Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 maja 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	Sędzia (del.) Iwona Jawor-Piszcz
Protokolant: starszy sekretarz sądowy Urszula Goluch-Nikanowicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 maja 2025 r. w L.

sprawy A. B. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do renty socjalnej

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach

z dnia 26 czerwca 2024 r. sygn. akt IV U 648/23

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. na rzecz A. B. (1), tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, kwotę 270 (dwieście siedemdziesiąt) złotych z odsetkami, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia o kosztach postępowania do dnia zapłaty.

Iwona Jawor-Piszcz

Sygn. akt III AUa 474/24

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Siedlcach wyrokiem z dnia 26 czerwca 2024 roku, po rozpoznaniu odwołania A. B. (2) od decyzji z dnia 3 października 2023 roku (...) w pkt I zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił A. B. (1) prawo do okresowej renty socjalnej od dnia 1 lipca 2023 roku do dnia 30 czerwca 2025 roku, w pkt II zasądził od organu rentowego kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o kosztach do dnia zapłaty.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd pierwszej instancji oparł na następujących ustaleniach i ocenie prawnej.

A. B. (1) urodziła się w dniu (...). Ma obywatelstwo polskie i na stałe zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. A. B. (1) do 31 marca 2023 roku była uprawniona do renty socjalnej. Z mocy przepisu 15zc ustawy z 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...), innych chorób zakaźnych oraz wywoływanych nimi sytuacji kryzysowych ( Dz.U. 2020 poz. 374 z ze zm.) pobierała świadczenie z tytułu renty socjalnej do 30 czerwca 2023 roku. W dniu 31 stycznia 2023 roku A. B. (1) złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o przyznanie jej prawa do renty socjalnej na dalszy okres. W toku postępowania lekarz orzecznik ZUS ustalił, że ubezpieczona jest całkowicie niezdolna do pracy do 28 lutego 2026 roku przy czym całkowita niezdolność do pracy pozostaje w związku z naruszeniem sprawności organizmu powstałym przed ukończeniem 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku życia lub w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej. Komisja lekarska ZUS w orzeczeniu z 1 września 2023 roku ustaliła, że ubezpieczona nie jest aktualnie całkowicie niezdolna do pracy. Organ rentowy w dniu 3 października 2023 roku wydał decyzję o odmowie przyznania ubezpieczonej renty socjalnej na dalszy czas.

Ubezpieczona cierpi na idiopatyczną dwułukową skoliozę kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego. Jest po leczeniu operacyjnym przeprowadzonym w 1990 roku polegającym na stabilizacji i usztywnieniu Od (...) do (...) sposobem H., w 1995 roku nastąpiło usunięcie dystraktora zespoleniu. Nadto cierpi na przewlekły zespół bólowy kręgosłupa szyjnego, piersiowego, i lędźwiowo-krzyżowego z ograniczeniem ruchomości w przebiegu zmian zwyrodnieniowo-dyskopatycznych, zespół bólowo-korzeniowy szyjny prawostronny i lędźwiowy lewostronny. W 2019 roku ubezpieczona wskutek wypadku komunikacyjnego doznała powierzchownego urazu głowy, skręcenia kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego. Według biegłych sądowych – neurologa E. K. i ortopedy K. K. A. B. (1) jest całkowicie niezdolna do pracy z powodu narządu ruchu, stanu neurologicznego, zaawansowanych zmian zwyrodnieniowo-dyskopatycznych kręgosłupa, skoliozy kręgosłupa piersiowego. Niezdolność do pracy ma związek z naruszeniem sprawności organizmu, które powstało przed 18 rokiem życia. Jest okresowa, istniała 1 lipca 2023 roku i trwa do 31 czerwca 2025 roku. Stan zdrowia ubezpieczonej oraz jej sprawność fizyczna nie uległa poprawie w stosunku do dnia 20 marca 2020 roku, gdy po przeprowadzonym badaniu lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że ubezpieczona jest całkowicie niezdolna do pracy do 31 marca 2023 roku. Z przyczyn psychiatryczno-psychologicznych E. G. nie jest osobą niezdolna do pracy.

