Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 grudnia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia	SA Małgorzata Rokicka-Radoniewicz (spr.)
Sędziowie:	SA Barbara Mazurkiewicz-Nowikowska SO del. do SA Jolanta Węs
Protokolant: p.o. protokolanta sądowego Sylwia Zawadzka

po rozpoznaniu w dniu 5 grudnia 2018 r. w Lublinie

sprawy Z. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o ustalenie prawa do świadczenia przedemerytalnego

na skutek apelacji Z. P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Zamościu

z dnia 7 grudnia 2017 r. sygn. akt IV U 21/17

I.  zmienia zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję i ustala Z. P. prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia (...);

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na rzecz Z. P. kwotę 30 (trzydzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Jolanta Węs Małgorzata Rokicka-Radoniewicz Barbara Mazurkiewicz-Nowikowska

III AUa 158/18

UZASADNIENIE

Organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 14 listopada 2016 r. pozwany odmówił wnioskodawcy Z. P. przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego, ze względu na niespełnienie przez niego ustawowego wymogu 40 letniego okresu składkowego i nieskładkowego.

Od tej decyzji odwołanie do Sądu Okręgowego w Zamościu złożył wnioskodawca, który wniósł o przyznanie mu prawa do przedmiotowego świadczenia, przy uwzględnieniu pracy w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...)w T. od 1 września 1973 r. do 20 czerwca 1975 r., w ramach praktycznej nauki zawodu.

Sąd Okręgowy w Zamościu wyrokiem z dnia 7 grudnia 2017 roku oddalił odwołanie. Sąd Okręgowy ustalił, że Z. P., ur. (...), wystąpił o ustalenie prawa do świadczenia przedemerytalnego. W wyniku jego rozpoznania organ ostatecznie wydał decyzję odmowną z 14 listopada 2016 r.,
z uwagi na brak wymaganego 40 letniego okresu ubezpieczenia. Wnioskodawca ostatnio w okresie od 1 września 1990 r. do 14 lutego 2016 r. był zatrudniony
w Przedsiębiorstwie Produkcyjno – Handlowym (...) Sp. z o.o. na stanowisku Prezesa Zarządu. Stosunek pracy rozwiązano za wypowiedzeniem, na podstawie art. 30 § 1 pkt 2 k.p. Po ustaniu zatrudnienia wnioskodawca
dniem 16 lutego 2016 r. został zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy
w Z. jako osoba bezrobotna, z prawem do zasiłku od 16 lutego 2016 r. do 14 lutego 2017 r., 180 dniowy okres pobierania zasiłku upłynął z dniem
13 sierpnia 2016 r. W okresie rejestracji w Urzędzie Pracy w charakterze bezrobotnego skarżący nie otrzymał propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia oraz zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. Z wnioskiem o sporne świadczenie wnioskodawca wystąpił przed upływem 30 dni od wydania zaświadczenia przez Powiatowy Urząd Pracy
w Z.. W ocenie organu rentowego na dzień rozwiązania stosunku pracy wnioskodawca legitymuje się okresem składkowych i nieskładkowym
w wymiarze 38 lat, 4 miesięcy i 3 dni – fakty bezsporne. Nie uwzględniono zatrudnienia w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...)
w T. od 1 września 1973 r. do 20 czerwca 1975 r.

Sąd Okręgowy orzekł, że zgodnie z treścią art. 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (t.j. Dz.U. z 2017r., 2148) świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie, która po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych: nadal jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna, w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji zatrudnienia, złożyła wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w okresie nie przekraczającym 30 dni od dnia wydania przez Powiatowy Urząd Pracy dokumentu poświadczającego 180 dni okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych lub złożyła wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w okresie nie przekraczającym 30 dni od ustania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia albo od ustania zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych, gdy zatrudnienie to ustanie po upływie 180 dni okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Stosownie do treści art. 2 ust. 1 pkt 5 cyt. ustawy mężczyzna ponadto powinien spełniać następujące warunki: posiadać okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 40 lat do dnia rozwiązania stosunku pracy
z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy
o promocji zatrudnienia, w którym był zatrudniony przez okres nie krótszy niż
6 miesięcy.

