Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia	SA Elżbieta Gawda
Sędziowie:	SO del. do SA Maria Tereszczuk (spr.) SA Małgorzata Pasek
Protokolant: Agnieszka Hunek-Gruszka

po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2018 r. w Lublinie

sprawy S. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o wysokość renty

na skutek apelacji S. W.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 23 kwietnia 2018 r. sygn. akt VIII U 184/18

I.  uchyla zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję i przekazuje sprawę Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L. do ponownego rozpoznania,

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. na rzecz S. W. kwotę 30 (trzydzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Małgorzata Pasek Elżbieta Gawda Maria Tereszczuk

Sygn. akt III AUa 606/18

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2018 roku Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie S. W. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. z dnia 1 września 2017 roku, w przedmiocie wysokości renty (wyrok – k. 17 a.s.).

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd pierwszej instancji oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 1 września 2017 roku, numer (...), ustalił dla S. W. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia (...), to jest od daty określonej w wyroku Sądu z dnia 1 sierpnia 2017 roku, na okres do (...). Do ustalenia podstawy wymiaru renty przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia od 1988 roku do 2008 roku, zaś wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 145,13%. Podstawa wymiaru obliczona przez przemnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 145,13% przez kwotę bazową 3.408,62 złotych wyniosła 4.946,93 złotych. Podstawa wymiaru po waloryzacji wynosiła od 1 marca 2017 roku 4.968,70 złotych. Do ustalenia wysokości renty Zakład uwzględnił okresy: składkowe – 33 lata, miesiąc i 11 dni oraz nieskładkowe – 5 miesięcy i 25 dni. Wysokość renty została ustalona w następujący sposób: 24% x 3.408,62 złotych = 818,07 złotych (397 x 1,3%): 12 x 4.946,93 złotych = 14,35 złotych, razem = 2.960,09 złotych. Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wynosi 75% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i wyniosła 2.220,07 złotych. Po waloryzacji od 1 marca 2017 roku świadczenie przysługiwało w kwocie 2.229,84 złotych (2.220,07 złotych x 100,44%). Należność za okres od dnia(...)do dnia 31 sierpnia 2017 roku w kwocie 1.5519,87 złotych wraz ze świadczeniem za wrzesień w kwocie 2.229,84 złotych po odliczeniu zaliczki na podatek, odprowadzanej do urzędu skarbowego w kwocie 1.773 złotych, liczonej od podstawy opodatkowania w kwocie 1.775 złotych, składki na ubezpieczenie zdrowotne w łącznej kwocie 1.597,47 złotych, w tym odliczanej od podatku 1.375,60 złotych, z kwoty świadczenia 221,87 złotych, Zakład przekazał na rachunek w banku w kwocie 14.379,24 złotych. Wskazano również, że od dnia 1 października 2017 roku podstawę opodatkowania stanowiła miesięcznie kwota 2.230 złotych, zaliczka na podatek odprowadzana do urzędu skarbowego wynosiła 182 złotych, składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosiła łącznie 200,69 złotych, w tym odliczana od podatku: 172,81 złotych, a odliczana z kwoty świadczenia: 27,88 złotych. Wysokość świadczenia do wypłaty wyniosła miesięcznie 1.847,15 złotych. Do stażu pracy przyjęto