Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 września 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący sędzia Krzysztof Szewczak (spr.)

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 22 września 2021 r. w L.

sprawy (...) spółki z o.o. w M.

z udziałem ubezpieczonego T. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

oraz sprawy T. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ustalenie podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne

na skutek apelacji (...) spółki z o.o. w M.

i apelacji T. M.

od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach

z dnia 11 maja 2021 r. sygn. akt IV U 102/20

I. oddala obie apelacje;

II. zasądza od (...) spółki z o.o. w M. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego;

III. zasądza od T. M. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. kwotę 2 700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt III AUa 545/21

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 października 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. stwierdził, że T. M. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od 10 września 2012 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz od 1 marca 2018 r. do 31 grudnia 2018 r., jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. oraz ustalił T. M. podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe i zdrowotne w w/w okresach w wysokości po 0,00 zł.

Odwołanie od decyzji z dnia 23 października 2019 r. złożył płatnik składek (...)Sp. o.o. w M., reprezentowany przez prezesa zarządu T. M., domagając się jej zmiany. Zarzucił naruszenie art.6 ust.1 pkt 1 i 5, art.8 ust.6 pkt 4, art.12 ust.1 i art.13 pkt 1, art.18 ust.1, art.20 ust.1 i art.17 ust.1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 81 ust.1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych poprzez błędną wykładnię przepisów i uznanie, że T. M. w okresie od 10 września 2012 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz od 1 marca 2018 r. do 31 grudnia 2018 r. nie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o., oraz ustalenie T. M. podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe i zdrowotne w wysokości określonej w decyzji. Skarżący podnosił, że w dotychczasowej judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się dopuszczalność pracowniczego zatrudnienia członków zarządu spółek kapitałowych, a własność większościowego udziału sama przez się nie uzasadnia kwestionowania pracowniczego charakteru zatrudnienia takiego wspólnika.

Decyzją z dnia 31 października 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. stwierdził, że T. M. od 19 marca 2012 r. do 31 grudnia 2015r. i od 1 marca 2018r. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako wspólnik (...) Sp. z o.o. z siedzibą w M. oraz ustalił podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w kwocie nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego dla ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, a także ustalił podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne w zadeklarowanej kwocie, nie niższej niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski” wskazując, że składka w nowej wysokości obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku.

Odwołanie od decyzji z dnia 31 października 2019 r złożył T. M. domagając się jej zmiany. Zarzucił organowi rentowemu naruszenie art.6 ust.1 pkt 1 i 5, art.8 ust.6 pkt 4, art.12 ust.1 i art.13 pkt 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez błędną wykładnię i uznanie, że w okresie od 10 września 2012 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz od 1 marca 2018 r. do 31 grudnia 2018 r. nie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o., a także naruszenie art.18 ust.1, art.20 ust.1 i art.17 ust.1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art.81 ust.1 ustawy z 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W uzasadnieniu odwołania wskazał argumentację tożsamą z przytoczoną uprzednio w odwołaniu od decyzji z 23 października 2019 r.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wnosił o ich oddalenie.

Sprawy z odwołań od powyższych decyzji zostały połączone przez Sąd Okręgowy do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Wyrokiem z dnia 11 maja 2021 r. Sąd Okręgowy w Siedlcach oddalił odwołania od zaskarżonych decyzji (pkt I) oraz zasądził od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w M. oraz od T. M. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału S. kwoty po 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt II).

Swoje rozstrzygnięcie Sąd pierwszej instancji oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych.

Sąd Okręgowy ustalił, że głównym przedmiotem działalności spółki (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M., zarejestrowanej w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 14 marca 2012 r., jest sprzedaż detaliczna paliw na stacjach paliw. Spółka została zawiązana na mocy umowy zawartej między ubezpieczonym T. M., a jego siostrą J. G.. Kapitał zakładowy spółki, na który składało się 500 udziałów każdy po 100 zł, wynosił 50 000 zł. Ubezpieczony, powołany na stanowisko prezesa zarządu, objął (...) udziałów w spółce, a J. G. (...)udział.

