Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 października 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia	SA Barbara Mazurkiewicz-Nowikowska
Sędziowie:	SA Krzysztof Szewczak (spr.) SA Małgorzata Pasek
Protokolant: p.o. protokolanta sądowego Sylwia Zawadzka

po rozpoznaniu w dniu 10 października 2018 r. w Lublinie

sprawy K. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 27 kwietnia 2018 r. sygn. akt VIII U 26/17

zmienia zaskarżony wyroku w punkcie I i oddala odwołanie.

Małgorzata Pasek Barbara Mazurkiewicz-Nowikowska Krzysztof Szewczak

Sygn. akt III AUa 540/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 grudnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił wnioskodawcy K. O. prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach powołując się na treść art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz.U. z 2009 r. , Nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Organ rentowy nie uznał jako pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia wnioskodawcy od 1 kwietnia 1974 r. do 31 grudnia 1998 r. w charakterze majstra i kierownika budowy w L. Przedsiębiorstwie(...)w L., (...), (...), (...) oraz w Przedsiębiorstwie (...).

W dniu 28 grudnia 2016 r. K. O. wniósł odwołanie od decyzji organu rentowego, zarzucając nieuwzględnienie okresów świadczenia pracy na stanowiskach majstra i kierownika budów jako pracy w warunkach szczególnych.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wniósł o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2018 r. Sąd Okręgowy w Lublinie zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił K. O. prawo do emerytury od dnia (...) (pkt I) oraz stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie prawa do emerytury w przepisanym terminie (pkt II).

Swoje rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następujących podstawach faktycznych i rozważaniach prawnych.

K. O., ur. (...), wniosek o przyznanie wcześniejszej emerytury złożył w dniu 28 listopada 2016 r. W okresie od dnia 27 lipca 1970 r. do dnia 31 lipca 1986 r. świadczył pracę wL.Przedsiębiorstwie (...)na stanowiskach: pracownika fizycznego i technika budowy do 31 marca 1974 r.; majstra budowy od 1 kwietnia 1974 r. do 31 marca 1981 r.; kierownika budowy od 1 kwietnia 1981 r. do 31 lipca1986 r.

W okresie od 1 sierpnia 1986 r. do 6 grudnia 1992 r. pracował w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. na stanowiskach: sztygar oddziałowy budowlany do 30 czerwca 1989 r., kierownik oddziału budowlanego od 1 lipca 1989 r. do 31 grudnia 1990 r., starszy inspektor od 1 stycznia 1991 r. do 6 grudnia 1992 r.

W tym okresie od 15 stycznia 1991 r. do 10 października 1992 r. (urlop wypoczynkowy wykorzystany do dnia 6 grudnia 1992 r.) pracował na rzecz firmy (...) SA w L. na budowie eksportowej w RFN w D. w charakterze majstra budowy.

W okresie od 9 stycznia 1993 r. do 19 grudnia 1998 r. wnioskodawca pracował w (...) Przedsiębiorstwie (...) Spółka z o.o. w L. na stanowisku kierownika budowy.

W tym czasie korzystał z urlopu bezpłatnego w w/w przedsiębiorstwie i zatrudnił się w (...) SA w K. od 17 lipca 1996 r. do 23 października 1996 r. na stanowisku brygadzisty i od 7 listopada 1996 r. do 31 marca 1997 r. także na stanowisku brygadzisty na budowie eksportowej w Niemczech.

Sąd dopuścił dowód z zeznań świadków na okoliczność ustalenia charakteru wykonywanej przez wnioskodawcę pracy w spornych między stronami okresach.