okresy ubezpieczenia – zatrudnienia do dnia 2 lutego 2017 roku, to jest do daty przyznania renty. Renta została przyznana od daty ustalonej przez Sąd. Świadczenie przyznane decyzją z dnia 6 lutego 2015 roku nie podlegało przeliczeniu, gdyż orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 16 lipca 2015 roku skarżący nie został uznany za osobę niezdolną do pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł S. W., który domagał się zmiany decyzji w zakresie sposobu rozliczenia i naliczenia świadczenia rentowego przyznanego wyrokiem Sądu Okręgowego w Lublinie w dniu 1 sierpnia 2017 roku w sprawie VIII U 1586/15. W uzasadnieniu odwołania wskazał, że na mocy wyroku Sądu została mu przyznana renta na okres od dnia (...)do(...). Wykonując ten wyrok, organ rentowy ustanowił świadczenie rentowe niezgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS. Podniósł, że dwukrotnie zwracał się do ZUS o ponowne poprawne rozliczenie i naliczenie świadczenia, jednakże spotkał się z odmową – wydano wówczas decyzję z dnia 12 grudnia 2017 roku. Za podstawę odmowy wskazano fakt, że pobierana renta w okresie od dnia 1 grudnia 2014 roku do dnia 31 sierpnia 2015 roku nie przysługiwała wnioskodawcy. W ocenie skarżącego nie jest to prawdą, gdyż renta została mu przyznana przez lekarza orzecznika ZUS decyzją z dnia 6 lutego 2015 roku. Wypłata renty została wstrzymana od dnia 1 września 2015 roku w związku z postanowieniem rozpatrzenia sprawy na podstawie art. 14 ust. 5 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Poprawność pobierania renty określił również Sąd w wyroku z dnia 31 stycznia 2017 roku wydanym w sprawie VIII U 588/16, w którym wskazano, że S. W. był uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy w okresie od 1 grudnia 2014 roku do 31 sierpnia 2015 roku. Dlatego, według skarżącego, jego świadczenie rentowe powinno być przeliczone zgodnie z art. 61 ustawy, jak również zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2006 roku - I UK 170/05, który wskazał, że prawo do renty zostaje przywrócone, jeśli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do świadczenia, ubezpieczony ponownie stanie się niezdolny do pracy, prawo do renty powstaje w dniu ponownej niezdolności do pracy. Według skarżącego, ten warunek został spełniony i zgodnie z tą zasadą przyznane mu świadczenie rentowe powinno być naliczone.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo podnosił, że wnioskodawca miał ustalone prawo do renty od dnia 1 lutego 2014 roku do dnia 31 stycznia 2017 roku. Zgodnie z art. 14 ust. 4 ustawy, w trybie nadzoru podjęto czynności kontrolne i w dniu 16 lipca 2015 roku Komisja Lekarska Zakładu uchyliła orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 15 stycznia 2015 roku i orzekła, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy. W dniu 13 sierpnia 2015 roku wydana została decyzja o wstrzymaniu wypłaty renty od dnia 1 września 2015 roku, z uwagi na fakt, że w okresie od dnia 1 grudnia 2014 roku do dnia 31 sierpnia 2015 roku renta z tytułu niezdolności do pracy nie przysługiwała. Dodał, że brak było podstaw do przyjęcia, że obecnie ustalone prawo do renty jest kontynuacją poprzedniego świadczenia i podstawę wymiaru należy ustalić, jak w decyzji z dnia 6 lutego 2015 roku o przyznaniu renty, ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru z 10 lat kalendarzowych (1994-2003), to jest 154,72 % i kwotą bazową – 3.191,93 złotych.

