 30c ust. 1 ustawy o PIT również stanowi, iż skala podatku liniowego 19 % zachodzi w przypadku osiągania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Przypomnienie zasad opodatkowania podatkiem dochodowym osób fizycznych jest o tyle konieczne, iż ustawodawca we wspomnianym art. 79a ust. 1 i w kolejnym art. 81 ust. 2-2zd ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, ustalając wysokość procentowej składki zdrowotnej i zasady ustalenia podstawy wymiaru składki zdrowotnej zdecydował się na dokonanie zróżnicowania zarówno wysokości określonej procentowo składki zdrowotnej jak i sposobu wyliczenia podstawy wymiaru składki zdrowotnej w ramach kręgu osób prowadzących pozarolniczą działalność w zależności od dwóch kryteriów:

1.  pierwszego – formy opodatkowania (podatek według zasad ogólnych, podatek liniowy, zryczałtowany podatek od przychodów ewidencjonowanych, karta podatkowa, podatek od kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej);

2.  drugiego – kategorii podmiotowej mieszczącej się w tytule ubezpieczeniowym art. 8 ust. 6 ustawy systemowej (osób prowadzących pozarolniczą działalność).

I tak, w art. 81 ust. 2-2zd ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej podmioty zostały podzielone na następujące grupy:

- pierwsza objęta regulacją co do zasady w art. 81 ust. 2 z modyfikacjami w ust. 2b-2d: osoby prowadzące działalność pozarolniczą, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, 3, 4 i 5 ustawy systemowej oraz w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 roku prawo przedsiębiorców, opłacających podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 27, art. 30c lub art. 30ca ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych;

- druga grupa podmiotów objęta została regulacją w art. 81 ust. 2e: osoby prowadzące działalność pozarolniczą, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, 3, 4 i 5 ustawy systemowej oraz w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 roku prawo przedsiębiorców, które stosują opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne ( Dz.U. 2024, poz. 776, tekst jednolity);

- trzecia grupa objęta regulacją w art. 81 ust. 2z: osoby prowadzące działalność pozarolniczą, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 i 3 ustawy systemowej oraz w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 roku prawo przedsiębiorców, które stosują opodatkowanie w formie karty podatkowej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne;

- czwarta grupa podmiotów objęta regulacją art. 81 ust. 2za: pozostałe osoby prowadzące działalność pozarolniczą wymienione w art. 8 ust. 6 ustawy systemowej, inne niż wskazane w ust. 2, 2e, 2z i 2zaa;

- piąta grupa objęta regulacją art. 81 ust. 2 zaa: osoby prowadzące działalność pozarolniczą wymienione w art. 8 ust. 6 pkt 2 ustawy systemowej, które jednocześnie prowadzą inną działalność pozarolniczą wymienioną w art. 8 ust. 6 tej ustawy, z której opłacają podatek dochodowy z działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 27, art. 30c lub art. 30ca ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych lub na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne;

- szósta grupa podmiotów objęta art. 81 ust. 2ya: osoby współpracujące z osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą oraz osobami, o których mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 roku prawo przedsiębiorców, niezależnie od formy opodatkowania.

Zatem by rozstrzygnąć spór należy dokonać zabiegu zidentyfikowania cech wnioskodawcy, którymi posłużył się ustawodawca, kreując zasady ustalenia podstawy wymiaru składek, przytoczone w powyższej analizie art. 81 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej. W tym miejscu należy powrócić do przedstawionej wyżej regulacji z art. 33 ust. 3 ustawy o komornikach sądowych i przypomnieć niesporny w sprawie fakt, iż ubezpieczony dokonał wyboru systemu podatkowego zgodnie z art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tzn. na zasadach ogólnych. Należy wyraźnie podkreślić, że wnioskodawca będący komornikiem sądowym nie prowadzi działalności gospodarczej i nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów regulujących podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej. I to nie ta cecha, tj. prowadzenie przez komornika sądowego działalności gospodarczej, stanowi punkt odniesienia do zastosowania zasad ustalenia wysokości podstawy wymiaru składki zdrowotnej. Podstawą prawną jest jasno sformułowany przepis, iż dla dokonywania rozliczeń publicznoprawnych do komornika stosuje się przepisy regulacji prawnych określonych w art. 33 ust. 3 ustawy o komornikach sądowych dotyczące osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Te dwa istotne aspekty sprawy uzasadniają stanowisko, iż do wnioskodawcy mają zastosowanie zasady obliczania podstawy wymiaru składki zdrowotnej rocznej i miesięcznej określone w art. 81 ust. 2, 2b-d ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej.