Odnośnie pierwszego okresu zatrudnienia w (...) przeprowadzony dowód z zeznań świadków R. S., C. D., I. W. potwierdził, w ocenie Sądu, stałe świadczenie pracy przez wnioskodawcę w wymiarze całego etatu w warunkach szczególnych. Pracując w (...) wnioskodawca pełnił obowiązki majstra budowy w jednostce wojskowej przy budowie konstrukcji stalowych budowy hal magazynowych. Konstrukcje stalowe były posadowione na ławach fundamentowych zazbrojonych i zalanych betonem. Wnioskodawca pełnił nadzór nad betoniarzami, kopaczami, zbrojarzami, murarzami. Wchodził do dołów, sprawdzał wymiary i rodzaj gruntu. Organizował zakres robót, na bieżąco sprawdzał ich wykonanie, koordynował współpracę z podwykonawcami. Przez cały czas był na terenie budowy. Jako kierownik budowy nadzorował pracowników na tych samych stanowiskach z tym, że dodatkowo prowadził dziennik budowy, sprawdzał zakończone etapy budowy. Prowadzenie dziennika budowy zajmowało mu około pól godziny dziennie. Po wymurowaniu ław nadzorował prace murarzy, następnie spawaczy, monterów konstrukcji stalowych na wysokości. Wchodził na rusztowania chodząc po poszczególnych obiektach budowy. Nadzorował min. wykonanie warstwy izolacyjnej, stawianie ścian, montowanie otworów okiennych i drzwiowych, zalewnie stropów, wykonywanie schodów, aż do poszycia dachowego z kominami. Jako kierownik zamawiał także materiały, sprzęt budowlany, miał wpływ na obsadę pracowników. Nadzorował także produkcję prefabrykatów do elementów budowlanych, sprawdzał, czy zostały wykonane zgodnie z dokumentacją. Jako kierownik budowy pracował przy budowie szpitala wojskowego, oddziału (...) i(...)przy PSK nr(...), szpitala onkologicznego w L..

Kolejny okres zatrudnienia wnioskodawcy w(...)to praca w charakterze sztygara oddziałowego budowlanego, czyli kierownika budowy, polegająca na tych samych czynnościach co przy budowie szpitala wojskowego, czyli nadzorze na zbrojarzami, monterami, cieślami, montażystami, spawaczami na budowach w Ł. przy budynkach mieszkalnych i L. przy budynkach mieszkalnych przy ul. (...), remoncie hali MOSiR na (...).

Na budowie eksportowej w Niemczech wnioskodawca pracował jako majster budowy nadzorując prace cieśli, montażystów przy budowie budynku administracyjnego o kubaturze 500 000 m ².

W firmie (...) prowadził jako kierownik budowy prace remontowe hotelu garnizonowego, remont akademików (...), budynków mieszkalnych na C., dla Spółdzielni (...), Spółdzielni Mieszkaniowej (...). Przy remontach wykonywano min. przebudowę ścian, pogłębienie i wzmocnienie istniejących fundamentów, przebudowę klatek schodowych i roboty wykończeniowe – tynki, poprawę izolacji w piwnicach, kładzenie nowych posadzek, przebudowę sanitariatów. Wnioskodawca nadzorował prace betoniarzy, zbrojarzy, montażystów, spawaczy, dekarzy – blacharzy, parkieciarzy. Jako kierownikowi całej budowy podlegało skarżącemu 2 majstrów i 1 kierownik robót budowlanych. Na C. przy ul. (...) wnioskodawca jako kierownik całej budowy nadzorował wszystkie etapy budowy: kopanie fundamentów, wykonanie szalunków, wykonanie i przygotowanie oraz osadzenie zbrojenia w ławach, zabetonowanie ław i ścian fundamentowych, przygotowanie szalunków do stropów nad piwnicami, wypełnienie stropów, przygotowanie wyższych kondygnacji, szalunków zbrojenia, betonowania, murowanie poszczególnych kondygnacji. Skarżący musiał nadzorować prace zbrojarzy, betoniarzy, murarzy, cieśli, ślusarzy, spawaczy przebywając bezpośrednio przy ich stanowiskach pracy. Prace budowlane trwały cały rok, także w zimie.

Przesłuchany w charakterze strony wnioskodawca zeznał, że przez cały okres swojego zatrudnienia w (...),(...), (...), (...) i w Niemczech przebywał na terenie budów, pracując jako kierownik budów, majster budów, sprawując bezpośredni nadzór nad zbrojarzami, betoniarzami, murarzami, cieślami, montażystami, spawaczami. Rano rozdzielał pracę. Dokumentację przede wszystkim rozliczeniową, czyli sprawdzenia obmiarów, wyliczenia wartości robót, przygotowywanie dokumentów płacowych sporządzał po godzinach pracy, w ciągu dnia nie było na to czasu.

Powyższy stan faktyczny został przez Sąd ustalony w oparciu o przeprowadzone dowody z dokumentacji pracowniczej oraz zeznań wnioskodawcy i świadków, które w toku postępowania nie zostały podważone przez żadną ze stron. Zeznania świadków jak i samego wnioskodawcy Sąd ocenił jako spójne, logiczne, korespondujące ze sobą i znajdujące odzwierciedlenie w pozostałym zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym.