Powyższy stan faktyczny Sąd pierwszej instancji ustalił na podstawie dowodów z dokumentów złożonych w toku procesu, które zaliczył w poczet wiarygodnego materiału dowodowego, jak również opierając się na opinii biegłych sądowych. Dokumenty te nie były kwestionowane przez żadną ze stron, jak również nie budziły zastrzeżeń co do swej prawdziwości. Opinia biegłych sporządzona była przez osoby posiadające wymagane kwalifikacje i doświadczenie zawodowe. W pełni odpowiadały na przedstawione biegłym zagadnienia, były jasne, pełne, a ich wnioski końcowe znajdowały odzwierciedlenie w treści. Sąd Okręgowy zaznaczył, że opinia biegłych sądowych zgodna była z opinią lekarza orzecznika ZUS z dnia 20 lutego 2023 roku i znajdowała potwierdzenie w opiniach biegłych wydanych na potrzeby innej sprawy sądowej. W tym miejscu wskazać należy, że postanowieniem z 29 kwietnia 2024 roku Sąd Okręgowy w Siedlcach na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. pominął wniosek dowodowy organu rentowego z pisemnej opinii innego biegłego ortopedy i neurologa, stwierdzają, iż dowód ten w sposób nieuzasadniony zmierzał do przedłużenia postępowania. Przedstawione przez pełnomocnika organu rentowego argumenty nie były przekonujące. W sytuacji, gdy sporządzona na potrzeby sprawy opinia pozwala w sposób kategoryczny i jednoznaczny ustalić całkowitą niezdolność ubezpieczonej do pracy, jak ma to miejsce w niniejszej sprawie, nie ma potrzeby powoływania kolejnych biegłych wyłącznie z powodu niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 1974 roku II CR 638/74, OSPiKA 1975, Nr 5, poz. 108).

Dokonując oceny prawnej Sąd Okręgowy przytoczył regulacje prawną zawartą w art. 4 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej (obecnie Dz.U. 2025 poz. 420 tekst jednolity ze zm.) wskazując, iż renta socjalna okresowa przysługuje osobie pełnoletniej, całkowicie niezdolnej do pacy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało przed ukończeniem 18 roku, jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa. Analiza przestanki zaś niezdolności do pracy wymaga sięgnięcia, zgodnie z art. 15 pkt 1 ustawy o recie socjalnej do regulacji zawartej w art. 12 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (obecnie Dz.U. 2024, poz. 1621 tekst jednolity ze zm.), stanowiącym, iż całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy.

Sąd Okręgowy oprał swe rozstrzygnięcie w szczególności mając na względzie opinię biegłych sądowych z zakresu neurologii lek. E. K. i ortopedii K. K.. W złożonej opinii biegli ortopeda i neurolog rozpoznali u ubezpieczonej idiopatyczną dwułukową skoliozę kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego, (leczoną operacyjnie w 1990 roku poprzez stabilizację i usztywnienie od (...) do (...) sposobem H., w 1995 roku nastąpiło usunięcie dystraktora), przewlekły zespół bólowy kręgosłupa szyjnego, piersiowego, i lędźwiowo-krzyżowego z ograniczeniem ruchomości w przebiegu zmian zwyrodnieniowo-dyskopatycznych, zespół bólowo-korzeniowy szyjny prawostronny i lędźwiowy lewostronny. Biegli uznali, że stopień naruszenia sprawności organizmu ubezpieczonej spowodowany tymi zaburzeniami powoduje u niej całkowitą niezdolność do pracy do 30 czerwca 2025 roku, przy czym niezdolność istniała w dacie 1 lipca 2023 roku i stan ubezpieczonej nie poprawił się od ostatniego badania jej przez lekarza orzecznika, na podstawie orzeczenia którego ubezpieczona miała przyznaną rentę socjalną, tj. od 20 marca 2020 roku, co jednoznacznie wskazuje, że niezdolność ta powstała przed ukończeniem przez ubezpieczoną 18 roku życia. Dodać należy, że również orzeczenie lekarza orzecznika ZUS wydane po złożeniu w dniu 31 stycznia 2023 roku wniosku przez ubezpieczoną o prawo do renty na dalszy czas, czyli orzeczenie z 20 lutego 2023 roku wskazywało, że ubezpieczona jest nadał całkowicie niezdolna do pracy do 28 lutego 2026 roku, a całkowita niezdolność do pracy pozostaje w związku z naruszeniem sprawności organizmu powstałym przed ukończeniem 18 roku życia.