Sąd Okręgowy ustalił, że w dniu 17 grudnia 2014 roku S. W. złożył wniosek o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Na mocy orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 15 stycznia 2015 roku został uznany za częściowo niezdolnego do pracy do dnia 31 stycznia 2017 roku, datę powstania częściowej niezdolności określono na 1 grudnia 2014 roku. W oparciu o powyższe orzeczenie, organ rentowy w dniu 6 lutego 2015 roku przyznał S. W. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 grudnia 2014 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy przysługiwała do dnia 31 stycznia 2017 roku. Do ustalenia podstawy wymiaru renty przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych od 1994 roku do 2003 roku, zaś wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosił 154,72 %. Podstawa wymiaru obliczona przez przemnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 154,72% przez kwotę bazową 3.191,93 złotych wyniosła 4.938,55 złotych. Od dnia 1 marca 2015 roku podstawę opodatkowania stanowiła miesięcznie kwota 2.076 złotych, po potraceniu zaliczki, składki na ubezpieczenie zdrowotne i po innych odliczeniach świadczenie rentowe wynosiło 1.722,93 złotych miesięcznie do wypłaty.

W ocenie Lekarza Inspektora Nadzoru Orzecznictwa Lekarskiego orzeczenie Lekarza Orzecznika z dnia 15 stycznia 2015 roku o okresowej częściowej niezdolności do pracy budziło zastrzeżenia. Zawarta w aktach dokumentacja medyczna uzupełniona o opinię lekarza profilaktyka dopuszczająca do pracy operatora nie w pełni uzasadniały dokonane ustalenie niezdolności do pracy. Wobec tego, na podstawie art. 14 ust. 5 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS sprawa skarżącego została przekazana do rozpatrzenia przez Komisję Lekarską. Orzeczeniem z dnia 16 lipca 2015 roku Komisja Lekarska ZUS ustaliła, że S. W. nie jest niezdolny do pracy. Wobec ujawnienia okoliczności dotyczących ustalenia niezdolności do pracy na mocy decyzji z dnia 13 sierpnia 2015 roku organ rentowy wstrzymał wypłatę renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 września 2015 roku.

Dalej ustalił Sąd pierwszej instancji, że po wydaniu decyzji z dnia 13 sierpnia 2015 roku i po przeprowadzonym postępowaniu, organ rentowy w opinii prawnej z dnia 5 września 2015 roku, wyraził pogląd, że w ustalonym stanie faktycznym bezpodstawne jest twierdzenie, iż S. W. pobierając w okresie od 1 grudnia 2014 roku do 31 sierpnia 2015 roku rentę miał wiedzę, że nie jest do niej uprawnionym. W związku z powyższym, brak jest podstaw do zakwalifikowania wypłaconej w tym okresie renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, jako świadczenia nienależnie pobranego w rozumieniu art. 138 ust.2 o emeryturach i rentach z FUS.

S. W. wniósł odwołanie od decyzji z dnia 13 sierpnia 2015 roku. Sprawa została zarejestrowana w Sądzie Okręgowym w Lublinie pod sygnaturą akt VIII U 1586/15. Na mocy wyroku z dnia 1 sierpnia 2017 roku, decyzja z dnia 13 sierpnia 2015 roku została zmieniona w ten sposób, że Sąd ustalił skarżącemu prawo do okresowej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia (...)do dnia (...), w pozostałym zakresie oddalił odwołanie i ustalił, że ZUS Oddział w L. nie ponosi odpowiedzialności za nie ustalenie prawa do renty w przepisanym terminie. Zmiana decyzji z dnia 13 sierpnia 2017 roku wynikała z tego, że stan zdrowia wnioskodawcy przemawiał za uznaniem, iż jest on częściowo niezdolny do pracy od dnia(...)do dnia(...), gdyż schorzenia układu ruchu stwarzały obiektywną niemożliwość podjęcia dotychczasowego zatrudnienia lub innego zatrudnienia, zgodnie z poziomem kwalifikacji, wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych. Wnioskodawca ma wykształcenie zasadnicze zawodowe. Podejmował prace fizyczne, jako elektroenergetyk i do pracy tych ze względu na charakter choroby nie jest niezdolny. Sąd ustalił, że schorzenia wnioskodawcy, na które leczy się od wielu lat w poradniach specjalistycznych od lutego 2017 roku uległy znacznemu pogorszeniu, sprowadzając istotne ograniczenie wydolności psychofizycznej organizmu. Skarżący w toku procesu przedłożył kolejne wyniki badań, a jego stan zdrowia w toku procesu uległ pogorszeniu z uwagi na nasilenie istniejących uprzednio schorzeń.