Powołując się na treść art.184 ust 1 i 2 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 2 ust 1, § 3 i § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie zasługuje na uwzględnienie. Z dowodów z dokumentów prywatnych w postaci świadectw pracy wnioskodawcy i akt osobowych wynika, że wnioskodawca świadczył pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, natomiast z zeznań świadków że wykonywana praca miała charakter stały. Wnioskodawca przez cały dzień pracy pozostawał z nadzorowanymi przez niego pracownikami na terenie wykonywanych budów, jego aktywność nie ograniczała się jedynie do biernego nadzorowania prac, w ciągu dnia dokonywał czynności kontroli jakości, nadzorował wykonywane czynności. Ewentualna praca biurowa nie wpływała na zmianę powyższego stanu rzeczy, jej zakres jak i czas na nią poświęcany był znikomy.

Sąd uznał, że odwołujący w okresie do dnia 1 kwietnia 1974 r. do dnia 31 marca 1997 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach w sposób trwały i ciągły. Prace wykonywane przez wnioskodawcę są zaliczone wg. wykazu A rozporządzenia działu XIV poz. 24 do prac polegających na dozorze inżynieryjno - techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie, czyli takie jakie nadzorował wnioskodawca. W szczególności nadzorował pracę zbrojarzy, betoniarzy (wykaz A, dział V poz. 4 cyt. Rozporządzenia), cieśli (wykaz A, dz. V, poz. 1 pkt. 4 zarz. Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. Dz. U. Nr 3 z dnia 6 grudnia 1983 r.), dekarzy (wykaz A, dział V, poz. 9) spawaczy, montażystów.

Sąd Okręgowy wskazał, że w niniejszej sprawie Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ponosi odpowiedzialności z art. 118 ust. 1a powołanej ustawy emerytalnej. Wnioskodawca nie przedłożył wraz z wnioskiem świadectw wykonywania prac w szczególnych warunkach. Dopiero w toku postępowania sądowego przesłuchano wnioskodawcę i świadków na okoliczności pracy odwołującego, których analiza pozwoliła na ustalenie, że wykonywał prace w szczególnych warunkach ponad okres 15 lat. Dowodami tymi nie dysponował wcześniej organ rentowy, a zatem nie mógł dokonać prawidłowej oceny zasadności roszczenia wnioskodawcy o ustalenie prawa do emerytury w warunkach szczególnych i tym samym nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie wnioskodawcy prawa do świadczenia w przepisanym terminie.

Mając powyższe na uwadze na mocy powołanych przepisów oraz w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd orzekł jak w sentencji.

Apelację od powyższego wyroku w zakresie pkt. I złożył organ rentowy. Zarzucił:

1/ naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 184 ust. 1 pkt 1 i art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 2 ust. 1 i § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze;

2/ naruszenie prawa procesowego poprzez przekroczenie wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. zasady swobodnej oceny dowodów;

3/ sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez uznanie, że wnioskodawca spełnił wszystkie warunki wymagane do przyznania emerytury, w tym ponad 15 - letni okres pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach.

Wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu apelacji skarżący podniósł, że wnioskodawca wykonywał szereg czynności organizacyjnych, administracyjnych i biurowych, a obowiązki o tym charakterze wykraczały poza obowiązek dozoru pracy wymieniony w wykazie i nie były sprawowaniem nadzoru nad pracownikami i pracami zaliczonymi do wykonywanych w szczególnych warunkach. Sąd I instancji ocenił więc moc dowodów na podstawie własnego przekonania, lecz bez wszechstronnej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego. Skarżący powołał się na wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 9 października 2014 r., sygn. III AUa 3/14, w którym zaprezentowano pogląd, iż praca w charakterze kierownika budowy nie jest pracą w warunkach szczególnych, tj. pracą przy kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług czy dozorze inżynieryjno – technicznym na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia z 7 lutego 1983 r.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawca K. O., reprezentowany przez fachowego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Podniósł, że świadkowie zeznali zgodnie, że w spornych okresach cały czas był na budowie, a pełniony przez wnioskodawcę dozór inżynieryjno – techniczny miał charakter ciągły (w godzinach pracy od 7.00 do 15.00), był więc sprawowany podczas wykonywania przez podległych pracowników pracy w warunkach szczególnych. Czynności biurowe, w tym obejmujące sporządzanie dokumentacji związanej z dozorem, stanowiły integralną część sprawowanego dozoru. Nie było zatem podstaw do ich wyłączenia i traktowania odrębnie. Nie ma tez żadnej potrzeby ustalania, ile czasu pracownik poświęcał ba bezpośredni dozór nad pracownikami, a ile na inne czynności, które również były związane z tym dozorem.

