Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Lublinie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 178/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 13 marca 2024 roku w sprawie IV K 458/21

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

□ obrońcy oskarżonych

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

na korzyść - obrońcy

☒ na niekorzyść prokurator

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

□

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

⊠

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie – prokurator

□

zmiana- obrońcy

1Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Prokurator zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.  Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, mający wpływ na jego treść , polegający na wyrażeniu niesłusznego poglądu, iż dowody ujawnione w toku rozprawy głównej i ustalone w oparciu o nie okoliczności nie pozwalają na przyjęcie, aby oskarżony A. Ś. swoim zachowaniem wyczerpał znamiona zarzucanych mu czynów określonych w pkt. I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX, X, XI, XII, XIII, XIV, XV, XVI, XVII, XVIII, XIX wyroku co w konsekwencji spowodowało nieuzasadnione uniewinnienie oskarżonego w sytuacji, gdy właściwa i całościowa analiza materiału dowodowego przemawia za twierdzeniem, iż oskarżony dopuścił się zarzucanych mu przestępstw zakwalifikowanych z art. 286§1 k.k.;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, polegający na bezzasadnym przyjęciu , iż A. Ś. nie wyczerpał swoim zachowaniem dyspozycji art. 296§1 k.k., podczas gdy prawidłowa analiza i ocena zgromadzonego materiału dowodowego prowadzi do wniosku przeciwnego,

3.  rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec A. Ś. kary grzywny w nieadekwatnym wymiarze w stosunku do społecznej szkodliwości zarzucanego oskarżonemu czynu wyczerpującego dyspozycję art. 586 k.s.h. w sytuacji, gdy okoliczności popełnienia przestępstwa wskazują na konieczność wymierzenia kary grzywny w wyższym wymiarze, mogącej spełniać wymogi prewencji ogólnej i szczególnej;

4.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, mający wpływ na jego treść , polegający na wyrażeniu niesłusznego poglądu, iż zgromadzony w toku postępowania materiał dowodowy nie wskazuje, aby oskarżony D. Z. swoim zachowaniem wyczerpał znamiona zarzucanych mu czynów określonych w pkt. I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX, X, XI, XII, XIII, XIV, XV, XVI, XVII, XVIII, XIX wyroku co w konsekwencji spowodowało nieuzasadnione uniewinnienie oskarżonego w sytuacji, gdy właściwa i całościowa analiza materiału dowodowego przemawia za twierdzeniem, iż oskarżony dopuścił się zarzucanych mu przestępstw zakwalifikowanych z art. 286§1 k.k.;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja oskarżyciela publicznego okazała się niezasadna.

Odnośnie zarzutów z punktu I i IV

Do zarzutów zawartych w punktach I i IV Sąd Apelacyjny w Lublinie odniesie się łącznie z uwagi na ich jednolity charakter – podobne zarzuty autora apelacji dotyczące tych samych czynów co do osób oskarżonych - A. Ś. i D. Z..

Przed merytorycznym odniesieniem się do treści zarzutów w pkt. I i IV apelacji, podnieść należy, iż oskarżyciel zarzucając błędy w ustaleniach stanu faktycznych, mające istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku, jednocześnie nie postawił odrębnego zarzutu wadliwej oceny materiału dowodowego, w następstwie której to oceny, Sąd I instancji owych błędów miałby się dopuścić. Dopiero lektura w/w zarzutów w konfrontacji z argumentami zaprezentowanymi w uzasadnieniu apelacji, pozwala wywieść, iż intencją skarżącego było również ukazanie braków w ocenie dowodów i dowolność tej oceny. Jednak i te argumenty na uwzględnienie zasługiwać nie mogły.

Przypomnieć należy, iż zaskarżonym wyrokiem A. Ś. i D. Z. zostali uniewinnieni od przestępstw, jakie popełnić mieli w okresie od 30 października 2012 r. do 28 października 2013 r., opisanych odpowiednio w pkt. I - XIX aktu oskarżenia, zakwalifikowanych z art. 286§1 k.k. w zw. z art. 12k.k. oraz art. 286§1 k.k.