Z ustaleń Sądu Okręgowego wynika również, że w dniu 22 marca 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wydał decyzję na mocy, której dokonał rozliczenia renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z osiągniętym przychodem w roku 2015, w okresie od 1 stycznia 2015 roku do 31 sierpnia 2015 roku. Organ rentowy ustalił, że łączny przychód osiągnięty w wyżej wymienionym okresie wyniósł 24.973,83 złotych i przekroczył niższą kwotę graniczną ustaloną dla tego okresu, to jest 22.088,80 złotych, łącznie o kwotę 2.885,03 złotych. Zatem, osiągnięty przychód uzasadniał zmniejszenie łącznej kwoty świadczenia w powyższym okresie o kwotę przekroczenia niższej kwoty granicznej przychodu tj. o 2.885,03 złotych. Dlatego, po dokonanym rozliczeniu Zakład ustalił, że skarżący pobrał nienależne świadczenie w kwocie 2.885,03 złotych.

S. W. wniósł odwołanie od decyzji z dnia 22 sierpnia 2016 roku podnosząc, że żądanie zwrotu pobranego świadczenia jest przedwczesne i bezpodstawne. Podnosił, że świadczenie rentowe zostało zabrane w dniu 16 lipca 2015 roku, mimo że było to świadczenie okresowe przyznane do dnia 1 lutego 2017 roku, dlatego, nie mógł zaplanować swojego bytu materialnego. Z tego względu musiał pracować, co naraziło go na przekroczenie dochodów rocznych w stosunku do pobieranej okresowo renty. Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą akt VIII U 588/16. W dniu 31 stycznia 2017 roku Sąd Okręgowy w Lublinie wydał wyrok, na mocy którego oddalił odwołanie, gdyż organ rentowy w zaskarżonej decyzji prawidłowo przyjął, że osiągnięty przez S. W. w okresie od stycznia do sierpnia 2015 roku przychód uzasadniał stwierdzenie, że skarżący jest zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń w wysokości 2.885,03 złotych.

S. W. wniósł apelację od wyroku z dnia 31 stycznia 2017 roku. Po jej rozpoznaniu, Sąd Apelacyjny w Lublinie postanowieniem z dnia 9 listopada 2017 roku uchylił zaskarżony wyrok i umorzył postępowanie. Powyższe rozstrzygnięcie wynikało z tego, że w toku postępowania Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. w dniu 29 września 2017 roku wydał decyzję, w której stwierdził nieważność decyzji z dnia 22 marca 2016 roku o rozliczeniu renty z tytułu niezdolności do pracy, bowiem wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do renty w okresie od 1 stycznia 2015 roku do 31 sierpnia 2015 roku. Sąd Apelacyjny uznał, że stwierdzenie nieważności decyzji z dnia 22 marca 2016 roku, a więc jej usunięcie z obrotu oznacza, że obowiązek zwrotu wymienionej w decyzji kwoty nie istnieje. Dlatego zastosowanie ma przepis art. 477 ¹³ k.p.c.

S. W. nie wniósł odwołania od decyzji z dnia 29 września 2017 roku stwierdzającej nieważność decyzji o rozliczeniu renty z tytułu niezdolności do pracy, z powodu braku czasu. Jego intencją, gdy składał odwołanie od decyzji z dnia 22 marca 2016 roku było to, że chciał uzyskać umorzenie kwoty żądanej przez organ rentowy lub rozłożenie jej na raty.

Stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody, zgromadzone w aktach organu rentowego, jak również w aktach spraw sądowych. W ocenie Sądu okoliczności sprawy nie były sporne. Spór między stronami dotyczył ustalenia, czy w decyzji z dnia 1 września 2017 roku organ rentowy w sposób prawidłowy ustalił wysokość świadczenia rentowego wnioskodawcy.

W ocenie Sądu Okręgowego odwołanie S. W. było niezasadne i jako takie, nie zasługiwało na uwzględnienie.