Sąd I instancji wskazał, że T. M. został zgłoszony przez tę spółkę do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych: emerytalnego, rentowych, wypadkowego i chorobowego jako jej pracownik. W ślad za zgłoszeniem do ubezpieczeń społecznych, za okres od września 2012 r. do grudnia 2015 r. płatnik składał za ubezpieczonego imienne raporty miesięczne o należnych składkach i wypłaconych świadczeniach. Na mocy zawartej w dniu 24 listopada 2015 r. umowy sprzedaży udziałów, J. G. sprzedała ubezpieczonemu posiadany 1 udział w spółce (...). Tym samym ubezpieczony stał się wyłącznym właścicielem udziałów. W dniu 10 czerwca 2016 r. płatnik składek złożył w organie rentowym druk ZUS (...) – wyrejestrowanie z ubezpieczeń, zgodnie z którym został wyrejestrowany z ubezpieczeń jako pracownik spółki (...) z dniem 1 stycznia 2016 r. W okresie od 1 czerwca 2016 r. do 28 lutego 2018 r. ubezpieczony był zgłoszony do ubezpieczeń jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność - wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Sąd Okręgowy ustalił, że w dniu 12 września 2017 r. ubezpieczony zawarł z żoną S. M. umowę sprzedaży udziałów, na mocy której sprzedał jej(...)udziałów o wartości 100 zł każdy. W dniu 28 lutego 2018 r. T. M. będąc właścicielem (...)udziałów na (...) udziałów, zawarł ze spółką (...) jako pracodawcą umowę o pracę na czas nieokreślony, na mocy której od 1 marca 2018 r. został zatrudniony w tej spółce na stanowisku kierownika działu transportu i logistyki w wymiarze ¼ etatu za wynagrodzeniem w wysokości 525 zł. Przy zawieraniu wskazanej umowy z ubezpieczonym, spółkę reprezentował pełnomocnik w osobie S. M. powołany mocą uchwały nr(...) Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników spółki (...) z dnia 28 lutego 2018 r. W dniu 30 września 2018 r. ubezpieczony jako pracownik i spółka (...) jako pracodawca, reprezentowany przez pełnomocnika S. M., zawarli aneks nr (...) do umowy o pracę, na mocy której od 1 października 2018r. wymiar czasu pracy ubezpieczonego na stanowisku kierownika działu transportu i logistyki został zwiększony z ¼ etatu do ½ etatu, a ubezpieczony od 1 marca 2018 r. został zgłoszony przez płatnika składek jako pracownik do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych emerytalnego, rentowych, wypadkowego i chorobowego.

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie zeznań T. M. oraz dokumentów przedstawionych w toku postępowania przed organem rentowym i w toku postępowania sądowego, w szczególności: odpisu z KRS, umowy spółki, umowy o pracę, umów sprzedaży udziałów, uchwały nr (...) Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Spółki (...), aneksu do umowy o pracę, druków ZUS (...) i ZUS (...), decyzji organu rentowego z dnia 23 października 2019 r. i z dnia 31 października 2019 r.

Powołując się na treść art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 8 ust. 6 pkt 1-5 , art. 12 ust. 1 i art. 18 ust.8 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Sąd Okręgowy wskazał na przesłanki obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność w szczególności wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz przez osoby będące pracownikami i przytoczył zawartą w art. 22 § 1 Kodeksu pracy ustawową definicję stosunku pracy.

Sąd Okręgowy podkreślił, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że organ rentowy zasadnie ustalił, iż w okresie od 10 września 2012r. do 31 grudnia 2015r. oraz w okresie od 1 marca 2018r. do 31 grudnia 2018r. ubezpieczony T. M. mimo formalnego zawarcia umowy o pracę ze spółką (...) i zgłoszenia go do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, nie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako pracownik spółki (...), ale w okresach tych, podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność w rozumieniu powyższych przepisów, tj. jako wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Posiadanie przez ubezpieczonego niemal 100% udziałów w spółce (...) skutkuje tym, że w okolicznościach sprawy nie można mówić o wykonywaniu przez niego pracy w ramach stosunku pracy na rzecz prowadzonego przez tę spółkę przedsiębiorstwa, w której posiadał kwalifikowaną większość głosów, co doprowadziło do skrzyżowania kompetencji większościowego wspólnika i pracownika. Sąd I instancji podniósł, że motywy zawarcia przez ubezpieczonego umowy o pracę ze spółką (...), w której zaistniała konieczność zatrudnienia osoby z certyfikatem kompetencji zawodowych posiadanych przez ubezpieczonego, po rozszerzeniu przez spółkę działalności o sprzedaż hurtową paliw z dostawą do odbiorców, nie przesądza o istnieniu stosunku pracy. Ubezpieczony przez cały okres istnienia spółki (...) pełni funkcje prezesa jej zarządu. Będąc formalnie pracownikiem spółki otrzymywał wynagrodzenie, pochodzące faktycznie ze środków z jego majątku większościowego wspólnika. Nie jest więc możliwe istnienie stosunku pracy, gdy jedna i ta sama osoba uosabia tak pracownika – podmiot wykonujący pracę, jak i pracodawcę – odbiorcę tej pracy, z uwagi na brak występowania podstawowych cechy stosunku pracy tj. podporządkowania pracownika pracodawcy oraz wykonywania pracy na ryzyko pracodawcy.