Sąd Apelacyjny ważył, co następuje.

Apelacja jest zasadna.

Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia i twierdzeń zawartych w apelacji, istotą sporu na obecnym etapie postępowania było ustalenie, czy praca wykonywana przez ubezpieczonego w spornych okresach na stanowisku majstra i kierownika budowy była pracą w warunkach szczególnych, określoną w pkt 24 działu XIV wykazu A do Rozporządzenia Rady Ministrów z 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, świadczoną stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W wykazie A dziale XIV poz. 24 cyt. rozporządzenia wymieniona jest kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno – techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. W tym przypadku chodzić miało o dozór inżynieryjno - techniczny nad pracami: zbrojarzy, betoniarzy, dekarzy, spawaczy, montażystów, wymienionymi w dziale V wykazu A.

Sąd Okręgowy, biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, stwierdził, że wnioskodawca wykonywał w spornym okresie pracę w warunkach szczególnych, o jakiej mowa w powyższych przepisach, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W ocenie Sądu Apelacyjnego stanowisko takie uznać należy za błędne, nieznajdujące oparcia w materiale dowodowym sprawy.

Przede wszystkim świadkowie zeznający w sprawie wskazywali co najmniej znaczący udział prac stricte biurowych w całokształcie obowiązków wnioskodawcy w spornych okresach, na poziomie 30-40% w skali miesiąca. Przy czym nie wszystkie czynności administracyjno – biurowe, które on wykonywał, pozostawały w bezpośrednim związku z wykonywanym dozorem inżynieryjno – technicznym. W wyroku z dnia 11 marca 2009 r., sygn. II UK 243/08, Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że przy ocenie, czy praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach (wykaz A, dział XIV poz. 24 stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze) odróżnić należy czynności administracyjno – biurowe ściśle związane ze sprawowanym dozorem inżynieryjno – technicznym, stanowiące jego immanentną cechę, od czynności, które nie pozostają w żadnym związku z dozorem i stanowią dodatkowe obowiązki pracownicze. Wnioskodawca m. in. zajmował się wypłatą wynagrodzeń pracownikom, kontaktami z inwestorami, podwykonawcami czy wreszcie dyrekcją zakładu. W sytuacji, gdy inne obowiązki pracownicze stanowiły znaczny procent czynności wykonywanych przez wnioskodawcę na stanowisku kierownika budowy w spornych okresach, niezasadne było w ocenie Sądu Apelacyjnego zaliczenie powyższych okresów do okresu pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Niezależnie od powyższego dla oceny czy dany pracownik sprawuje dozór inżynieryjno – techniczny istotne jest, jakie czynności i w jaki sposób wykonuje. Nie wystarczy więc sam fakt zajmowania określonego stanowiska – kierownika budowy lub podobnego. Nie oznacza to bowiem automatycznie, że taka osoba sprawuje nadzór inżynieryjno – techniczny w zakładzie, którym kieruje. O tym czy zaistniały przesłanki wymienione w wykazie A dział XIV poz. 24 rozporządzenia RM z 1983 r. decyduje także charakter pracy pracowników, nad którymi wykonywany jest nadzór. Pracownicy ci muszą wykonywać stale i w pełnym wymiarze pracę w szczególnych warunkach. Nadto nadzór nad takimi pracownikami musi być wykonywany w sposób ciągły i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Biorąc pod uwagę całokształt materiału dowodowego sprawy stwierdzić należy, że mimo, iż wnioskodawca sprawował nadzór nad pewnymi stanowiskami pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, to nie czynił tego jednak stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, albowiem sprawował nadzór również nad wydziałami, których stanowiska pracy nie są stanowiskami pracy w szczególnych warunkach. W budownictwie do prac wykonywanych w warunkach szczególnych zalicza się stanowiska wymienione enumeratywnie w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. Za prace w warunkach szczególnych nie uważa się chociażby prac tynkarzy murarzy, cieśli (jeśli nie są wykonywane na wysokości lub w głębokich wykopach), elektryków, prac przy montażu okien i drzwi. Generalnie w pracach na budowie uczestniczą pracownicy budowlani różnych specjalności i tylko część tych prac może być uznana za wykonywane w warunkach szczególnych. Brak jest zatem podstaw do przyjęcia, że wnioskodawca jako kierownik budowy w spornych okresach nadzorował jedynie prace na stanowiskach wymienionych w dziale V wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia z 7 lutego 1983 r.