Podniósł Sąd, że skarżący stał na stanowisku, że uzyskane prawo do renty na mocy wyroku z dnia 1 sierpnia 2017 roku, który zmieniał zaskarżoną decyzję z dnia 13 sierpnia 2015 roku i ustalił skarżącemu prawo do okresowej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia (...)do dnia (...), jest kontynuacją świadczenia rentowego, które miał ustalone decyzją z dnia 6 lutego 2015 roku, na mocy której organ rentowy przyznał mu rentę okresową z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 grudnia 2014 roku do dnia 31 stycznia 2017 roku. Organ rentowy stał na stanowisku, że do oceny żądania wnioskodawcy zawartego w odwołaniu, nie może mieć zastosowania, jak chce skarżący art. 61 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z powołaną regulacją prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, podlega przywróceniu, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony ponownie stał się niezdolny do pracy.

Z poczynionych ustaleń wynika, że ostatecznie prawo do renty S. W. nie przysługiwało w okresie od dnia 1 grudnia 2014 roku do dnia 31 sierpnia 2015 roku (niezaskarżona przez wnioskodawcę decyzja z dnia 29 września 2017 roku). Skoro tak, organ rentowy, realizując wyrok z dnia 1 sierpnia 2017 roku i wydając w dniu 1 września 2017 roku decyzję o przyznaniu renty z tytułu okresowej częściowej niezdolności do pracy od dnia (...)do dnia(...), nie powinien kierować się regulacją zawartą w powołanym art. 61. Z tego względu, wysokość przyznanego w zaskarżonej decyzji świadczenia jest prawidłowa. Podkreślił Sąd pierwszej instancji, że skarżący nie kwestionował w toku procesu przyjętej metody przy wyliczeniu świadczenia, podnosił jedynie, że powinien być przyjęty wskaźnik podstawy wymiaru na poziomie 154,72%, jak w decyzji z dnia 6 lutego 2015 roku, a nie na poziomie 145,13%. Wynikało to z tego, że organ rentowy nie ustalał w zaskarżonej decyzji prawa do renty w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty, gdyż ustalone prawo do renty z tytułu okresowej częściowej niezdolności do pracy od dnia 2 lutego 2017 roku nie jest kontynuacją wcześniejszego świadczenia, a jest nowym świadczeniem. Mając powyższe rozważania na uwadze, Sąd Okręgowy na mocy przepisu art. 477 ^{( 14)} § 1 k.p.c. oddalił odwołanie (uzasadnienie – k. 20-27 a.s.).

