Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lutego 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	Sędzia del. Iwona Jawor-Piszcz
Protokolant: starszy sekretarz sądowy Krzysztof Wiater

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 lutego 2025 r. w L.

sprawy H. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o odsetki

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 3 października 2024 r. sygn. akt VIII U 388/24

oddala apelację.

Iwona Jawor-Piszcz

Sygn. akt III AUa 579/24

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Lublinie wyrokiem z dnia 3 października 2024 roku, po rozpoznaniu odwołania H. C. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. z dnia 9 stycznia 2024 roku znak (...) o odsetki w pkt I. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał H. C. prawo do ustawowych odsetek z tytułu opóźnienia w wypłacie renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od dnia 15 maja 2020 roku do dnia 30 czerwca 2022 roku; w pkt II. oddalił odwołanie w zakresie żądania odsetek ustawowych z tytułu opóźnienia w wypłacie renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od dnia 1 marca 2020 roku do dnia 14 maja 2020 roku.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd pierwszej instancji oparł na następujących ustaleniach faktycznych i ocenie prawnej.

H. C. urodziła się w dniu (...). W dniu 24 marca 2020 roku złożyła wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Lekarz orzecznik ZUS - po dokonaniu analizy dokumentacji medycznej - orzeczeniem z dnia 14 kwietnia 2020 roku ustalił, że wnioskodawczyni jest częściowo niezdolna do pracy i niezdolność ta powstała w dniu 21 listopada 2019 roku. Dnia 18 czerwca 2020 roku organ rentowy odmówił wnioskodawczyni prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy bowiem niezdolność ta w jej przypadku powstała po wypływie 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia (tj. w dniu 11 sierpnia 2017 roku) .

Następnie komisja lekarska ZUS w dniu 4 sierpnia 2020 roku po analizie dokumentacji medycznej również ustaliła, że wnioskodawczyni jest częściowo niezdolna do pracy i niezdolność ta powstała w dniu 21 listopada 2019 roku.

W wyniku powyższego, kolejną decyzją z dnia 27 sierpnia 2020 roku organ rentowy odmówił wnioskodawczyni prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy .

W wyniku odwołania od decyzji z dnia 18 czerwca 2020 roku, sprawa została skierowana do rozpoznania przez Sąd Okręgowy w Lublinie, który wyrokiem z dnia 9 maja 2023 roku, sygn. akt VIII U 1902/20 w punkcie I. zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił H. C. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 marca 2020 roku do dnia 30 czerwca 2022 roku, zaś w punkcie II. oddalił odwołanie w pozostałej części, tj. dotyczącej ustalenia prawa do renty od dnia 1 lipca 2022 roku, gdyż wnioskodawczyni od dnia 1 lipca 2022 roku pobiera emeryturę. Wyrok uprawomocnił się w dniu 5 lipca 2023 roku. Wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie wpłynął do organu rentowego dnia 1 czerwca 2023 roku. Decyzją z dnia 4 sierpnia 2023 roku organ wykonał wyrok, przyznając wnioskodawczyni rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 marca 2020 roku do dnia 30 czerwca 2022 roku.

Rozpoznając niemniejszą sprawę Sąd pierwszej instancji uznał, iż w dacie wydania pierwszej z w/w decyzji odmownych, tj. decyzji z dnia 18 czerwca 2020 roku (od której to decyzji wnioskodawczyni złożyła odwołanie i która została zmieniona wyrokiem z dnia 9 maja 2023 roku) organ rentowy dysponował dowodami pozwalającymi na ustalenie wnioskodawczyni prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W tej mierze Sąd argumentował, iż w uzasadnieniu wyroku wydanego w sprawie VIII U 1902/20 Sąd Okręgowy wskazał, iż z dokumentacji medycznej wynika, że wnioskodawczyni leczy się psychiatrycznie od 2011 roku, zaś obraz kliniczny pokazuje uporczywe zaburzenia depresyjne, uwarunkowane zarówno przez cechy osobowości, jak i trudności życiowe. Od 2018 roku H. C. zgłaszała zaburzenia pamięci świeżej, psychoizolację i małą aktywność. Ponadto od dnia 12 listopada do dnia 21 listopada 2019 roku była leczona w Oddziale (...) po czwartej próbie suicidalnej – zatrucie lekami. W czasie hospitalizacji nie chciała być leczona, była pobudzona psychoruchowo, wypowiadała celowość zatrucia i zgłaszała nadal myśli suicidalne. Wówczas była także oceniana zarówno psychologicznie jak i psychiatrycznie. Stwierdzono znaczne obniżenie nastroju, występowanie myśli samobójczych i poprzednie próby ich realizacji. Wnioskodawczyni była całkowicie bezkrytyczna w stosunku do zaistniałej sytuacji, relacjonowała, że po wyjściu ze szpitala powiesi się, co spowodowało konieczność leczenia jej w Oddziale (...). Po dwunastu dniach leczenia została przeniesiona do Oddziału (...) w L. i leczona w okresie od dnia 21 listopada do dnia 2 grudnia 2019 roku z rozpoznaniem: zaburzenie adaptacyjne, zaburzenie osobowości.