Analizując opinię biegłych neurologa lek. E. K. i ortopedy lek. K. K. Sąd pierwszej instancji doszedł do przekonania, że stanowi ona miarodajny dowód w sprawie, gdyż wydana została przez specjalistów z zakresu schorzeń występujących u ubezpieczonej, a ponadto poprzedzona była analizą dokumentacji medycznej ubezpieczonej i jej badaniem. Opinia jest spójna, logiczna i należycie uzasadniona, a zgłoszone przez organ rentowy zastrzeżenia w ocenie Sądu nie znajdują potwierdzenia w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał A. B. (1) prawa do renty socjalnej na dalszy czas, tj. od 1 lipca 2023 roku do 30 czerwca 2025 roku.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania Sąd pierwszej instancji oparł na wynikającej z art. 98 § 1 k.p.c. zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu. W konsekwencji, na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2023 poz. 1935 tekst jednolity ze zm.) Sąd Okręgowy zasądził od organu rentowego na rzecz ubezpieczonej kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się o kosztach do dnia zapłaty.

Z wyrokiem nie zgodził się pozwany. We wniesionej apelacji podniósł zarzuty:

1.  naruszenia prawa materialnego, art. 4 ust. 1 w związku art. 15 pkt 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej w związku z art. 12 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS poprzez przyznanie prawa do renty socjalnej osobie nie będącej całkowicie niezdolną do pracy,

2.  naruszenie prawa procesowego art. 233 § 1 k.p.c. przez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów a także niedostateczne wyjaśnienie istotnych okoliczności sprawy.

Podnosząc powyższe wniósł o wnosi o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania,

2. zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi z tytułu opóźnienia w spełnieniu świadczenia od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o kosztach do dnia zapłaty.

Pozwany we wyniesionym środku zaskarżenia podniósł, iż ubezpieczona w czasie pobierania renty socjalnej cały czas pracuje, będąc dopuszczoną do pracy przez lekarza medycyny pracy w 2023 roku. Wydany wyrok, całkowicie pomija tą kwestię i pozostaje w sprzeczności z zasadami orzecznictwa lekarskiego, poza tym biegli i Sąd zignorowali zupełnie opinię Przewodniczącej Komisji Lekarskiej ZUS oraz zgromadzoną w aktach sprawy dokumentację. W niniejszej sprawie Sąd pierwszej instancji ocenił jedynie moc dowodów w postaci opinii biegłych nie posiadających dogłębnej wiedzy medycznej w opiniowanych problemach, z pominięciem opinii innych biegłych i z pominięciem wniosków dowodowych organu rentowego. Wydanie wyroku nastąpiło więc z naruszeniem prawa procesowego, a w konsekwencji doprowadziło do wydania orzeczenia w sprzeczności z ww. przepisami prawa materialnego. Jak bowiem wynika z art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o rencie socjalnej renta przysługuje ubezpieczonemu, który jest całkowicie niezdolny do pracy. Natomiast w myśl przepisu art. 12 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej w związku z art. 15 ustawy o rencie socjalnej całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (k. 106-108).

Wnioskodawczyni w odpowiedzi na apelację wniosła o:

1.  oddalenie apelacji w całości,

2.  zasądzenie od organu na rzecz ubezpieczonej kosztów postępowania apelacyjnego wg norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku w niniejszej sprawie do dnia zapłaty.