Apelację od powyższego wyroku wniósł ubezpieczony, zaskarżając go w całości. Wskazał, że Sąd Okręgowy oddalając wniosek o ponowne, poprawne, rozliczenie świadczenia rentowego z dnia 1 września 2017 roku, przyznanego wyrokiem Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 1 sierpnia 2017 roku w sprawie sygn. akt VIII U 1586/15 nawiązał właśnie do tego wyroku i stwierdził, że jest to nowe świadczenie i ZUS poprawnie to przeliczył. Zdaniem apelującego renta przyzna wyrokiem z dnia 1 sierpnia 2017 roku jest kontynuacją renty przyznanej decyzją z dnia 6 lutego 2015 roku, którą to rentę ZUS w sierpniu 2015 roku postanowił mu odebrać. Jak słusznie zauważył Sąd Okręgowy w chwili ogłaszania wyroku w dniu 23 kwietnia 2018 roku w sprawie sygn. akt VIII U 184/18 spełniony był warunek 18 miesięcy pomiędzy wygaśnięciem, a ponownym nabyciem nowych praw do renty ażeby móc zastosować art. 61 ustawy o rentach. Odpowiadając równocześnie na sugestię Sądu Okręgowego, iż nie wniósł odwołania dodał, że w umyślny sposób został pozbawiony uczestnictwa w tamtym postępowaniu gdyż nie został poinformowany w odpowiednim czasie o terminie planowanego posiedzenia Sądu, pomimo że informował Sąd Okręgowy w piśmie procesowym z dnia 21 kwietnia 2017 roku, że w okresie od dnia 22 czerwca 2017 roku będzie przebywał na leczeniu sanatoryjnym ze skierowania ZUS. Dodał, że następnym powodem oddalenia jego wniosku przez Sąd Okręgowy w dniu 23 kwietnia 2018 roku był fakt, że nie wniósł sprzeciwu na decyzję ZUS z dnia 29 września 2017 roku, stwierdzającą nieważność decyzji ZUS z dnia 22 marca 2016 roku żądającej zwrotu nadpłaty z tytułu pobierania renty w okresie od stycznia do sierpnia 2015 roku, wskazał też, że ZUS do ostatniej chwili podtrzymywał swoje stanowisko o słuszności pobierania renty w okresie od dnia 1 grudnia 2014 roku do dnia 31 sierpnia 2015 roku. Zasadniczym faktem przeczącym stwierdzeniu ZUS, że renta w roku 2015 nie przysługiwała apelującemu, jest w jego ocenie wyrok Sądu Okręgowego z dnia 1 sierpnia 2017 roku, jak również przyznana renta przez Lekarza Orzecznika ZUS w dniu 13 marca 2018 roku, potwierdzona Komisją Lekarską ZUS w dniu 4 kwietnia 2018 roku. Decyzja ZUS z dnia 12 kwietnia 2018 roku jest ostatecznym dowodem, iż wszystkie świadczenia rentowe, które otrzymał apelujący są zgodne ze stanem faktycznym jego zdrowia, zwłaszcza, że od 2010 roku ma udokumentowaną niepełnosprawność narządów ruchu (apelacja – k. 32-33 a.s.).

W odpowiedzi na apelację Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jej oddalenie (odpowiedź na apelację – k. 45 a.s.).

Sąd Apelacyjny w Lublinie zważył, co następuje:

Apelacja S. W. zasługuje na uwzględnienie, co prowadzi do uchylenia zaskarżonego wyroku, poprzedzającej go decyzji i przekazania sprawy organowi rentowemu do ponownego rozpoznania.

Poza sporem pozostawało, że Sąd Okręgowy w Lublinie wyrokiem z dnia 1 sierpnia 2017 roku, w sprawie VIII U 1586/15, zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. z dnia 13 sierpnia 2015 roku i ustalił S. W. prawo do okresowej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia (...)do dnia (...), w pozostałym zakresie oddalił odwołanie, a nadto ustalił, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. nie ponosi odpowiedzialności za nie ustalenie prawa do renty w przepisanym terminie. Organ rentowy otrzymał powyższy wyrok wraz z uzasadnieniem w dniu 8 sierpnia 2017 roku. W dniu 9 sierpnia 2017 roku Przewodniczący Komisji Lekarskich ZUS sporządził opinię, z której wynikało, że z uwagi na kwestie medyczne apelacja nie jest celowa. Tego samego dnia analogiczne stanowisko zajął Wydział (...). W tej sytuacji organ rentowy przystąpił do wykonania powyższego wyroku, zwracając się do Sądu Apelacyjnego o wypożyczenie akt rentowych oraz do apelującego o przedłożenie dodatkowych dokumentów (vide k. 87, 88, 89-94, 95, 96 akt ZUS).

Wskazać również należy, że w dniu 30 sierpnia 2017 roku wnioskodawca przedłożył organowi rentowemu oświadczenie o osiąganiu przychodu oraz zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu na druku Rp-7 wraz z wykazem zwolnień lekarskich. Nadto wniósł o przeliczenie podstawy wymiaru świadczenie z uwzględnieniem wynagrodzeń uzyskanych w latach 2015-2016 potwierdzonych zaświadczeniem na druku (...), z uwzględnieniem waloryzacji rent i emerytur (k. 97, 98-99 i 100-101 akt ZUS).