Sąd Okręgowy argumentował także, iż dokumentacja medyczna zgromadzona już na etapie orzekania przez lekarza orzecznika ZUS wskazywała jednoznacznie schorzenia psychiczne wnioskodawczyni, które miały charakter dominujący nad innymi schorzeniami. Lekarz orzecznik, poza stwierdzeniem, że H. C. w grudniu 2019 roku była hospitalizowana i jest w trakcie leczenia psychiatrycznego nie zawarł żadnej informacji o czterokrotnych próbach samobójczych. Tymczasem wnioskodawczyni konsultowana przez psychiatrę w dniu 13 listopada 2019 roku, po czwartej próbie samobójczej zgłaszała dalsze myśli suicidalne informując, że podjęta próba była zamierzona. Przewlekłość postępowania i cztery próby samobójcze świadczyły o nasileniu objawów uporczywych zaburzeń depresyjnych oraz zaburzeń adaptacyjnych z współistniejącym zaburzeniem osobowości. Nadto wnioskodawczyni w kwestionariuszu o stanie zdrowia zgłaszała stany depresyjne i nasilone zaburzenia lękowe od 2018 roku. Z tego powodu – jak stwierdził Sąd Okręgowy, rozpoznając sprawę o sygn. akt VIII U 1902/20 - wnioskodawczyni jest częściowo niezdolna do pracy od dnia 11 lutego 2019 roku, co wynika z prowadzonej dokumentacji medycznej .

Powyższy stan faktyczny Sąd pierwszej instancji ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone przed organem rentowym oraz w aktach sprawy sygn. akt VIII U 1902/20, w tym opinii biegłej sądowej lekarza specjalisty psychiatry, która wskazywała, że wnioskodawczyni stała się niezdolna do pracy przed dniem 11 lutego 2019 roku i ta niezdolność (częściowa) będzie trwała do dnia 31 grudnia 2022 roku. Sąd Okręgowy, rozpoznając sprawę VIII U 1902/20, w pełni podzielił opinie biegłej psychiatry i wobec tego, wyrokiem z dnia 9 maja 2023 roku ustalił wnioskodawczyni prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 marca 2020 roku do dnia 30 czerwca 2022 roku (gdyż od dnia (...) roku wnioskodawczyni nabyła już prawo do emerytury).

Dokonując oceny prawnej Sąd Okręgowy w pierwszej kolejności przytoczył treść regulacji prawnej regulującą zagadnienie odsetek, zwartą art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 2024, poz. 497, tekst jednolity ze zm., zwanej dalej ustawą systemową) oraz o terminach rozpoznania przez organ rentowy wniosków o świadczenie i wypłacie należności stanowionych w art. 118 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2024 poz. 1631, tekst jednolity ze zm., zwanej dalej ustawą emerytalną),