Swoje stanowisko motywowała tym, iż organ przedstawiając swoje stanowisko, na etapie pierwszej instancji, co do opinii sporządzonej przez biegłych, poza ogólnymi stwierdzeniami, sprowadzającymi się do kwestionowania jej poprawności, nie przedstawił żadnych innych zarzutów i argumentów mających wskazywać na jej wadliwości. Podkreśliła, iż na to na organie rentowym, jako stronie sporu ciąży ciężar udowodnienia wskazanych przez siebie faktów. Zatem to pozwany powinien wykazać w swoim stanowisku argumenty przemawiające za wadliwością sporządzonej opinii przez biegłych, czego nie uczynił (k. 117-118).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja w świetle uzupełnionego przez Sąd Apelacyjny materiału dowodowego, nie zasługiwała na uwzględnienie. Przedmiotem sporu, także na etapie postępowania apelacyjnego, jest kwestia spełnienia przez wnioskodawczynię przesłanki niezdolności do pacy warunkującej przyznanie jej prawa do renty socjalnej, a wynikającej z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej na dalszy okres. Sporne zatem pozostało, czy stan zdrowia ubezpieczonej nadal powoduje całkowitą niezdolność do pracy na dzień wydania zaskarżonej decyzji organu rentowego. Nie można tracić z pola widzenia, iż A. B. (1) uprawniona była do renty socjalnej od dnia 1 października 2003 roku. Świadczenie to pobierała nieprzerwanie do dnia 31 marca 2023 roku, zgodnie z kolejno wydawanymi decyzjami pozwanego, opartych na orzeczeniach lekarzy orzeczników ZUS.

W odniesieniu do powyższego, w ocenie Sądu Apelacyjnego, właśnie z uwagi na podniesione w apelacji zarzuty, w tym wykonywania pracy przez ubezpieczoną uzupełnienia wymagało postępowanie dowodowe przez zasięgniecie opinii biegłej sądowej z zakresu medycyny pracy. Biegła sądowa, jednoznacznie wskazała, iż stan zdrowia ubezpieczonej z uwagi na stan neurologiczny i zaawansowane schorzenia kręgosłupa (zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne, skolioza kręgosłupa piersiowego) sprowadzają całkowitą niezdolność do pracy nadal, bez poprawy jej stanu zdrowia. Podkreśliła, iż stan zdrowia ubezpieczonej w wyniku doznanego w lutym 2019 roku urazu kręgosłupa (...) i (...) uległ dalszemu pogorszeniu (opinia k. 137 k. 158). Oceniając opinię biegłej sądowej z zakresu medycyny pracy należy zważyć na wnioski i argumenty biegłych sądowych z zakresu ortopedii i neurologii, którzy także stwierdzili, iż od ostatniego badania przez lekarzy orzeczników ZUS w 2020 roku nie nastąpiła poprawa stanu zdrowia. Opinie biegłych sądowych z zakresu neurologii, ortopedii, medycyny pracy, zatem specjalności adekwatnych do schorzeń ubezpieczonej, w pełni przekonują, tworząc logiczną i spójną całość, stanowiąc tym samym wystarczającą podstawę do wydania rozstrzygnięcia w sprawie. Zważyć trzeba, iż opinie, w tym opinia biegłej sądowej z zakresu medycyny pracy, zostały wydane w oparciu o szczegółową analizę danych z akt sprawy, dokumentacji medycznej zawartej w aktach rentowych i sądowych oraz badanie wnioskodawczyni oraz znajdują oparcie w kartach informacyjnych leczenia i wynikach badań, procesie wieloletniej rehabilitacji. Biegli zgodnie uznali, iż stan zdrowia ubezpieczonej sprowadza nadal całkowitą niezdolności do pracy, argumentując powyższe istotnymi zmianami neurologicznymi i układu ruchu. Te właśnie schorzenia z uwagi na ich istotę i stopień nasilenia uniemożliwiają wnioskodawczyni pracę fizyczną, w długotrwałej pozycji wymuszonej kręgosłupa, wymagającej dźwigania, schylania się, podnoszenia, przenoszenia przedmiotów, siedzenia. Zasadności opinii w żadnej mierze nie podważa fakt wykonywania pracy przez A. B. (1) jako pracownika ochrony. Ubezpieczona podjęła zatrudnienie w 2017 roku i w czasie dwóch kolejnych badaniach lekarzy orzeczników ZUS fakt ten nie stanowił, i słusznie, przeszkody do ustalenia całkowitej niezdolności do pracy wymienionej przez pozwanego. Wnioskodawczyni wykonuje pracę nie tylko dostosowaną do jej stanu zdrowia (jej niepełnosprawności), ale co istotne, miejsce pracy zostało specjalne przystosowane do potrzeb ubezpieczonej, wyposażone w specjalnie dla niej wykonany i przystosowany do jej indywidualnych potrzeb zdrowotnych fotel ergonomiczny. Nadto w czasie świadczonej pracy ma zagwarantowaną możliwość wykonania koniecznych ćwiczeń usprawniających.