Organ rentowy w decyzji z dnia 1 września 2017 roku wskazał, że realizuje wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 1 sierpnia 2017 roku. Faktem jest, że ustalił wnioskodawcy prawo do renty w okresie wynikającym z wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 1 sierpnia 2017 roku i dokonał wyliczenia jego wysokości. Przyjęto zarobki z 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem 2017, to jest rokiem przyznania prawa do świadczenia (były to lata 1988-2002 i 2004-2008), ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru renty równym 145,13%. Brak jest zatem podstawy do przyjęcia, że zaskarżoną decyzją z dnia 1 września 2017 roku został rozpoznany także wniosek apelującego z dnia 30 sierpnia 2017 roku, w którym domagał się przeliczenia świadczenia z uwzględnieniem wynagrodzeń uzyskanych w latach 2015-2016.

Istotnym jest, że apelujący już w pierwotnym wniosku o rentę z dnia 17 grudnia 2014 roku, w części II w pkt 2 jednoznacznie wskazał, że domaga się ustalenia wysokości świadczenia według najkorzystniejszego dla niego wariantu. Analiza akt organu rentowego od dnia 8 sierpnia 2017 roku nie pozwala na stwierdzenie, czy przyjęty w decyzji z dnia 1 września 2017 roku sposób wyliczenia wysokości świadczenia S. W. jest rzeczywiście dla niego najkorzystniejszy. Nie można zatem przyjąć, że organ rentowy rozpoznał w pełni istotę sprawy. Jakkolwiek przyznał apelującemu rentę, to jednak nie wiadomo, czy wedle najkorzystniejszego wariantu, a tym bardziej czy uwzględnione zostały wynagrodzenia z lat 2015-2016, dokumentowane zaświadczeniem na druku (...).

W postępowaniu w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych - które ma charakter odwoławczy i kontrolny - postępowanie sądowe ogranicza się do sprawdzenia zgodności z prawem decyzji wydanej przez organ rentowy.

Badanie takie jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili wydania decyzji, a więc w chwili ustalenia w decyzji przez organ rentowy prawa do świadczenia. W postępowaniu odwoławczym Sąd weryfikuje jedynie ustalenia dokonane przez organ rentowy. Przeniesienie sprawy na drogę sądową przez wniesienie odwołania od decyzji organu rentowego ogranicza się zatem do okoliczności uwzględnionych w decyzji, a między stronami spornych - poza tymi okolicznościami spór sądowy nie może zaistnieć. Podkreślić jeszcze należy, że Sąd może zmienić decyzję organu rentowego tylko wówczas, gdy jest wadliwa, nie może natomiast zastępować organu kompetentnego do jej wydania, jeśli ten nie rozpoznał istoty sprawy w całości.

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 roku, poz. 1270, ze zmianami), podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu. Zgodnie zaś z treścią art. 16 cytowanej ustawy przy ustalaniu kolejnych 10 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15 ust. 1 i 2, przyjmuje się lata kalendarzowe następujące bezpośrednio po sobie, chociażby ubezpieczony w niektórych z tych lat przez okres roku lub w okresie krótszym niż rok nie pozostawał w ubezpieczeniu.

Podnieść należy, że wykonując wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 1 sierpnia 2017 roku oraz rozpoznając wniosek apelującego z dnia 30 sierpnia 2017 roku organ rentowy ograniczył się do wyliczenia świadczenia w oparciu o zarobki z 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem 2017, to jest rokiem przyznania prawa do świadczenia (1988-2002 i 2004-2008), co dało wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty równy 145,13% (k. 104 akt ZUS). Wyliczenie zostało dokonane zatem w oparciu o art. 15 ust. 6 ustawy. Wprawdzie ustawodawca precyzuje, że takie wyliczenie może być dokonane wyłącznie na wniosek zgłoszony przez ubezpieczonego, jednakże można przyjąć, że taki wniosek został złożony, w związku z tym, że S. W. już w pierwotnym wniosku o rentę domagał się ustalenia jej wysokości w oparciu o najkorzystniejszy wariant.