Sąd Okręgowy wskazał, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest zobowiązany do wypłaty odsetek z powodu przekroczenia terminu 30 dni na wydanie decyzji tylko w sytuacji, gdy zostanie mu przypisana odpowiedzialność za to przekroczenie w świetle okoliczności danej sprawy. W wyroku z dnia 9 maja 2023 roku (sygn. akt VIII U 1902/20), Sąd Okręgowy nie stwierdził odpowiedzialności organu na podstawie art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej. Nie stanowi to jednak przeszkody do zasądzenia odsetek. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2011 roku, I UZP 2/11 (OSNP 2011, nr 19-20, poz. 255) brak orzeczenia organu odwoławczego o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, o którym mowa w art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej, nie pozbawia jednak ubezpieczonego prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia. Ustalenie odpowiedzialności organu jest dopuszczalne, a wręcz konieczne, w kolejnym procesie sądowym, w którym ubezpieczony domaga się wypłaty odsetek od przyznanego z opóźnieniem świadczenia. W sprawach o prawo do renty organ rentowy ponosi odpowiedzialność za opóźnienie w ustaleniu prawa do tego świadczenia tylko w sytuacji, gdy okoliczność niezbędna do przyznania prawa do renty była możliwa do ustalenia jeszcze na etapie postępowania administracyjnego. W niniejszym jednak przypadku decyzja z dnia 18 czerwca 2020 roku – która została zmieniona wyrokiem zapadłym w sprawie VIII U 1902/20 - była poprzedzona wyłącznie orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS dnia 14 kwietnia 2020 roku. Sąd pierwszej instancji podkreślił przy tym, że ZUS odmówił wnioskodawczyni prawa do renty, gdyż z orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia 14 kwietnia 2020 roku (jak też z orzeczenia komisji lekarskiej ZUS z dnia 4 sierpnia 2020 roku) wynikało, że co prawda wnioskodawczyni jest częściowo niezdolna do pracy, ale ta niezdolność powstała w dniu 21 listopada 2019 roku podczas, gdy musiałaby powstać przed dniem 11 lutego 2019 roku, aby wnioskodawczyni mogła nabyć prawo do renty. W sprawie VIII U 1902/20, biegła psychiatra oceniając stan zdrowia wnioskodawczyni, a co za tym idzie, i datę powstania niezdolności do pracy opierała się na dokumentacji znajdującej się w aktach ZUS i wskazywała, że w żadnym z badań ZUS nie ma wpisów o przebytych trzech próbach samobójczych wnioskodawczyni. Ponadto wnioskodawczyni w kwestionariuszu o stanie zdrowia zgłaszała stany depresyjne i nasilone lekowe od 201roku. Z tych też względów biegła stwierdziła, że niezdolność wnioskodawczyni do pracy istniała przed dniem 11 lutego 2019 roku. Lekarz orzecznik dysponował tą dokumentacją, na podstawie której również biegła psychiatra opracowała opinie główną, jak i uzupełniającą do sprawy VIII U 1902/20. Organ rentowy posiadał zatem wszystkie dowody pozwalające jednoznacznie rozstrzygnąć o przysługiwaniu zawnioskowanego świadczenia. Tym samym należało uznać, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za niewydanie decyzji o przyznaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Datę wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS (14 kwietnia 2020 roku) należy zatem uznać za ostatnią okoliczność niezbędną do wydania decyzji, toteż decyzja powinna być wydana do dnia 15 maja 2020 roku.

Wobec powyższego, Sąd pierwszej instancji zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał H. C. prawo do odsetek za okres od dnia 15 maja 2020 roku do dnia 30 czerwca 2022 roku (pkt I wyroku). Podkreślił, że precyzując zakres żądania wnioskodawczyni domagała się odsetek za okres od dnia 1 marca 2020 roku – do dnia 30 czerwca 2022 roku. Żądanie w zakresie odsetek za okres od dnia 1 marca 2020 roku do dnia 14 maja 2020 roku jako niezasadne – gdyż ZUS nie pozostawał wówczas w opóźnieniu – należało oddalić (pkt II wyroku).

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy w Lublinie, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 1 i 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.

Z wyrokiem nie zgodził się pozwany. Zaskarżył wyrok częściowo, w zakresie rozstrzygnięcia zwartego w pkt I, podnosząc zarzuty:

1.  naruszenia prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. - przez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów oraz sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że do ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy wnioskodawcy w postępowaniu sądowym w sprawie VII U 1902/20 doszło z przekroczeniem terminu w sytuacji gdy brak jest podstaw do ustalenia , że orzeczenie lekarza orzecznika jest ostatnią okolicznością niezbędną do wydania decyzji od której należy liczyć termin do wydania decyzji ustalającej prawo do renty oraz Sąd Okręgowy w wyroku z dnia 9 maja 2023 roku, sygn. VIII U 1902/20 nie stwierdził odpowiedzialności organu na podstawie art. 118 ust 1 a ustawy emerytalnej;

2.  naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 85 ustawy systemowej oraz art. 118 ust. 1 ustawy emerytalnej poprzez zobowiązanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w L. do zapłaty na rzecz wnioskodawcy odsetek za okres od 15 maja 2020 r. do dnia 30 czerwca 2022 r. z tytułu opóźnienia w wypłacie renty.