Analizując regulację art. 81 ust. 2za ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej należy stwierdzić, że przepis ten określa krąg pomiotów, do których ma zastosowanie poprzez wskazanie, iż obejmuje swą regulacją pozostałe osoby prowadzące działalność pozarolniczą wymienione w art. 8 ust. 6 ustawy systemowej, inne niż wskazane w ust. 2, 2e, 2z i 2zaa ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej. Zastosowanie zatem art. 81 ust. 2za tej ustawy może nastąpić dopiero po stwierdzeniu, że ubezpieczony nie spełnia kryteriów ze wskazanych wyżej regulacji i nie może być zaliczona do żadnej z kategorii osób wskazanych w art. 81 ust. 2, 2e, 2z i 2zaa. Natomiast jeśli przyjrzeć się regulacji art. 81 ust. 2, 2e, 2z i 2zaa to obejmuje ona wszystkie osoby określone przez ustawodawcę jako prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą (art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy systemowej) i nie pozostawia żadnej luki, która miałaby zostać uzupełniona poprzez regulację art. 81 ust. 2za ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej. Ten ostatnio wskazany przepis obejmuje bowiem podmioty z kręgu osób prowadzących pozarolniczą działalność z art. 8 ust. 6 pkt 2 ustawy systemowej: artystów i twórców w zakresie formy opodatkowania innej niż podatek liniowy i bez zbiegu z art. 81 ust. 2zaa, art. 8 ust. 6 pkt 4a i 4b ustawy systemowej; akcjonariusza prostej spółki akcyjnej wnoszącego do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług; komplementariusza w spółce komandytowo-akcyjnej. Nie wymaga żadnej pogłębionej analizy stwierdzenie, iż komornik sądowy nie jest podmiotem określonym art. 8 ust. 6 pkt 2, 4a, 4b ustawy systemowej tzn. twórcą, artystą, akcjonariuszem prostej spółki akcyjnej wnoszącym do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług, czy też komplementariuszem w spółce komandytowo-akcyjnej. Przedstawiona powyżej analiza zawiera argumenty natury prawnej, mającej swe zakotwiczenie w jasno sformułowanych normach prawa.

Wszelkie inne argumenty nie mogą mieć znaczenia, bowiem leżą poza sferą regulacji prawnej normującej zagadnienia ustalania wysokości składki zdrowotnej i wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne. Dlatego argumentacja ze sfery sposobu wykonywania zawodu i statusu komornika sądowego nie ma znaczenia dla istoty sprawy. Komornik sądowy nie jest też jedynym podmiotem praw i obowiązków publicznoprawnych mających określone możliwe do przyjęcia stawki swego wynagrodzenia. Podobne zasady ustalenia wynagrodzenia występują w przypadku notariuszy, adwokatów, czy radców prawnych. Kwestia osiągania zysku lub ponoszenia straty za wykonanie danych czynności nie ma i nie może mieć wpływu co do zasad ustalenia podstawy wymiaru składki zdrowotnej, a jedynie ma wpływ na wyliczenie kwoty składki zdrowotnej.

Nie ma też żadnego znaczenia, iż komornik jest funkcjonariuszem publicznym, organem władzy publicznej (art. 2, art. 3 ustawy o komornikach sądowych), realizującym zadania w zakresie wykonywania czynności w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym. Ustawodawca miał możliwość uregulowania zasad objęcia obowiązkami publicznoprawnymi komorników sądowych przez przyjęcie innej regulacji, znanej także w art. 6 ustawy systemowej do dnia 1 października 2003 roku np. co do funkcjonariuszy Służby Więziennej, Policji, UOP itp., ale uczynił to w normie art. 33 ust. 3 ustawy o komornikach sądowych poprzez odesłanie do regulacji prawnej dotyczącej osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.