Skarżący kwestionując ustalenia Sądu Okręgowego w Lublinie, nie wykazał wadliwości w ocenie materiału dowodowego, w szczególności uchybień zasadom określonym w art. 7 k.p.k., w konsekwencji których Sąd rzekomo miał dopuścić się błędnych ustaleń faktycznych, uniewinniając oskarżonych od czynów zarzucanych im w akcie oskarżenia. Nie wystarczy bowiem, iż oskarżyciel nie podziela oceny Sądu i poczynionych przez ten Sąd ustaleń faktycznych. Nie wystarczy przedstawienie własnego, odmiennego stanowiska, jeśli apelujący nie wskazał tych reguł, którym Sąd uchybił oceniając dowody i dochodząc do wniosków, iż oskarżeni nie popełnili zarzucanych im czynów. Tymczasem apelacja oskarżyciela publicznego w znacznej części ograniczyła się do przytoczenia zeznań pokrzywdzonych osób, czy po prostu do opisania treści ich depozycji oraz przytoczenia wyjaśnień oskarżonych. Skarżący nie dostrzega zaś złożoności problemu, choćby konieczności ustalenia m. in. uwarunkowań ekonomicznych i rynkowych, w jakim podjęła działalność gospodarczą spółka E., przez pryzmat których powinna być czyniona pogłębiona analiza strony podmiotowej zachowania oskarżonych.

Przypisując popełnienie przestępstwa z art. 286§1 k.k., należy bowiem wykazać, iż sprawca działał w zamiarze bezpośrednim kierunkowym wprowadzenia kontrahentów w błąd, a nie tylko ograniczyć się do opisania okoliczności zawarcia umów, zamawiania surowca i niewywiązania się z tychże zobowiązań. Oczywiście czyn ten może być popełniony tylko w formie winy umyślnej w zamiarze bezpośrednim ( wyrok Sądu Najwyższego z 19 lipca 2007 roku w sprawie V KK 284/06 – LEX nr 299206). Oszustwo jest przestępstwem kierunkowym, gdyż warunkiem odpowiedzialności jest działanie czy zaniechanie sprawcy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Zamiar bezpośredni o szczególnym zabarwieniu związanym z celem działania sprawcy oznacza, że elementy przedmiotowe oszustwa muszą mieścić się w świadomości sprawcy i muszą być objęte jego wolą. Sprawca oszustwa nie tylko musi chcieć uzyskać korzyść majątkową, lecz musi także chcieć użyć w tym celu określonego sposobu działania czy zaniechania. W związku z tym do przestępstwa oszustwa nie dochodzi zarówno wtedy, jeżeli jeden z przedstawionych elementów nie jest objęty świadomością sprawcy, jak i wówczas, jeżeli któregoś z nich sprawca nie chce, lecz tylko się godzi. W przypadku działania sprawcy w zamiarze ewentualnym nie dochodzi więc do popełnienia występku oszustwa przewidzianego w art. 286 § 1 k.k. ( Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie w sprawie VIII AKa 259/23 -LEX nr 3692702 ) Powstanie szkody w mieniu nie jest warunkiem koniecznym uznania rozporządzenia mieniem za niekorzystne ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2001 roku w sprawie V KKN 96/99 - LEX nr 51672). Trafnie podkreśla się w orzecznictwie, że ustawowe znamię stanowiące skutek przestępstwa oszustwa określonego w art. 286§1 k.k. zostaje wypełnione wtedy, gdy sprawca, działając w sposób opisany w tym przepisie, doprowadza inną osobę do rozporządzenia mieniem, w wyniku którego dochodzi do pogorszenia sytuacji majątkowej pokrzywdzonego. Ocena, czy doszło do niekorzystnej zmiany tej sytuacji w konsekwencji rozporządzenia mieniem, dokonywana powinna być na podstawie kryteriów obiektywnych ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 sierpnia 2000 roku w sprawie V KKN 267/00 ). Nie zawsze jest to konkretna szkoda majątkowa. Podstawą oceny, czy w konkretnym przypadku doszło do niekorzystnego rozporządzenia, jest porównanie sytuacji pokrzywdzonego istniejącej bezpośrednio przed dokonaniem rozporządzenia oraz sytuacji po dokonaniu tej czynności przez oszukanego;