Podnosząc powyższe wniósł o:

1.  zmianę punktu I. zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania;

2.  zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu swego stanowiska wskazał, iż Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 kwietnia 2009 r. sygn. I UK 345/08 stwierdził, że jeżeli dla stwierdzenia uprawnień do świadczenia wymaga się wydania decyzji, termin do jej wydania biegnie od daty wyjaśnienia ostatniej niezbędnej okoliczności, co dotyczy także ponownego ustalenia prawa do świadczenia. Przez wyjaśnienie „ostatniej niezbędnej okoliczności" należy rozumieć wyjaśnienie ostatniej okoliczności koniecznej do ustalenia samego istnienia prawa wnioskodawcy do świadczenia. Wyjaśnienie okoliczności niezbędnej do wydania decyzji oznacza dokonanie czynności, mającej na celu ustalenie stanu faktycznego, czyli przeprowadzenie dowodów i ich ocenę. Zawarte w art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych określenie „nie ustalił prawa do świadczenia" oznacza zarówno niewydanie w terminie decyzji przyznającej świadczenie, jak wydanie decyzji odmawiającej przyznania świadczenia, mimo spełnienia warunków do jego uzyskania. W stanie faktycznym sprawy organ rentowy, odmawiając przyznania świadczenia nie naruszył przepisów prawa materialnego określających przesłanki nabycia prawa.

Wnioskodawczyni wniosła o oddalenie apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja pozwanego organu rentowego podlegała oddaleniu jako bezzasadna. Apelant podnosi zarzuty naruszenia prawa procesowego i materialnego. Rozważania należy rozpocząć zatem od oceny zasadności podniesionego zarzutu procesowego, bowiem jedynie prawidłowo ustalony stan faktyczny może stanowić podstawę do oceny poprawności zastosowania prawa. Naruszenie prawa materialnego może nastąpić bądź poprzez jego błędną wykładnię - czyli poprzez mylne rozumienie treści określonej normy prawnej, albo poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, czyli poprzez błędne uznanie, iż do danego ustalonego stanu faktycznego ma zastosowanie dany przepis prawa materialnego, albo też odwrotnie, tzn. przepis, który winien mieć zastosowanie w danym stanie faktycznym - nie został zastosowany materialnego (tak Sąd Najwyższy m.in.: w wyroku z dnia 26 marca 2004 r. IV CK 208/03 LEX nr 182074 oraz w postanowieniu z dnia 18 marca 2009 r. IV CSK 407/08 LEX nr 511007). W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy wyjaśnił wszystkie istotne okoliczności mające wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Ponowna analiza materiału dowodowego, a także analiza zastosowanych w sprawie przepisów prawa i ich subsumcja, doprowadziła do wniosku, że zaskarżony wyrok jest prawidłowy. Sąd Apelacyjny w pełni podzielił ustalenia i rozważania zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, ponieważ rozpoznając sprawę Sąd pierwszej instancji nie naruszył ani norm prawa materialnego, ani zasad postępowania. Sąd Okręgowy dokonał oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Ocena Sądu została poprzedzona rozważaniami odnoszonymi do zakresu przeprowadzonego postępowania dowodowego. Sąd Okręgowy przedstawił jednoznaczne ustalenia sprawy i odwołał się do dowodów stanowiących podstawę ustaleń. Nadto Sąd precyzyjnie wskazał na przepisy prawa materialnego, znajdujące zastosowanie w sprawie, przedstawił wypracowaną w orzecznictwie interpretację i dokonał prawidłowej subsumcji, dając temu wyraz w pisemnych motywach.