Celem uzupełnienia powyższych rozważań stwierdzić należy, iż w orzecznictwie sądów administracyjnych komornika sądowego dla rozliczeń publicznoprawnych traktowano odpowiednio jak podmiot prowadzący działalność gospodarczą. W orzeczeniach tych wskazywano, że działalność egzekucyjna komornika nie jest działalnością gospodarczą sensu stricto, a sam komornik nie jest przedsiębiorcą. Komornik jest funkcjonariuszem publicznym, organem egzekucyjnym wykonującym orzeczenia sądowe za pomocą ustawowo określonych metod i środków. Jednakże działalność komornika ma charakter zarobkowy. Komornik na własny rachunek wykonuje czynności egzekucyjne i inne czynności przekazane na podstawie odrębnych przepisów. Działanie na własny rachunek wymaga podporządkowania się regułom racjonalnego gospodarowania. Komornik z uzyskiwanych opłat finansuje swoją działalność, która nastawiona jest na osiągnięcie korzystnego wyniku gospodarczego. Nie zmienia oceny, że działalność komornika ma charakter zarobkowy okoliczność, iż nie wszystkie czynności komornika prowadzą do osiągnięcia zysku, ze względu na obowiązek przyjmowania wszystkich wniosków egzekucyjnych zgodnie z właściwością lub ze względu na brak opłat egzekucyjnych w razie bezskutecznej egzekucji świadczeń pieniężnych. Istotne jest, że działalność komornika jako całość jego aktywności podporządkowana jest regułom racjonalnego gospodarowania i prowadzi do osiągnięcia zysku. W związku z tym komornik w zakresie swojej działalności podporządkowuje się regułom funkcjonującym w obrocie gospodarczym, w tym również konkurencyjności (wyroki: NSA z dnia 26 sierpnia 2010 roku, II FSK 623/09 Lex nr 737641; WSA w Lublinie z dnia 28 grudnia 2012 r., I SA/Lu 691/12, Lex nr 1350944).

Biorąc powyższe pod uwagę należało uznać, że organ rentowy przyjął prawidłowy sposób ustalania wysokości podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne wnioskodawcy, a zatem zaskarżona decyzja okazała się prawidłowa i odwołanie od niej podlega oddaleniu.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy w Lublinie, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.

Z wyrokiem nie zgodził się wnioskodawca. We wniesionej apelacji zaskarżył wyrok w całości, podnosząc zarzuty:

1.  naruszenia przepisów prawa materialnego tj. art. 83 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że w rozpatrywanej sprawie nie zachodziły okoliczności nakładające na organ rentowy obowiązek wydania decyzji ustalającej wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne wnioskodawcy.

2.  naruszenia przepisów prawa materialnego tj. art 81 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej podczas, przez jego niewłaściwe zastosowanie gdy zgodnie z art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 22 marca 2018 roku o komornikach sądowych zastosowanie w niniejszej sprawie ma art. 81 ust. 2za ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Podnosząc powyższe wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zobowiązanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. do wydania decyzji w zakresie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne wnioskodawcy J. Z. w roku 2022 r.

ewentualnie:

2.  zmianę zaskarżonego wyroku i ustalenie, że wnioskodawca J. Z. będący osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, ma obowiązek, jako płatnik - komornik sądowy, opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne zgodnie z art. 79 ust. 1 w związku z art. 81 ust. 2za ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych;

3.  zasądzenie od organu rentowego na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania za pierwszą i druga instancję w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Natomiast pozwany w odpowiedzi na apelacje wniósł o:

1.  oddalenie apelacji w całości,

1.  zasądzenie na rzecz ZUS Oddziału w L. kosztów zastępstwa procesowego, za drugą instancję, wg norm prawem przepisanych, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, wskazując, jako wartość przedmiotu sporu kwotę 11.728,00 zł.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja wnioskodawcy nie zasługiwała na uwzględnienie, ponieważ nie zostały w niej przedstawione zarzuty skutkujące zmianą zaskarżonego wyroku. Analiza zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego i zarzutów apelacyjnych, doprowadziła Sąd Apelacyjny do wniosku, że zaskarżony wyrok jest prawidłowy. Sąd Apelacyjny w całości podziela i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy i przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, a także poczynione przez ten Sąd rozważania prawne. Nie zachodzi zatem potrzeba ich ponownego przytaczania w tej części uzasadnienia (art. 387 § 2 ¹ pkt 1 i 2 k.p.c.).