Oczywiście prawodawca zawsze kwalifikował stanowisko kierownika budowy do szeroko rozumianego nadzoru technicznego obok brygadzisty, majstra budowlanego, kierownika robót oraz personelu inżynieryjno-technicznego wykonawcy robót budowlano-montażowych (por.: §2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 28 marca 1972 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu robót budowlano-montażowych i rozbiórkowych. (Dz.U. Nr 13,poz.93) To jednak do brygadzistów, a nie kierownika budowy należały takie obowiązki jak obowiązek organizowania, przygotowania i kierowania pracami brygady danej specjalności budowlanej w sposób zabezpieczający przed wypadkiem, zgodnie z obowiązującymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy i wytycznymi udzielonymi przez przełożonego (§ 5 pkt 1 w/w rozporządzenia). System prawny zawsze kwalifikował stanowisko kierownika budowy jako osoby sprawującej funkcje administracyjno – zarządzające na budowie. W efekcie więc nadzór techniczny kierownika budowy nie jest związany z bezpośrednim nadzorowaniem procesu budowlanego na poszczególnych stanowiskach pracy, a z zarządzaniem całym procesem budowlanym. Z tego też założenia wyszedł prawodawca umieszczając stanowisko kierownika budowy w wykazie C do rozporządzenia z 1983 r. uprawniającym do wzrostu emerytury stosownie do przepisów rozdziału 3 § 16 -18 rozporządzenia według stanu prawnego obowiązującego do 6 czerwca 1996 r. – w dziale III pod poz. 6. Byłoby oczywistym zaprzeczeniem racjonalności prawodawcy konstruowanie poglądu, wedle którego prace na określonym stanowisku miałyby być kwalifikowane zarówno z wykazu A (dział XIV poz.24), jak i z wykazu C (dział III poz.6). Takiej kwalifikacji zdecydowanie sprzeciwia się kształt przepisów jak i cel ich ustanowienia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, sygn. III AUa 3/14, publ. Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku).

Prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym stanowi odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 27 ustawy emerytalnej i określonego w nim wieku emerytalnego, tak więc przepisy regulujące to prawo należy wykładać w sposób gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo. Przy takim założeniu czynności ogólnie pojętego nadzoru lub kontroli w procesie produkcji wykonywanej w tych wydziałach i oddziałach, w których zatrudnieni są pracownicy wykonujący pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia, objęte poz. 24 działu XIV Wykazu A, to wyłącznie te czynności, które wykonywane są w warunkach bezpośrednio narażających na szkodliwe dla zdrowia czynniki, a więc polegające na bezpośrednim nadzorze i bezpośredniej kontroli procesu pracy na stanowiskach pracy wykonywanej w szczególnych warunkach (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 62/07, LEX nr 375653). Przy ocenie, czy określona kontrola bądź dozór stanowiły pracę w szczególnych warunkach, łącznikiem jest narażenie ubezpieczonego na czynniki istniejące na stanowiskach pracy podwładnych zatrudnianych w szczególnych warunkach. Również więc do kontrolującego czy dozorującego wymaga się, aby praca z pkt 24 była wykonywana stale i pełnym wymiarze czasu pracy na danym stanowisku (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2008 r., I UK 111/08, LEX nr 741095). Jeśli zatem czynności te nie są wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na stanowisku pracy związanej z kontrolą międzyoperacyjną, kontrolą jakości produkcji i usług oraz dozorem inżynieryjno-technicznym, to okres wykonywania tej pracy nie jest okresem pracy uzasadniającym prawo do świadczeń na zasadach określonych w art. 32 ustawy emerytalnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z 5 maja 2011 r., sygn. II UK 326/10).

Tym samym przyjąć należy, K. O. nie udowodnił w procesie co najmniej 15 – letniego okres pracy w warunkach szczególnych. Nie spełnił zatem wszystkich koniecznych warunków do przyznania mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. Zasadny jest więc zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego, o jakich mowa w apelacji.

Wobec powyższego należało zmienić wyrok Sądu I instancji w zaskarżonej części i oddalić odwołanie.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny orzekł, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., jak w sentencji.