Brak jest podstaw do uznania, że przyjęty w decyzji z dnia 1 września 2017 roku wariant jest wariantem najkorzystniejszym dla wnioskodawcy. W aktach organu rentowego brak jest jakichkolwiek dowodów świadczących, że wydając zaskarżoną decyzję dokonał sprawdzenia, czy inne sposoby wyliczenia podstawy wymiaru renty skarżącego, są mniej korzystne od przyjętego wariantu ze wskaźnikiem 145,13%. Brak jest zatem jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, że najkorzystniejszy wariant wyliczony w oparciu o podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne z okresu kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, byłby mniej korzystny (a zatem niższy niż 145,13%).

Wątpliwości w tym zakresie nasuwa także fakt, że wskaźnik wyliczony przy pierwotnym ustaleniu prawa do renty (z kolejnych 10 lat kalendarzowych od 1994 do 2003 roku) wynosił 154,72% i był wyższy niż przyjęty w decyzji z dnia 1 września 2017 roku. Wskazać również należy, że przed wydaniem zaskarżonej decyzji apelujący przedłożył organowi rentowemu zaświadczenie na druku(...), z którego wynikało, ze w 2015 roku uzyskał on łączną kwotę wynagrodzenia w kwocie 42.390,88 złotych a w roku 2016 – 43.025,94 złotych. Nie ma żadnych dowodów wskazujących, że organ rentowy brał pod uwagę powyższe wynagrodzenia przy dokonywaniu symulacji najkorzystniejszego wariantu świadczenia. Co istotne wśród przyjętych przez organ rentowy lat (1988-2002 i 2004-2008), znajdują się lata 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2004, 2005, 2006 i 2008, w których apelujący miał niższe zarobki niż w latach 2015 i 2016.

W tych okolicznościach zachodziła podstawa do uchylenia zaskarżonego wyroku oraz poprzedzającej go decyzji i przekazania sprawy organowi rentowemu do ponownego rozpoznania, bowiem nie doszło do rozpoznania istoty sporu, którą stanowiło ustalenie prawa do renty zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 1 sierpnia 2017 roku, ale w najkorzystniejszej dla apelującego wysokości.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ rentowy ustali, który ze sposobów wyliczenia wskaźnika podstawy wymiaru renty wnioskodawcy jest dla niego najkorzystniejszy, uwzględniając także wynagrodzenia uzyskane w latach 2015 i 2016 roku, a dokumentowane zaświadczeniem na druku (...) z dnia 29 sierpnia 2017 roku (k. 98 akt ZUS), przedstawi symulację wyliczenia każdego z wariantów w najkorzystniejszej wersji, po czym wyda stosowną decyzję.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, bez ustalenia jednoznacznego wykazania przez organ rentowy, który z przewidzianych przez ustawodawcę sposobów wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru świadczenia jest najkorzystniejszy dla apelującego, a tym samym prawidłowego ustalenia wysokości renty S. W., Sąd Okręgowy nie mógł prawidłowo rozstrzygnąć sprawy. W tej sytuacji, przedwczesna okazała się decyzja organu rentowego w zakresie ustalenia wysokości renty, albowiem nie została poprzedzona szczegółową analizą wariantów wyliczenia najkorzystniejszego dla apelującego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru renty. Dało to podstawę do uznania, że zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego i zaskarżona decyzja organu rentowego są błędne, dlatego orzeczenia te podlegają uchyleniu a sprawa przekazaniu do ponownego rozpoznania organowi rentowemu.

Sąd Apelacyjny orzekł jak w pkt I sentencji na podstawie art. 477 ^14a k.p.c. i art. 386 § 4 k.p.c. O kosztach Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 2 k.p.c. (pkt II sentencji).

SSA Małgorzata Pasek SSA Elżbieta Gawda SSO del. do SA Maria Tereszczuk