Sąd pierwszej instancji zgromadził pełny i wystarczający materiał dowodowy dla ustalenia wszystkich istotnych dla sprawy faktów, pozwalających na rozstrzygnięcie zawisłego sporu. Trzeba też pokreślić, iż ustalenia faktyczne nie były kwestionowane przez strony i znajdują pełne oparcie w materiale dowodowym, dlatego Sąd Apelacyjny przyjmuje je za własne.

Spór w sprawie ogniskuje zatem wokół zagadnień natury prawnej, które Sąd Okręgowy zidentyfikował i poddał trafnej analizie prawnej, przytaczając w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku w całości stanowisko jakie Sąd Apelacyjny rozpoznający niniejszą sprawę wyraził w uprzednio zakończonych postępowaniach o tożsamym stanie faktycznym, przy niezmienionym stanie prawnym (np. wyrok z dnia 11 września 2024 roku sygn. akt III AUa 131/24, wyrok z dnia 8 stycznia 2025 roku sygn. akt III AUa 554/24). Wobec literalnego przytoczenia przez Sąd pierwszej instancji całości argumentacji jaką Sąd Apelacyjny przyjął rozstrzygając sprawy o tożsamym stania faktycznym i prawnym należy uznać, iż rozważania prawne w zakresie zasad ustalenie wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne komornika, analizy treści normatywnej art. 81 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zw. z art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 22 marca 2018 roku o komornikach sądowych oraz w zw. z art. 8 ust. 6 pkt 1 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej zostały w pełni zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i nie wymagają uzupełnienia, stanowiąc oparcie dla rozstrzygnięcia zasadności apelacji wnioskodawcy. Podkreślić jedynie należy, iż słusznie Sąd Okręgowy dostrzegł konieczność przypomnienia zasad opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych i powiazanie powyższych z przesłankami decydującymi o sposobie ustalenia wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne. Ustawodawca w art. 79a ust. 1 i w kolejnym art. 81 ust. 2-2zd ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, ustalając wysokość procentowej składki zdrowotnej i zasady ustalenia podstawy wymiaru składki zdrowotnej zdecydował się na dokonanie zróżnicowania zarówno wysokości określonej procentowo składki zdrowotnej jak i sposobu wyliczenia podstawy wymiaru składki zdrowotnej w ramach kręgu osób prowadzących pozarolniczą działalność w zależności od dwóch kryteriów:

1.pierwszego – formy opodatkowania (podatek według zasad ogólnych, podatek liniowy, zryczałtowany podatek od przychodów ewidencjonowanych, karta podatkowa, podatek od kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej);

2.drugiego – kategorii podmiotowej mieszczącej się w tytule ubezpieczeniowym art. 8 ust. 6 ustawy systemowej (osób prowadzących pozarolniczą działalność).

Zatem wymienione dwa kryteria mają decydujące i jedyne znaczenie dla przyjęcia zasad ustalenia wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne wnioskodawcy. Przyjęcie też wniosku o zamkniętym katalogu podmiotów spełniających kryteria dla tytułu ubezpieczeniowego z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej, zdefiniowanego w art. 8 ust. 6 ustawy systemowej prowadzić musi do konstatacji, iż ubezpieczony spełnia ustawowe przesłanki normy art. 81 ust. 2 ustawy o świadczeniach z opieki zdrowotnej, zatem nie można uznać, iż ziściły się kryteria normy art. 81 ust.2 za ustawy. W powołanym przepisie art. 81 ust. 2 ustawy o świadczeniach zdrowotnych ustawodawca typizuje podmioty-płatników poprzez przywołanie tytułu ubezpieczeniowego z art. 6 ut. 5 ustawy systemowej dla osób, których tak jak w przypadku komorników, na mocy przepisu szczególnego, odsyłającego (art. 33 ust. 3 ustawy o komornikach sądowych) traktuje się te podmioty jako objęte tytułem ubezpieczeniowym z art. 8 ust. 6 pkt 1 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej.