Natomiast zamiar oszustwa musi przyjmować postać chęci skierowanej na zachowanie prowadzące do wywołania błędu, wyzyskania błędu lub wyzyskania niezdolności osoby rozporządzającej mieniem do należytego pojmowania przedsiębranego działania, chęci doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez osobę, w stosunku do której sprawca podejmuje działania wprowadzające w błąd, zaniechania poinformowania o pozostawaniu przez tę osobę w błędnym przekonaniu lub zachowania polegającego na wyzyskaniu jej niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania oraz chęci osiągnięcia przy pomocy obu opisanych wyżej zachowań korzyści majątkowej ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2004 roku w sprawie IV KK 192/03). Zamiar doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez osobę pokrzywdzoną musi istnieć w świadomości sprawcy co najmniej już w momencie podejmowania czynności wprowadzenia w błąd lub wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania.

Warto w tym miejscu zacytować orzeczenie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 1 lutego 2024 roku w sprawie II AKa 274/22 - LEX nr 3752888

Podstawowym kryterium rozgraniczenia przestępstwa oszustwa (art. 286 § 1 k.k.) od niewywiązania się z zobowiązania o charakterze cywilnoprawnym jest wykazanie, że w chwili zawierania zobowiązania (umowy) sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, tj. dążył do uzyskania świadczenia przez wprowadzenie w błąd lub wyzyskanie błędu co do okoliczności mających znaczenie dla zawarcia umowy, mając świadomość, że gdyby druga strona umowy znała rzeczywisty stan, nie zawarłaby umowy w ogóle lub nie zawarłaby umowy na tych warunkach, na jakich została zawarta.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy zauważyć należy, że skarżący stawia tezę, iż oskarżeni już w momencie zakładania spółki E.czyli 12 września 2012 roku mieli świadomość kryzysu na rynku biomasy, nie posiadali środków finansowych na rozpoczęcie działalności a mimo to zaczęli nabywać surowiec w postaci słomy od rolników, podpisali niekorzystną umowę z F. SA a od 21 listopada 2012 roku spółka E.przestała opłacania niektórych zobowiązań regulując je wybiórczo , w dniu 3 grudnia 2012 roku utraciła płynność finansową , A. Ś. nie złożył wniosku o upadłość spółki a oskarżeni podjęli decyzję o dalszym nabywaniu surowca od rolników aż do września 2013 roku nie uiszczając należności ( apelacja str.10-11 ) bezpodstawnie gromadząc zapasy surowca do produkcji , jednocześnie nie płacąc zań. Twierdził, że oskarżeni świadomie i celowo zatajali przed kontrahentami złą kondycję finansową spółki, doprowadzając pokrzywdzonych do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Z wywodów tych wynika , iż autor apelacji sugeruje, iż oskarżeni praktycznie od początku swej działalności – od założenia spółki E.mieli zamiar dopuszczenia się przestępstwa oszustwa stypizowanego w art. 286§1 k.k. ( chociaż początkowa data w zarzucie w punkcie I aktu oskarżenia to 13 listopad 2012 roku ).

Taki wywód oskarżyciela jest zbytnim uproszczeniem oceny kondycji finansowej spółki, gdyż nie odwołuje się do analizy czynników ekonomicznych i płynnościowych spółki, lecz wyłącznie ocenia je przez pryzmat pojawiających się problemów z niektórymi płatnościami. Nie każde zaś niewywiązanie się z umowy, czy umów lub niezapłacenie za towar w terminie dowodzi zamiaru oszustwa. Odnosząc się do argumentów apelacji należy stwierdzić , że :