Sporny w niniejszej sprawie pozostawał jedynie wymagany 40 letni okres składkowy i nieskładkowy.

Zgodnie z art. 2 ust. 2 pkt 2 powołanej ustawy o świadczeniach przedemerytalnych za okres uprawniający do emerytury, o którym mowa w ust. 1, uważa się okres ustalony zgodnie z przepisami art. 5-9, art. 10 ust. 1 oraz
art. 11 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r., 1383).

Stosownie do art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy emerytalnej podlegają zaliczeniu jako okresy składkowe okresy zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 roku.

Biorąc pod uwagę powyższe podkreślić należy, że przepisy ustawy emerytalnej zawierające zamknięty katalog okresów składkowych
i nieskładkowych nie przewidują możliwości uwzględnienia okresu edukacji na poziomie uzyskiwania podstawowych kwalifikacji zawodowych, a więc okresu nauki w szkole zawodowej, technikum czy liceum, nawet jeśli program nauki przewidywał praktyczną naukę zawodu. Stosownie do art. 6 ust. 2 pkt 3 w/w ustawy podlegają zaliczeniu jako okresy składkowe jedynie okresy zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych
w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 roku, ponieważ
w tym czasie osoby te były objęte obowiązkiem ubezpieczenia społecznego.

Zasady zatrudniania młodocianych w celu nauki zawodu były uregulowane w przepisach ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych
w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz.U. z 1958 r., Nr 45, poz. 226 ze zm.). Przepisy tej ustawy wymagały formy pisemnej dla zawarcia umowy o naukę zawodu pomiędzy zakładem pracy a młodocianym pracownikiem , określającą zawód albo rodzaj pracy w jakim młodociany będzie szkolony, czas trwania nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy lub wstępnego stażu pracy oraz zasadnicze obowiązki
i uprawnienia młodocianego (art.9 ust.1 ustawy). Okresy nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy oraz wstępnego stażu pracy były okresami zatrudnienia (art. 10 w/w ustawy). Ustawa ta obowiązywała do wejścia w życie ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Przepisy wprowadzające kodeks pracy (Dz.U. Nr 24, poz. 142 ze zm.).

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Przepisy wprowadzające kodeks pracy (Dz. U. Nr 24 poz. 142 ze zm.) wprowadziła od dnia 1 stycznia 1975 r. powszechnie obowiązujące zasady zatrudniania pracowników młodocianych uregulowane w dziale dziewiątym ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U nr 24 poz. 141), zatytułowanym „Zatrudnianie młodocianych”. Jednocześnie w rozdziale 3 zawierającym przepisy przejściowe i końcowe w art. XXVI, zawarto postanowienie, że pozostają w mocy obowiązujące w dniu wejścia w życie ustawy Kodeksu pracy umowy o naukę zawodu, przyuczenie do określonej pracy lub o odbycie wstępnego stażu pracy. Do umów tych należało stosować obowiązujące w tym zakresie przepisy dotychczasowe.

Z przytoczonego aktu prawnego wynika, że w spornym okresie obowiązujący system prawny przewidywał odrębność prawną uczniów szkół zawodowych w czasie odbywania praktycznej nauki zawodu w zakładach pracy na podstawie umów zawartych przez szkoły z zakładami pracy oraz młodocianych pracowników zatrudnianych przez zakład pracy w celu przyuczenia do zawodu na podstawie indywidualnej umowy o pracę zawartej pomiędzy młodocianymi pracownikami a zakładem pracy, określającej wzajemne prawa i obowiązki stron. Zgodnie z art. 1 w zw. z art. 2 w/w ustawy dopuszczalne było zatrudnianie młodocianych, którzy ukończyli 15 - ty rok życia. Młodociani mogli być zatrudniani przez zakłady pracy tylko w celu nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy oraz wstępnego stażu pracy (art. 3 ust. 1 pkt 1-3 ustawy). Tak więc jeżeli młodociany odbywał praktyczną naukę zawodu w zakładzie pracy, na podstawie umowy zawartej między nim a zakładem pracy, okres taki jako okres zatrudnienia podlega uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do świadczeń. W takim bowiem przypadku młodociany podlegał ubezpieczeniu społecznemu, a w związku z tym była za niego opłacana składka na ubezpieczenie społeczne. Jeżeli młodociany nie zawarł takiej umowy, to nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu i okres nauki w zasadniczej szkole zawodowej nie podlega zaliczeniu do jego stażu ubezpieczeniowego.