Zdaniem Sądu I instancji ubezpieczony w okresach wskazanych w decyzji z dnia 23 października 2019 r. nie wykonywał więc pracy w ramach stosunku pracy, a tym samym nie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym - emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu jako pracownik spółki (...) i w konsekwencji, w okresach wskazanych w decyzji z 31 października 2019 r., podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Z powyższych względów, Sąd Okręgowy, w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołania. Zawarte w pkt II wyroku orzeczenie o kosztach procesu Sąd Okręgowy oparł na art.98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. i § 9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018r., poz.265).

Apelacje od powyższego orzeczenia wnieśli ubezpieczony T. M. i płatnik składek (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w M..

T. M. zaskarżył wyrok w części oddalającej jego odwołanie od decyzji z dnia 31 października 2019 r. oraz w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach, domagając się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie odwołania i ustalenie, że nie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od 10 września 2012 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz od 1 marca 2018 r. do 31 grudnia 2018 r. jako jednoosobowy wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz zasądzenie od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zarzucił naruszenie:

1. art. 477 ^{1 4} § 1 k.p.c. poprzez oddalenie odwołania w sytuacji, gdy miało ono uzasadnione podstawy, bowiem T. M. spełniał kryteria do objęcia go obowiązkowym ubezpieczeniem jako pracownik spółki (...) sp. z o.o., niezależnie od pełnionej funkcji w organach tejże spółki;

2. art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez zastosowanie tego przepisu do określenia podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne T. M. w sytuacji, gdy T. M. spełniał przesłanki do uznania go za pracownika (...) sp. z o.o., a nie osobę prowadzącą pozarolniczą działalność;

3. art. 6 ust. 1 pkt l i 5 w zw. z art. 8 ust. 1 i ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez błędną wykładnię pojęcia pracownika i osoby prowadzącej pozarolniczą działalność, co skutkowało przyjęciem, że T. M. nie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako pracownik płatnika składek(...) p. z o.o.;

4. art. 13 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy T. M. od dnia nawiązania stosunku pracy z płatnikiem składek (...) sp. z o.o. do dnia ustania stosunku pracy powinien być objęty obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym, chorobowymi wypadkowym jako pracownik, a nie jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność;

5. art. 81 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych poprzez jego niezastosowanie i nieustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne dla T. M. jako osoby spełniającej warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, która jest pracownikiem w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych;

6. art. 22 k.p. poprzez jego błędną wykładnię i ustalenie, że stosunek prawny pomiędzy ubezpieczonym, a płatnikiem składek nie miał cech stosunku pracy, w sytuacji, gdy prawidłowym było przyjęcie, że sposób wykonywania obowiązków przez ubezpieczonego mieścił się w zakresie stosunku pracy.