Mając to na względzie, Sąd Apelacyjny uznał, że zaprezentowana przez biegłą, opiniującą na etapie postępowania drugoinstacyjnego ocena odpowiada wymogom, jakie narzucają zasady logicznego rozumowania, a przyjęte założenia faktyczne wynikają wprost z dokumentacji medycznej i opinii biegłych sądowych opiniujących przed Sądem pierwszej instancji, które ten Sąd słusznie uznał za rzeczowe i logicznie uzasadnione. W tym stanie rzeczy zbędne stało się dalsze uzupełnianie materiału dowodowego zgodnie z dalszymi wnioskami apelanta. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii dalszych biegłych, gdy zachodzi taka potrzeba, w szczególności, gdy przeprowadzona już opinia zawiera istotne luki, jest nieprzekonująca, niekompletna, pomija lub wadliwie przedstawia istotne okoliczności, jest niejasna, nienależycie uzasadniona czy nieweryfikowalna (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 sierpnia 2013 roku I CSK 20/13, LEX nr 1396359). Żadne z wyżej powołanych przesłanek uzasadniających potrzebę dalszego prowadzenia postępowania dowodnego w sprawie nie zachodzą. Podnoszone wątpliwości przez pozwanego w apelacji jak i w kolejnym piśmie procesowym z dnia 10 marca 2025 roku zostały jednoznacznie wyjaśnione w drodze opinii biegłej sądowej z zakresu medycyny pracy (zasadniczej i uzupełniającej).

W ocenie Sądu odwoławczego wszystkie opinie stanowić zatem winny podstawę do stanowczego rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, pozwalając na przyjęcie, że ubezpieczona jest nadal całkowicie niezdolna do pracy, zgodnie z dyspozycją art. 12 ust. 3 ustawy emerytalnej, przy czym niezdolność ta ma charakter okresowy jak stanowi art. 13 ust. 3 ustawy emerytalnej w zw. z art. 15 ust. 1 ustawy o rencie socjalnej, czym zrealizowana jest sporna przesłanka z art. 4 ust. 1 ustawy o rencie socjalnej .

Z tych powodów nie zachodziła potrzeba dopuszczania dowodu z kolejnych opinii. Wskazywane przez organ rentowy zastrzeżenia stanowią jedynie polemikę i własną, niczym niepopartą ocenę stanu zdrowia ubezpieczonej. Subiektywne przekonanie strony o wadliwości opinii nie może natomiast być podstawą uzupełniania materiału dowodowego. Stąd też Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. pominął dowód z kolejnej uzupełniającej opinii biegłego sądowego z zakresu medycyny pracy jako zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania. Sąd nie jest obowiązany dopuszczać dowodów z kolejnych opinii biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest dla strony niekorzystna. Nie ma bowiem obowiązku uwzględnienia wniosków dowodowych tak długo, aż strona udowodni tezę korzystną dla siebie (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 9 stycznia 2002 roku II UKN 701/00, LEX nr 559961 oraz z dnia 4 sierpnia 1999 roku I PKN 20/99, OSNP 2000, nr 22, poz. 807).

Podnoszone przez pełnomocnika ZUS zastrzeżenia należy uznać za nietrafne. Pozwany we wniesionych zastrzeżeniach do opinii uzupełniającej sądowej stracił z pola widzenia istotę sprawy argumentując, iż wnioskodawczyni pracuje w pełnym wymiarze pracy, zaś wykonywanie w czasie pracy ćwiczeń i praca w pozycji siedzącej w fotelu ergonomicznym nie może usprawiedliwiać ustaleń całkowitej niezdolności do pracy. Przede wszystkim, ubezpieczona ma zapewnioną możliwość wykonywania w dostosowanym do własnym potrzeb czasie koniecznych rehabilitujących ćwiczeń oraz pracuje na specjalnie wykonanym dla niej, z uwzględnieniem jej indywidualnych potrzeb zdrowotnych, siedzisku, nie na typowym fotelu ergonomicznym, jak błędnie wywodzi apelant. Natomiast, jak wskazali biegli sądowi z zakresu ortopedii i neurologii wnioskodawczyni nie może pracować z uwagi na stan zdrowia w wymuszonej pozycji (w tym długotrwałym siedzeniu). Powyższe miała także w polu widzenia biegła sądowa z zakresu medycyny pracy wskazując, iż świadczenie obecnie pracy przez ubezpieczoną jest możliwe z uwagi na specjalne oprzyrządowanie stanowiska pracy, zgodnie z potrzebami wynikającymi z jej istotnych ograniczeń zdrowotnych. Tak dostosowane stanowisko pracy jest zgodne z wymogami jakie wskazuje orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności wnioskodawczyni.