Zasadniczą kwestią wymagającą rozstrzygnięcia w niniejszej sprawy jest więc ustalenie czy nauka zawodu była pobierana przez wnioskodawcę przy jego równoczesnym zatrudnieniu, czy też jako przedmiot praktyczny w programie nauki szkolnej. Innymi słowy, czy nauczający zawodu był pracodawcą czy nauczycielem młodocianego, a więc czy związek między nimi polegał na stosunku prawa pracy - nauki zawodu, czy na stosunku administracyjnym. Stosunek zatrudnienia obejmował bowiem tylko młodocianych przyjętych do pracy w celu nauki zawodu, zobowiązanych do dokształcania się w szkole, nie zaś tych, którzy pobierali naukę bez stosunku zatrudnienia .

W ocenie Sądu Okręgowego zebrany przed Sądem materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, że w spornym okresie od 1 września 1973 r. do 20 czerwca 1975 r. wnioskodawca był zatrudniony w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie(...)w T. jako pracownik młodociany w ramach praktycznej nauki zawodu na podstawie przepisów ustawy o nauce zawodu. Na uwagę zasługuje fakt, że dotychczas skarżący w kwestionariuszu osobowym i informacji dotyczącej okresów składkowych i nieskładkowych, w rubryce dotyczącej przebiegu zatrudnienia, nie wskazywał faktu zatrudnienia w czasie nauki w szkole zawodowej. Jak ustalono wnioskodawca od 1 września 1973 r. do 20 czerwca 1975 r. był uczniem dwuletniej (...)Szkoły(...)dla Pracujących w Kombinacie (...) w T., przed przekształceniem Wojewódzkie Przedsiębiorstwo (...)w T., o profilu posadzkarz i faktycznie odbywał w ww. Przedsiębiorstwie w spornym okresie zajęcia praktyczne przewidziane tokiem nauki w Szkole. Jak sam wnioskodawca przyznał nie zawarł jakiekolwiek umowy z wzmiankowanym Przedsiębiorstwem. Nie uczynili tego też jego rodzice. Umowy o naukę zawodu nie były zawierane z młodocianymi uczniami w okresie nauki w Szkole przyzakładowej do której uczęszczał skarżący w spornym okresie. Umowy o pracę zawierano dopiero po zakończeniu nauki. Skarżący przedłożył legitymację ubezpieczeniową wydaną w dniu 6 lutego 1974 r. przez Wojewódzkie Przedsiębiorstwo (...)w T., potwierdzającą jego status jako ucznia, poczynając od dnia 1 września 1973 r. Fakt posiadania legitymacji ubezpieczeniowej (prywatnego dokumentu) nie przesądza o pracowniczym charakterze stosunku łączącego go z Przedsiębiorstwem prowadzącym Szkołę do której uczęszczał. Skarżący nie otrzymał świadectwa pracy za okres nauki. Nie zostały wytworzone przez Przedsiębiorstwo jego akta osobowe. Wnioskodawca naukę pobierał przez 3 dni w tygodniu, a przez 3 dni pracował na budowach prowadzonych przez Przedsiębiorstwo wykonując różne prace pomocnicze. To nauczyciele (instruktorzy) praktycznej nauki zawodu doprowadzali uczniów z internatu do pracy na budowy i sprawdzali obecność uczniów na budowach. Uczniowie podczas pracy byli pod nadzorem nauczyciela praktycznej nauki zawodu zatrudnionego w szkole, który dokonywał obmiaru wykonanych prac, za pracę nie otrzymywali wynagrodzenia. To szkoła otrzymywała środki pieniężne od zakładu pracy, które przeznaczała na koszty utrzymania uczniów
w internacie (wyżywienie, internat). Uczniom wypłacano niskie kwoty w postaci tzw. „kieszonkowego” (stypendium, pomoc materialna ?). Uczniowie mieli zapewnione zakwaterowanie i otrzymywali prawdopodobnie pomoc materialną. Ocenę z praktycznej nauki zawodu wystawiał nauczyciel zatrudniony w szkole, po wykonaniu określonych zadań budowalnych w ciągu 8 h. Świadek R. M. był uczniem tej samej Szkoły od 1 września 1972 r. do 12 czerwca 1974 r. i po zakończeniu nauki pracował w Przedsiębiorstwie przez niespełna dwa lata, a świadek M. K. był uczniem tej samej klasy co skarżący w latach 1973-1975. Świadkowie również nie mieli zawartej z Przedsiębiorstwem umowy o naukę zawodu, posiadali jedynie legitymacje ubezpieczeniowe wystawione im jako uczniom a nie pracownikom. Świadkowie potwierdzili, że uczniowie nie podpisywali indywidualnych umów z ww. Przedsiębiorstwem. Potwierdzili też, że podobnie jak odwołujący, odbywali praktyki w Przedsiębiorstwie, za co nie otrzymywali wynagrodzenia.