Płatnik składek (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w M., zaskarżył wyrok w części oddalającej odwołanie od decyzji z dnia 23 października 2019 r. oraz w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach, domagając się uwzględnienia odwołania i ustalenia, że T. M. podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od 10 września 2012 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz od 1 marca 2018 r. do 31 grudnia 2018 r. jako pracownik płatnika składek (...) sp. z o.o. oraz zasądzenia od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz (...) sp. z o.o. kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zarzucił naruszenie:

1. art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c. poprzez oddalenie odwołania w sytuacji, gdy miało ono uzasadnione podstawy, bowiem T. M. spełniał kryteria do objęcia go obowiązkowym ubezpieczeniem jako pracownik spółki (...) sp. z o.o., niezależnie od pełnionej funkcji w organach tejże spółki;

2. art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez niezastosowanie tego przepisu do określenia podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne T. M. w sytuacji, gdy T. M. spełniał przesłanki do uznania go za pracownika (...) sp. z o.o., a nie osobę prowadzącą pozarolniczą działalność;

3. art. 6 ust. 1 pkt l i 5 w zw. z art. 8 ust. 1 i ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez błędną wykładnię pojęcia pracownika i osoby prowadzącej pozarolniczą działalność, co skutkowało przyjęciem, że T. M. nie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako pracownik płatnika składek (...) p. z o.o.;

4. art. 13 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy T. M. od dnia nawiązania stosunku pracy z płatnikiem składek (...) sp. z o.o. do dnia ustania stosunku pracy powinien być objęty obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym, chorobowymi wypadkowym jako pracownik;

5. art. 81 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych poprzez jego niezastosowanie i nieustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne dla T. M. jako osoby spełniającej warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, która jest pracownikiem w rozumieniu ustawy o systemic ubezpieczeń społecznych;

6. art. 22 k.p. poprzez jego błędną wykładnię i ustalenie, że stosunek prawny pomiędzy ubezpieczonym a płatnikiem składek nie miał cech stosunku pracy, w sytuacji, gdy prawidłowym było przyjęcie, że sposób wykonywania obowiązków przez ubezpieczonego mieścił się w zakresie stosunku pracy.

W tożsamych w zakresie treści uzasadnieniach apelacji skarżący, powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego wskazali, że status pracowniczy osób sprawujących funkcje organów zarządzających zakładami pracy, w tym także funkcję członka zarządu spółki, nie wynika z faktu spełniania przez te osoby wszystkich cech stosunku pracy z art. 22 § 1 k.p., lecz z decyzji ustawodawcy o włączeniu tych osób do kategorii pracowników, pomimo braku podporządkowania kierownictwu pracodawcy pojmowanego w tradycyjny sposób. Podnosili, że ubezpieczony wykonywał pracę na rzecz i ryzyko odrębnego podmiotu prawa - spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a jego większościowy udział w spółce nie daje, sam przez się, podstaw do kwestionowania pracowniczego charakteru jego zatrudnienia. Nie można więc zrównywać sytuacji jedynego wspólnika w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólnika większościowego. Na mocy zawartej umowy o pracę powstał stosunek prawny pomiędzy pracownikiem a spółką, a nie pomiędzy pracownikiem a prezesem zarządu. Ponadto od 12 września 2017 r. ubezpieczony zatrudniony był na stanowisku specjalistycznym, a spółka prowadzi działalność, przy wykonywaniu której istnieje zapotrzebowanie na pracę tego wspólnika jako posiadającego certyfikat kompetencji zawodowych, który był warunkiem uzyskania przez spółkę licencji na transport paliwa. Ubezpieczony zatrudniony był na podstawie umowy o pracę, pracę tę faktycznie wykonywał, a posiadane przez niego udziały w spółce nie stanowią przeszkody do uznania go za pracownika w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako pracownik.

W odpowiedzi na apelacje organ rentowy wniósł o ich oddalenie w całości i zasądzenie od ubezpieczonego oraz od płatnika składek na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Podniósł, że zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wspólnik (...) spółki z o.o. podlega ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej. Ubezpieczonego T. M. należy traktować jak jedynego wspólnika spółki mimo, że formalnie pozostawał on jedynie większościowym udziałowcem. J. G., a potem S. M., jako udziałowcy mniejszościowi były w istocie udziałowcami iluzorycznymi. Tego rodzaju spółkę należy więc traktować jak spółkę jednoosobową. Stosunek pracy T. M. nie charakteryzuje się ponadto podporządkowaniem i odpłatnością, o których mowa w art. 22 k.p., a został zawarty jedynie w celu uchylenia się od obowiązku opłacania składek przez ubezpieczonego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacje są nieuzasadnione i z tego powodu podlegają oddaleniu.

Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i wydał trafne, odpowiadające prawu rozstrzygnięcie przedstawiając logiczną argumentację prawną. Sąd Apelacyjny w pełni podziela i przyjmuje za własne, zarówno poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, jak i rozważania prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, czyniąc je stosownie do art. 387 § 2 ¹ k.p.c., podstawą własnego rozstrzygnięcia, wobec czego zbędne jest ponowne ich przedstawianie.

Istotą sporu w przedmiotowej sprawie były dwie kwestie. Po pierwsze, czy wnioskodawca T. M. na podstawie umowy o pracę z płatnikiem (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w M. w okresach od dnia 10 września 2012 r. do 31 grudnia 2015 r. i od 1 marca 2018 r. do 31 grudnia 2018 r. świadczył pracę rozumieniu art. 22 k.p. i wobec powyższego podlegał ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu oraz po drugie, czy wspólnika dwuosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w której ma on większościową liczbę udziałów, należy uważać za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, podlegającą ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu, a w konsekwencji czy T. M. we wskazanych okresach podlegał ubezpieczeniom z powyższego tytułu.

Apelanci zarzucili Sądowi Okręgowemu naruszenie art. 22 k.p. poprzez ustalenie, że stosunek prawny pomiędzy ubezpieczonym, a płatnikiem składek nie miał cech stosunku pracy i w konsekwencji wyłączenie T. M. z ubezpieczenia społecznego w wskazanych w decyzji okresach oraz przyjęcie, że podlegał ubezpieczeniu społecznemu jako osoba prowadząca działalność gospodarczą. W ocenie Sądu Apelacyjnego zarzuty są bezzasadne.

Zdaniem Sądu II instancji Sąd Okręgowy prawidłowo przyjął, po wnikliwym przeanalizowaniu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, że skarżący w spornym okresie nie świadczył pracy w ramach stosunku pracy z uwagi na niespełnienie warunku podporządkowania pracodawcy, koniecznego dla zaistnienia stosunku pracy. Czynności podejmowane w ramach zawartej umowy o pracę nie były ponadto wykonywane na ryzyko gospodarcze i ekonomiczne spółki, skoro T. M. był niemal jedynym, większościowym wspólnikiem tej spółki.

Zgodnie treścią z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2019 r., poz.300 tekst jedn. ze zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami. Na mocy art. 11 ust. 1 wskazanej ustawy osoby te podlegają także obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu, a na mocy art. 12 ust. 1 ubezpieczeniu wypadkowemu. Art. 13 pkt 1 powyższej ustawy przewiduje, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu pracownicy podlegają od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Art. 8 ust. 1 nakazuje za pracownika uważać osobę pozostającą w stosunku pracy.

Przepis art. 22 § 1 k.p. precyzuje, że przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. została zawiązana na mocy umowy zawartej między ubezpieczonym T. M., a jego siostrą J. G.. Na kapitał zakładowy spółki wynoszący 50 000 zł, składało się(...) udziałów, każdy po 100 zł. W okresie pierwszego zgłoszenia ubezpieczonego do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych od 10 września 2012 r. do 31 grudnia 2015r. jako pracownika spółki (...), ubezpieczony posiadał (...) (tj.(...)) udziałów spółki o wartości 49 900 zł na (...) udziałów o wartości 50 000 zł, następnie od 24 listopada 2015r. do 31 grudnia 2015 r., na skutek nabycia w dniu 24 listopada 2015 r. (...) udziału od J. G., posiadał 100% udziałów spółki. Na mocy umowy sprzedaży z 12 września 2017 r. ubezpieczony sprzedał (...) z(...) udziałów w spółce żonie S. M..

Spółka, mimo zgłoszenia T. M. do ubezpieczeń społecznych w okresie od 10 września 2012 r. do 31 grudnia 2015 r. jako pracownika, nie podpisywała z ubezpieczonym umowy o pracę oraz nie składała żadnych dokumentów na okoliczność jego zatrudnienia we wskazanym okresie. W dniu 28 lutego 2018 r. ubezpieczony zawarł S. M., pełnomocnikiem spółki, umowę o pracę na stanowisku kierownika działu transportu i logistyki w wymiarze ¼ etatu (następnie od 1 października 2018 r. w wymiarze ½) i z tego tytułu od dnia 1 marca 2018 r. został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jako pracownik spółki (...).