I tak odnosząc się szczegółowo do podniesionego zarzutu procesowego należy podkreślić, iż Sąd pierwszej instancji trafnie uznał, iż już na etapie podstępowania administracyjnego prowadzonego w przedmiocie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy organ rentowy dysponował dowodami, które były konieczne i wystarczające, przy prawidłowej analizie do ustalenia wnioskowanego świadczenia. Powyższe wynika z opinii biegłej sądowej z zakresu psychiatrii z dnia 11 stycznia 2021 roku wydanej w sprawie VIII U 1902/20 tylko na podstawie danych z akt sprawy – dokumentacji medycznej zawartej w aktach rentowych ZUS. Dokumentacja medyczna, którą dysponował pozwany organ rentowy rozpoznając wniosek o prawo do renty z dnia 21 marca 2020 roku zwiera nie tylko kwestionariusz oceny stanu zdrowia z dnia 27 lutego 2020 roku, w który wnioskodawczyni wskazuje na problemy w zakresie zdrowia psychicznego, ale także karty informacyjne z hospitalizacji za okres od dnia 21 listopad 2019 roku do dnia 2 grudnia 2019 roku, potwierdzające zacznie nasilone zburzenia stanu zdrowia psychicznego, w tym uprzednie trzykrotne próby samobójcze, co zostało przez lekarza orzecznika ZUS w orzeczeniu z dnia 14 kwietnia 2020 roku całkowicie pominięte w ocenie stanu zdrowia ubezpieczonej. W tym miejscu wskazać trzeba, iż w latach uprzednich wnioskodawczyni składała także kwestionariusze oceny stanu zdrowia, w których odnotowała dane świadczące o występowaniu u niej stanów depresyjnych i nasilonych zaburzeń lękowych od 2018 roku. Jeśli zatem zestawi się powyższe fakty należy ocenić, iż słusznie Sąd Okresowy uznał, że lekarz orzecznik ZUS dysponował dokumentacją w powyższym zakresie, na podstawie której biegła psychiatra opracowała opinie główną do sprawy VIII U 1902/20 wskazującą, iż niezdolność wnioskodawczyni do pracy istniała przed dniem 11 lutego 2019 roku. Organ rentowy posiadał zatem wszystkie dowody pozwalające jednoznacznie rozstrzygnąć o przysługiwaniu zawnioskowanego świadczenia. Natomiast jeśli pozwany miał wątpliwości w tej mierze mógł zgodnie z § 2 rozporządzenia z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe (Dz.U. Nr 237, poz. 1412 ze zm.) zobowiązać ubezpieczoną do uzupełnienia dokumentacji medycznej, tak jak wnioskował w piśmie z dnia 12 lutego 2021 roku w sprawie VIII U 1902/20. Należy przyjąć, że przewidziany w tym przepisie obowiązek organu rentowego dotyczy podjęcia koniecznych działań celem wyjaśniania wszystkich istotnych kwestii w zakresie dochodzonego świadczenia w tym wskazania (poinformowania) strony o konieczności uzupełnienia dowodów w zakresie ewentualnej wsteczniej daty powstania niezdolności do pracy, jeśli tak jak w niniejszej sprawie, istniały ku temu wszelkie przesłanki, a pozwany miałby w tym zakresie wątpliwości (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2018 r., II UK 704/16, OSNP 2018, nr 10, poz. 141).

W tym stanie rzeczy podniesiony zarzut naruszenia prawa procesowego nie może być zasadny za zasadny.

Nie można zgodzić się także z apelantem w zakresie zarzucanej Sądowi pierwszej instancji obrazy prawa materialnego. Trafnie Sąd Okręgowy podkreślił, iż brak orzeczenia organu odwoławczego o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, o którym mowa w art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej nie pozbawia ubezpieczonej prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia. Sąd Apelacyjny w pełni przyłącza się do obszernej argumentacji wskazanej w uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2011 r., I UZP 2/11 (OSNP 2011, nr 19-20, poz. 255). Należy jedynie w tym miejscu przypomnieć, że prawomocny wyrok sądowy w części nieobjętej jego sentencją nie korzysta z przymiotu związania jego treścią innych organów oraz powagi rzeczy osądzonej, o jakich mowa w art. 365 i art. 366 k.p.c. Zatem badanie w toku kolejnego procesu przesłanek uzasadniających zasądzenie odsetek zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy systemowej wobec braku rozstrzygnięcia w wyroku zapadłym w sprawie VIII U 1902/20 w zakresie art. 118 ust. 1 a ustawy emerytalnej jest w pełni dopuszczalne.