Trzeba także podkreślić, iż pojęcie całkowitej niezdolności do pracy w świetle art. 4 ust. 1 ustawy o rencie socjalnej wymaga oceny zdolności do pracy ocienianej w aspekcie stanu zdrowia danej osoby i musi być, w toku postępowania dowodowego, odniesione do normalnych (typowych) warunków pracy i przez ich pryzmat należy ocenić, na ile dana osoba z określonym schorzeniem (schorzeniami) jest w stanie podjąć zatrudnienie i wykonywać pracę w warunkach niedostosowanych do jej potrzeb (wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 8 grudnia 2000 roku, II UKN 134/00, OSNAPiUS 2000 Nr 15, poz. 369; 7 października 2003 roku II UK 79/03, OSNP 2004 Nr 13, poz. 234; 13 października 2009 roku, II UK 106/09, LEX nr 558589; 4 lipca 2013 roku II UK 403/12 LEX nr 1350309; 19 marca 2014 roku, I UK 434/13, LEX nr 1446443). W orzecznictwie wskazuje się także, że art. 13 ust. 4 ustawy emerytalnej wyraża odrębność instytucji i celów ustawy dotyczącej rehabilitacji oraz ustawy emerytalnej (ustawy o rencie socjalnej). Ta odrębność oznacza, że ocena przesłanek niezdolności do pracy nie jest uzależniona od przesłanek niepełnosprawności, uzasadniającej objęcie danej osoby specjalną ochroną prawa socjalnego z zakresu rehabilitacji i zatrudnienia w szczególnych (chronionych) warunkach, gdyż są to odrębne kategorie pojęć (wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 3 grudnia 2004 roku II UK 68/04, LEX nr 979180; 17 lutego 2009 roku I UK 233/08, LEX nr 736713). W konsekwencji, możliwość wykonywania pracy w warunkach specjalnie dostosowanych do niepełnosprawności (z wykorzystaniem przysługujących niepełnosprawnej osobie specjalnie stworzonych warunków świadczenia pracy) nie stanowi o wyłączeniu ustalenia istnienia całkowitej niezdolności do pracy uzasadniającej rentowanie w zaznaczeniu omówiony wyżej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2014 roku II UK 36/14, LEX nr 1548261 i powołane w nim orzeczenia). Inaczej rzecz ujmując, zgodnie bowiem z art. 13 ust. 4 ustawy emerytalnej, zachowanie zdolności do pracy w warunkach określonych w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (zob. ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, Dz.U. 2024 poz. 44 tekst jednolity) nie stanowi przeszkody do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy.

W świetle powyższego uznać należało, że wyrok Sądu pierwszej instancji odpowiada prawu, bowiem bezzasadne okazały się zarzuty naruszenia prawa procesowego i materialnego.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny uznał apelację organu rentowego za niezasadną i na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku w pkt I.

Natomiast zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, która została określona w art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Jak stanowi art. 98 § 1 ¹ zd. 1 k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Stosownie do art. 99 k.p.c. w zw. art. 98 § 3 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez radcę prawnego zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach. W niniejszej sprawie stroną ją przegrywającą jest pozwany organ rentowy. Zatem zobowiązany jest do zwrotu kosztów procesu, których wysokość ustalona została w oparciu o § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2023 poz. 1935 tekst jednolity ze zm.), zgodnie z treścią obowiązującą od dnia 31 grudnia 2024 roku § 1 pkt 5 lit. b rozporządzenia z dnia 23 grudnia 2024 roku (Dz.U.2024 poz. 1947).

Z tych względów Sąd Apelacyjny na mocy art. 98 § 1 i § 1 ¹ k.p.c., art. 99 k.p.c. zw. z art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. orzekł jak w pkt II wyroku.

Iwona Jawor-Piszcz