Sąd Apelacyjny w pełni podziela stanowisku Sądu Okręgowego, zgodnie z którym zawarcie wskazanej umowy o pracę w dniu 28 lutego 2018 r. nie skutkowało powstaniem stosunku pracowniczego między stronami umowy, a tym samym nie skutkowało podleganiem ubezpieczeniom społecznym pracowników. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że istnieje swoista symbioza pracy wykonywanej w ramach stosunku pracy i kapitału, która jest sprzeczna z aksjologią prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych, opartą zasadniczo na oddzieleniu kapitału od pracy. W konsekwencji, tam gdzie status wykonawcy pracy (pracownika) zostaje zdominowany przez właścicielski status wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nie może być mowy o zatrudnieniu w ramach stosunku pracy takiego wspólnika, który nie pozostaje w pracowniczej relacji podporządkowania wobec samego siebie. Przy wykonywaniu takiej pracy jedyny bądź dominujący wspólnik nie tylko nie wykonuje poleceń swojego pracodawcy, ale jest od niego niezależny ekonomicznie i dyktuje mu sposób działania, co wykracza poza najszerzej nawet pojęty model stosunku pracy. Jedyny lub niemal jedyny wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością co do zasady nie może pozostawać z tą spółką w stosunku pracy, gdyż w takim przypadku status pracownika zostaje wchłonięty przez status właściciela kapitału - pracodawcy. Tam, gdzie pozycja pracownika -wykonawcy pracy zostaje zdominowana przez właścicielski status wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nie ma mowy o zatrudnieniu w stosunku pracy wspólnika. W takiej sytuacji wykonuje on czynności, nawet typowo pracownicze, na rzecz samego siebie, we własnym interesie i na swoje ryzyko produkcyjne, gospodarcze i socjalne. Jedyny wspólnik jest od pracodawcy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością niezależny ekonomicznie, gdyż – skoro do przesunięcia majątkowego dochodzi w majątku samego wspólnika – nie zachodzi przesłanka odpłatności pracy, a ponadto dyktuje mu sposób działania jako zgromadzenie wspólników. Tym samym wspólnik dwuosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, który posiada część udziałów zapewniającą mu prawo do samodzielnego decydowania o wynikach zgromadzenia wspólników i niemal wyłączne prawo do zysku oraz który ma nieskrępowaną możliwość samodzielnego decydowania o bieżącej działalności spółki, podlega ubezpieczeniom społecznym jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 24 marca 2021 r., III USK 156/21, Legalis nr 2554309; z dnia 5 marca 2020 r. , III UK 36/19, Legalis nr 2572820; z dnia 3 lipca 2019 r., II UK 24/18, Legalis nr 1967528 ; z dnia 11 września 2013 r., II UK 36/13, Legalis nr 830688; z dnia 3 sierpnia 2011 r. , I UK 8/11 , Legalis nr 458996; z dnia 7 kwietnia 2010 r., II UK 357/09, Legalis nr 316875; z dnia 7 kwietnia 2010 r. II UK 177/09, Legalis nr 316859).

Okoliczność, iż od 19 marca 2012 r. do 31 grudnia 2015 r. i następnie od 1 marca 2018 r. do 31 grudnia 2018 r. T. M. był praktycznie „niemal” jedynym wspólnikiem spółki gdyż w pierwszym ze wskazanych okresów na (...)udziałów posiadał (...) udziałów, a więc (...) udziałów, a w drugim na (...) udziałów posiadał (...) udziałów, a więc(...) wszystkich udziałów podczas, gdy wartość udziału drugiego wspólnika siostry wnioskodawcy wynosiła 100 zł, a wartość udziałów jego żony 500 zł, sprawiała, że praca jaką wykonywał nie miała charakteru zarobkowego na rzecz i ryzyko spółki w warunkach podporządkowania i nadzoru ze strony drugiego wspólnika. Taka skala większości udziałów nakazuje traktować wieloosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością na równi ze spółką jednoosobową, w której jedyny udziałowiec nie może pozostawać w stosunku pracy ze spółką ze względu na brak elementów konstrukcyjnych właściwych dla stosunku pracy.