W świetle art. 85 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy systemowej jedyną przesłanką przyznania odsetek jest uchybienie przez organ rentowy terminowi do ustalenia prawa lub wypłaty świadczenia z ubezpieczeń społecznych, to konieczne jest wykazanie przez ubezpieczoną zaistnienia tego opóźnienia. Wymaga przy tym podkreślenia, co trafnie wskazał Sąd Okręgowy, że za uchybienie terminowi w rozumieniu tego przepisu uważa się zarówno niewydanie w ustawowo określonym czasie decyzji przyznającej prawo, jak i wydanie błędnej decyzji (odmawiającej owego prawa, mimo spełnienia przez wnioskodawcę warunków jego uzyskania), następnie zmienionej przez sąd w postępowaniu odwoławczym (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 12 sierpnia 1998 r., II UKN 171/98, OSNAPiUS 1999 Nr 16, poz. 521; z dnia 9 marca 2001 r., II UKN 402/00, OSNAPiUS 2002 Nr 20, poz. 501). Zgodnie ze zdaniem drugim tego przepisu odpowiedzialność tę wyłącza sytuacja, gdy opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności. Przekroczenie terminu do ustalenia prawa lub wypłaty świadczenia może zaś być także następstwem uchybień organu rentowego w zakresie wykładni lub stosowania prawa materialnego albo naruszenia przepisów postępowania. W sytuacji, w której organ rentowy z zachowaniem wszelkich wymagań proceduralnych skompletował cały materiał dowodowy i wyjaśnił wszystkie okoliczności sprawy tak, że w razie sporu sądowego nie zachodzi potrzeba prowadzenia dodatkowego postępowania w tym zakresie, zaś wydanie niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej przyznania świadczenia jest skutkiem niewłaściwej subsumcji ustalonego prawidłowo stanu faktycznego, skorygowanej dopiero przez sąd rozpoznający odwołanie od zaskarżonej decyzji, należy przyjąć, iż możliwe było terminowe ustalenie uprawnień wnioskodawczyni do świadczenia, a opóźnienie w tym względzie nastąpiło z przyczyn, za które organ ten ponosi odpowiedzialność, nawet jeśli nie można mu zarzucić braku należytej staranności w wykładni i stosowaniu prawa (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r., II UK 214/02, OSNP 2004 Nr 5, poz. 89; z dnia 22 kwietnia 2004 r., III UK 1/04, OSNP 2004 Nr 23, poz. 406; z dnia 25 stycznia 2005 r., I UK 159/04, OSNP 2005 Nr 19, poz. 398 i z dnia 14 września 2007 r., III UK 37/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 326).

I taki stan rzeczy zachodzi w rozpoznawanej sprawie. Pozwany organ rentowy dysonował bowiem materiałem dowodowym (dokumentacją medyczną), która, jak wskazano powyżej, była wystarczająca, przy prawidłowej ocenie przez lekarza orzecznika ZUS orzeczeniem z dnia 14 kwietnia 2020 roku, dla ustalenia spełnienia przez wnioskodawczynię przesłanek prawa do renty z tytułu niezgodności do pracy. Jednocześnie ZUS miał możliwość, w przypadku zaistnienia wątliwości, zgodnie z obowiązującymi zasadami postępowania zwartymi w rozporządzeniu z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe (Dz.U. Nr 237, poz. 1412 ze zm.) udzielnia informacji ubezpieczonej, pouczeń zobowiązań do uzupełnienia dokumentacji medycznej celem wykazania wstecznej daty powstania niezdolności do pacy czego zaniechał. Zatem po upływie 30 dni od błędnego orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, nieuwzględniającego całości dowodów leczenia jakie ubezpieczona przedłożyła wraz z wnioskiem o prawo do renty z dnia 21 marca 2020 roku jest zobowiązany do zapłaty odsetek zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy systemowej.

Uwzględniając powyższe należy uznać zaskarżony wyrok za trafny, odpowiadający ustalonym w sprawie faktom i obowiązującym przepisom prawa.

Wobec przytoczonej wyżej argumentacji faktycznej i prawnej, apelacja pozwanego podlegała oddaleniu jako bezzasadna, o czym Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 385 k.p.c.

Iwona Jawor-Piszcz