Sąd dał wiarę zeznaniom wnioskodawcy oraz zeznaniom świadków R. M. i M. K. w zakresie jakim przyjął je za podstawę ustalonego stanu faktycznego, gdyż w tym zakresie są logiczne i spójne. Świadkowie są osobami obcymi dla wnioskodawcy. Świadkowie ci uczęszczali ze skarżącym do tej samej szkoły, odbywali praktykę w tym samym Przedsiębiorstwie, zatem posiadali wiedzę w przedmiocie rzeczywistego charakteru odbywanej nauki zawodu.

W ocenie Sądu okres nauki świadka R. M. od
1 września 1972 r. do 12 czerwca 1974 r., wykazany w świadectwie pracy
z 30 kwietnia 1976 r. nie przesądza o wykonywaniu nauki zawodu
w charakterze pracowniczego zatrudnienia przez skarżącego. Zaznaczyć należy, że świadectwo pracy nie jest dokumentem urzędowymi w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmioty wydające te świadectwa nie są organami państwowymi, ani organami wykonującymi zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Złożone przez wnioskodawcę świadectwo pracy świadka należy traktować jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowią dowód tego, że osoby, które je podpisały, złożyły oświadczenia zawarte w tym dokumencie.
W przypadku kwestionowania ich treści dokumenty takie podlegają kontroli co do prawdziwości wskazanych w nich faktów i nie są dla Sądu wiażące. Świadectwo pracy jest tylko dokumnetem prywatnym i jako taki nie przesądza
o kwalifikacji więzi łączącej z zakładem pracy, podobnie jak legitymacja ubepzieczeniowa. Błędne wystawienie świadectwa pracy świadczy jedynie o braku wiedzy co do okoliczności faktycznych jak i przepisów prawnych regulujących zasady wystawiania takich dokumentów przez osobę która sporządziła taki dokument.

W przekonaniu Sądu Okręgowego, przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że w spornym okresie skarżący pobierał naukę zawodu, ale bez równoczesnego zatrudnienia na podstawie indywidualnej umowy o naukę zawodu zawartej z ww. Przedsiębiorstwem i jedynie
odbywał w nim praktyki przewidziane w programie nauki szkolnej. Nauczający zawodu instruktor praktycznej nauki zawodu nie reprezentował Przedsiębiorstwa, a był jedynie nauczycielem odwołującego. Wnioskodawca nie pobierał wynagrodzenia za pracę. Nie zawarł umowy
o naukę zawodu, nie przedłożył też dokumentu potwierdzającego zdanie egzaminu określonego w art. 4 ust. 1 ustawy o nauce zawodu. Fakt, iż wnioskodawca był uczniem szkoły przyzakładowej wcale nie oznacza, że uczeń tej szkoły pozostawał w zatrudnieniu pracowniczym. System oświaty przewidywał, że (...) szkoły zawodowe były prowadzone przez zakłady pracy. W takiej sytuacji z takim zakładem pracy ucznia łączył administracyjny stosunek ucznia szkoły, a nie pracowniczy stosunek pracy. W (...) szkole zawodowej uczeń zdobywał wykształcenie na poziomie szkoły zawodowej i uczył się zawodu, co łączyło się z praktyką zawodową przewidzianą w programie nauczania, a instruktor praktycznej nauki zawodu nie reprezentował pracodawcy i nie realizował jego zadań tylko program praktycznej nauki zawodu uczniów (vide wyrok Sądu Najwyższego
z 19.05.2016r., sygn. akt II UK 269/15).