Elementem niezbędnym stosunku pracy jest bowiem pracownicze podporządkowanie pracownika pracodawcy. Podzielić należy pogląd, że podporządkowanie pracownicze nie występuje, kiedy jedna i ta sama osoba wyznacza zadania pracownicze, a następnie je realizuje.

W niniejszej sprawie znamienne jest, że T. M. występującego w roli pracownika, będącego jednocześnie większościowym wspólnikiem spółki, obciążało ryzyko gospodarcze. Ponadto należy zauważyć, że przy wypłacaniu ubezpieczonemu wynagrodzenia dochodzić mogło jedynie do przesunięcia majątkowego środków finansowych w ramach majątku samego wspólnika. Praca, którą T. M. miał wykonywać na podstawie zawartej umowy o pracę polegała na udostępnieniu posiadanego przez niego certyfikatu na wykonywanie przewozów oraz kontrolowaniu zatrudnionych w spółce pracowników sprzedawców -kasjerów i kierowcy cysterny oraz dopilnowaniu uprawnień kierowcy, badań technicznych cysterny i legalizacji dystrybutora. Zeznał, że nie miał ustalonych godzin pracy i chyba podpisywał listę obecności. Wobec istniejących w spółce powiązań rodzinnych pomiędzy wnioskodawcą, a mniejszościowymi wspólnikami, należy uznać że „kontrola” którą mieliby nad nim sprawować miała iluzoryczny charakter. Ubezpieczony od dnia powstania spółki pełni funkcje prezesa jej zarządu, nie sposób zatem przyjąć, aby w okresie zatrudnienia go na stanowisku kierownika działu transportu i logistyki przez kilka godzin dziennie wykonywał prace na rzecz tej spółki jako jej pracownik podporządkowany poleceniom osoby zarządzającej spółką - a więc w praktyce samemu sobie, a w pozostałym czasie zarządzał spółką. Sąd Okręgowy słusznie stwierdził, że podawane przez ubezpieczonego motywy zawarcia z nim umowy o pracę z uwagi na posiadaną licencję transportową, nie mogą przesądzać o istnieniu stosunku pracy.

Sąd I instancji prawidłowo przyjął, że przedmiotowa umowa nie była faktycznie realizowana. Skoro wnioskodawca nie nawiązał stosunku pracy ze spółką (...) zgodnie z art. 22 § 1 k.p., brak było podstaw do objęcia go z tego tytułu wskazanymi w zaskarżonej decyzji z dnia 23 października 2019 r. ubezpieczeniami.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 Prawo przedsiębiorców z dnia 6 marca 2018 r. (Dz.U. 2018 r., poz. 646, tekst jedn. ze zm.), przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą. Art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wymienia natomiast, w ramach jakiej działalności przedsiębiorca podlega ubezpieczeniom społecznym. Pojęcie osoby prowadzącej pozarolniczą działalność jest pojęciem sformułowanym dla potrzeb ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i dotyczy osób, które wykonują różnego rodzaju działalność na własny rachunek.

T. M. w spornych okresach spełniał warunki do objęcia go ubezpieczeniem na podstawie art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z powyższym przepisem za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej. Skarżący był w spornym okresie wspólnikiem spółki dwuosobowej jedynie formalnie, bowiem drugim posiadającym(...)udział na (...) była J. G., a następnie posiadająca(...) udziałów na(...) S. M.. Wobec istniejącej dysproporcji w udziałach wspólników, mając na uwadze ustalenia w sprawie niniejszej oraz przedstawione orzecznictwo Sądu Najwyższego, należy uznać wnioskodawcę za wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Konsekwencją powyższych rozważań było uznanie bezzasadności podnoszonych w apelacji zarzutów naruszenia prawa materialnego i przyjęcie, że T. M. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w spornych okresach jako pracownik ale jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą będącą wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Zaskarżone orzeczenie winno się zatem ostać jako prawidłowe.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny orzekł, na podstawie art. 385 k.p.c., jak w pkt I sentencji.

Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego w pkt II uzasadnia art. 98 § 1, § 3 i § 4 k.p.c. w związku z art. 391 §1 k.p.c. oraz § 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 9 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 265, tekst jedn.), a w pkt III art. 98 § 1, § 3 i § 4 k.p.c. w związku z art. 391 §1 k.p.c. oraz § 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 5 powołanego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.