Natomiast odnosząc się do żądania apelanta, zobowiązania pozwanego do wydania decyzji w zakresie ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia zdrowotne wnioskodawcy za 2022 roku należy zauważyć, iż decyzja orangu rentowego z dnia 12 czerwca 2023 roku zawiera rozstrzygnięcie wniosku ubezpieczonego z dnia 12 maja 2023 roku. Ubezpieczony wnosił o wydanie decyzji w przedmiocie ustalenia wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne za 2022 rok, zgodnie z regulacją prawną zawartą w art. 79 ust. 1 w zw. z art. 81 ust. 2za ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej. Obszerne uzasadnienie zaskarżonej decyzji, przywołana argumentacja ze wskazaniem stanu prawnego, stanowiącego oparcie do wysnutego stanowiska pozwanego mimo niefortunności sformułowania samej sentencji decyzji przekonuje, iż organ rentowy zajął w sprawie stanowisko co do istoty problemu, co czyniło możliwym odniesienie się merytoryczne przez wnioskodawcę do stanowiska pozwanego i dokonanie oceny trafności tego stanowiska przez Sąd orzekający. W takim stanie rzeczy brak jest podstaw do wydania rozstrzygnięcia postulowanego jako alternatywne przez apelanta w zakresie zobowiązania pozwanego organu rentowego do wydania decyzji zgodnie z art. 477 ¹⁴§3 k.p.c. Pamiętać bowiem należy, iż stosownie bowiem do przedmiotu odwołania wniesionego od decyzji organu rentowego sąd ubezpieczeń społecznych orzeka o jego istocie. W szczególności rozpoznaniu podlega to czy zaskarżona decyzja jest zgodna z przepisami prawa materialnego. Odwołanie od decyzji organu rentowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych pełni rolę pozwu i wszczyna postępowanie sądowe. Rozpoznając odwołanie od decyzji organu rentowego, sąd ubezpieczeń społecznych rozstrzyga o zasadności odwołania w granicach wyznaczonych, z jednej strony, zakresem samego odwołania, a z drugiej przez przedmiot decyzji. Przepis art. 477 ¹⁴§3 k.p.c. stanowi także podstawę prawną do rozstrzygnięcia sprawy merytorycznie przez Sąd ubezpieczeń społecznych i wówczas Sąd wyjaśnia istotę sprawy dotyczącą prawa, zobowiązania albo roszczenia strony, co znajduje właściwe zwieńczenie w kompetencji tego sądu do oddalenia odwołania, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia (art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.) albo zmiany zaskarżonej decyzji w całości lub w części i orzeczenia co do istoty sprawy - art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. W tym stanie rzeczy rozstrzygniecie merytorycznie sprawy przez Sąd Okręgowy było możliwe i zasadne.

Zaskarżony wyrok odpowiada prawu. Zarzuty apelacyjne wnioskodawcy nie znajdują zatem uzasadnienia, a stanowią jedynie polemikę z prawidłowymi ustalenia Sądu Okręgowego i w ocenie Sądu Apelacyjnego w żadnej mierze nie podważyły prawidłowego rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji.

Natomiast zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, która została określona w art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Jak stanowi art. 98 § 1 ¹ zd. 1 k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Stosownie do art. 99 k.p.c. w zw. art. 98 § 3 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez radcę prawnego zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach. W niniejszej sprawie stroną ją przegrywającą jest wnioskodawca. Zatem zobowiązany jest do zwrotu kosztów procesu, których wysokość ustalona została w oparciu o § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2023 poz. 1935 tekst jednolity ze zm.), zgodnie z treścią obowiązującą od dnia 31 grudnia 2024 roku § 1 pkt 5 lit. b rozporządzenia z dnia 23 grudnia 2024 roku (Dz.U.2024 poz. 1947).

Z tych względów Sąd Apelacyjny na mocy art. 98 § 1 i § 1 ¹ k.p.c., art. 99 k.p.c. zw. z art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. orzekł jak w pkt II wyroku.

Mając na uwadze powyższe w konsekwencji przedstawionej oceny prawnej, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

Iwona Jawor-Piszcz