Mając na uwadze powyższe w ocenie Sądu skarżący nie spełnia warunku posiadania 40 letniego okresu składkowego i nieskładkowego, określonego
w art.2 ust. 1 pkt 5 cyt. ustawy o świadczeniach przedemerytalnych i tym samym nie spełnia warunków do przyznania mu prawa do świadczenia przedemerytalnego, które to warunki muszą być spełnione kumulatywnie.

Od tego wyroku apelację wniósł wnioskodawca Z. P. zaskarżając wyrok w całości. wyrokowi zarzucał:

1.  naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie przepisu art.233 § 1 w związku z art.328 § 2 kpc, w następstwie którego doszło do nierozważenia w sposób wszechstronny zebranego materiału dowodowego, z którego jednoznacznie wynika, że Z. P. w spornym okresie od 1 września 1973 roku do 20 czerwca 1975 roku był zatrudniony w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...)w T. jako pracownik młodociany w ramach praktycznej nauki zawodu, a tym samym, ze legitymuje się 40 letnim okresem składkowym i nieskładkowym uprawniającym do przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że w spornym okresie wnioskodawca pobierał naukę zawodu, ale bez równoczesnego zatrudnienia na podstawie indywidulanej umowy o naukę zawodu;

3.  rażące naruszenie prawa materialnego a mianowicie art.6 ust.2 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez jego błędną wykładnię prowadzącą do bezpodstawnego przyjęcia, że wnioskodawca nie spełnił wszystkich warunków niezbędnych do tego, by uzyskać prawo do świadczenia przedemerytalnego.

Wnosił o zmianę wyroku i przyznanie wnioskodawcy prawa do świadczenia przedemerytalnego ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Zamościu oraz zasądzenie kosztów postępowania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna, a jej uwzględnienie skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku i zmianą poprzedzającej go decyzji.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego Sąd I instancji dokonał w sprawie ustaleń faktycznych, niezgodnych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego. Przede wszystkim Sąd Okręgowy popadł w sprzeczność odnośnie oceny wiarygodności dowodów, uznając, że jedynym dowodem mogącym potwierdzić wykonywanie przez wnioskodawcę pracy w ramach praktycznej nauki zawodu jest dokument w postaci umowy o pracę i pominął w swych ustaleniach pozostały zebrany materiał dowodowy.

Na wstępie należy wskazać, że wnioskodawca 1 września 1973 roku do 20 czerwca 1975 roku był uczniem (...) Szkoły(...)dla Pracujących Kombinatu (...)w T. i pobierał praktyczną naukę zawodu w Kombinacie (...) w T.. Przez 3 dni uczył się szkole, a 3 dni pobierał praktyczną naukę zawodu. Okoliczność ta została ustalona przez Sąd Okręgowy i uznana za bezsporną, jednakże Sąd uznał nadto za niewiarygodne twierdzenie skarżącego, że był zatrudniony w czasie nauki w szkole w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie(...), ponieważ wnioskodawca nie przedstawił umowy o pracę, a swoich zeznaniach nie potwierdził zatrudnienia na takiej podstawie. Sąd Okręgowy zasadnie powołał się na treść art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz.U. z 1958 r., Nr 45, poz. 226 ze zm.), stanowiącego, że zakład pracy przyjmując młodocianego na naukę zawodu był obowiązany zawrzeć z nim na piśmie umowę określającą zawód albo rodzaj pracy, w jakim młodociany będzie szkolony, czas trwania nauki zawodu oraz zasadnicze obowiązki i uprawnienia młodocianego. Jednakże zdaniem Sądu Apelacyjnego brak umowy o pracę nie wyklucza zakwalifikowania spornej pracy jako okresu składkowego. Zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą młodociany, odbywający naukę zawodu w ramach umowy zawartej z zakładem pracy na podstawie przepisów ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy posiadał status pracownika w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym oraz ubezpieczeniu społecznym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 2009 r., II UK 334/08). Zgodnie zaś z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2016 r., I UK 256/15, nawet niesporządzenie pisemnej umowy o naukę zawodu nie przesądza o niemożliwości zakwalifikowania spornej pracy jako okresu składkowego z art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Decydujące jest w tym wypadku ustalenie, czy wnioskodawca faktycznie wykonywał zatrudnienie na warunkach określonych w ustawie z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczania do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy. W świetle powyższego przyjąć należy, że mimo nieokazania Sądowi dokumentu umowy, możliwe jest zakwalifikowanie spornej pracy jako okresu składkowego. Sąd Okręgowy uznał za nieistotną okoliczność wystawienia przez pracodawcę legitymacji ubezpieczeniowej z zaznaczeniem stanowiska pracy „uczeń”. Legitymacja ta wskazuje bezpośrednio na nawiązanie stosunku pracy, a tym samym ubezpieczenia społecznego, ponieważ legitymacje ubezpieczeniowe były wystawiane wyłącznie pracownikom w celu wykazania ubezpieczenia społecznego. Co więcej wpisy w tej legitymacji potwierdzają wersje wnioskodawcy o wykonywaniu zatrudnienia jako uczeń przyuczający się do zawodu (legitymacja k.14 akt). Pośrednim dowodem jest również zakwestionowane przez Sąd świadectwo pracy R. M., któremu pracodawca wpisał zajmowane stanowiska pracy „1 września 1972-12 czerwca 1974 – uczeń murarski a od 13 czerwca 1974 do 30 kwietnia 1976 roku – murarz. R. M. przesłuchany w charakterze świadka zeznał, że uczęszczał do tej samej szkoły co wnioskodawca i był zatrudniony w Kombinacie (...) jako uczeń zawodu. Świadectwo pracy uzyskał, ponieważ po zakończeniu nauki w szkole podjął zatrudnienie w tymże Kombinacie. Należy zgodzić się ze stanowiskiem Sądu, że świadectwo pracy jest dokumentem prywatnym i nie potwierdza wprost faktu zatrudnienia, ale pozostałe dowody wskazują na prawdziwość wersji wnioskodawcy i świadka. Uszło również uwadze Sądu, że dyrektor szkoły, do którego Sąd zwracał się o udzielenie informacji na temat zatrudnienia wnioskodawcy, w pismach z dnia 11 kwietnia 2017 roku (k.22 akt) oraz 16 października 2017 roku (k.34 akt) wyjaśnił, że wnioskodawca odbywał praktyczną naukę zawodu w Kombinacie i szkoła dysponuje wyłącznie dokumentacji potwierdzającymi naukę, zaś dokumenty pracownicze powinny znajdować się w archiwum Kombinatu.

Dokonując ustaleń należy również wziąć pod uwagę kwestię pobierania przez wnioskodawcę w trakcie praktycznej nauki zawodu wynagrodzenia Zgodnie bowiem z treścią art. 18 ust. 1 powołanej ustawy, w okresie nauki zawodu i przyuczania do określonej pracy obowiązywały uczniowskie stawki płac. Sąd Okręgowy krytycznie odniósł się do twierdzeń wnioskodawcy odnoszących się do przysługującego mu wynagrodzenia, które było wypłacane za pośrednictwem szkoły po potrąceniu kosztów internatu i wyżywienia, podczas gdy tę okoliczność potwierdzili również zeznający świadkowie.

W tej sytuacji należy przyjąć, że mimo braku jednego z dowodów – dokumentu w postaci umowy o pracę w ramach praktycznej nauki zawodu, na podstawie pozostałych wymienionych powyżej dowodów, wnioskodawca wykazał, że w spornym okresie od 1 września 1972 roku do 20 czerwca 1974 roku był zatrudniony w Kombinacie (...)w T., jednocześnie będąc uczniem (...) szkoły zawodowej w tymże Kombinacie. Udowodnienie przez niego tego okoliczności oznacza, że spełnia on warunek 40 letniego okresu składkowego i nieskładkowego wymaganego do uzyskania prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Zgodnie z powołanymi powyżej przepisami oraz przepisem art.2 ust.1 pkt 5 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 2148) i art.386 § 1 KPC Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok i ustalił wnioskodawcy prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia następnego dnia po złożeniu przez niego wniosku (art.7 ust.1 powołanej ustawy).

Orzeczenie o kosztach uzasadnia przepis art.98 § 1 KPC.