- nie jest prawdą , iż oskarżeni A. Ś. i D. Z. zakładając w dniu 12 września 2012 roku spółkę E.mieli świadomość kryzysu na rynku biomasy , gdyż kryzys ten nastąpił dopiero po grudniu 2012 roku , co zresztą sam skarżący przyznaje w swej apelacji , stwierdzając ,iż w listopadzie 2012 roku załamanie na rynku biomasy jeszcze nie nastąpiło ( apelacja str. 15 ),

- nie jest prawdą, iż oskarżeni nie posiadali środków finansowych na założenie działalności gospodarczej – sam skarżący zauważa , iż kapitał zakładowy spółki E.miał wynosić 50 000 złotych a w dniu 30 września 2012 roku została z tego tytułu wpłacona kwota 47 500 złotych a więc kwota tylko minimalnie niższa w stosunku do zadeklarowanego kapitału ( apelacja str. 10 ),

- w dniu 30 października 2012 roku A. Ś., jako prezes zarządu spółki zawarł umowę o współpracy ze spółką F.S. A. – szczegóły tejże umowy zostały opisane w uzasadnieniu Sądu Okręgowego w Lublinie ( uzasadnienie str. 2-3 ). Rzeczywiście ocena warunków tejże umowy z punktu widzenia spółki E.może wydawać się niekorzystna – spółka ta zobowiązuje się do modernizacji zakładu w T., wyposażenia go w sprzęt o określonej wartości, produkcji pelletu na odpowiednim poziomie ilościowym, ponoszenia kosztów energii, refinansowania spółce F.S.A. kosztów zatrudnienia, utrzymywania zakładu, w tym usuwania wad i awarii maszyn i urządzeń znajdujących się w zakładzie niemniej jednak , zdaniem Sądu Apelacyjnego w Lublinie, nie świadczy to jeszcze o tym, że oskarżeni specjalnie zawarli tam niekorzystną umowę nie mając zamiaru naprawdę prowadzić produkcji tegoż pelletu. Zważyć bowiem należy, iż w tejże umowie znalazł się zapis , że spółka F.S. A. po zakończeniu modernizacji zakładu przez spółkę E.zawrze z nią umową przedwstępną sprzedaży tego zakładu a w terminie od 2 stycznia 2014 roku do końca grudnia 2015 roku umowę przyrzeczoną ustalając cenę zakupu na 2 400 000 złotych. To każe spojrzeć inaczej na treść tej umowy – wszystkie bowiem inwestycje do dokonania których zobowiązała się spółka E.podnosiły wartość majątku , który i tak za już ustaloną cenę miał się stać jej własnością,

- Sąd Okręgowy w Lublinie oceniając zeznania pokrzywdzonych i wyjaśnienia oskarżonych, ale także wskazując umowy, z których spółka E.się nie wywiązała lub wywiązała z opóźnieniem, prawidłowo wywiódł, iż kondycja finansowa Spółki mimo pojawiających się problemów pod koniec 2012 r, była jeszcze przez 2013 rokiem na tyle stabilna, że istniały przesłanki, by dać wiarę wyjaśnieniom oskarżonych, w których twierdzili, że dokonując poszczególnych zamówień w 2012 roku mogli liczyć, iż zapłaty dokonają i wywiążą się z umów. Zwrócić należy uwagę, że praktycznie do końca listopada 2012 roku oskarżeni A. Ś. i D. Z. wywiązywali się z zawartych umów , płacą za zamówiony surowiec a trudności pojawiły się w grudniu 2012 roku ( opinia biegłego z zakresu rachunkowości ). Wówczas właśnie miała miejsce modernizacja w zakładzie i kosztami z nią związanymi oskarżeni tłumaczyli pokrzywdzonym opóźnienia w płatnościach za zakupione towary. Okoliczność modernizacji zakładu jest okolicznością bezsporną a wobec braku kryzysu na rynku biomasy w tym czasie oskarżeni mieli uzasadniony powód by przypuszczać, iż po zakończeniu tej modernizacji ich sytuacja finansowa ulegnie poprawie, produkcja pelletu się zwiększy i spłacą zaległe należności. Nie był to przecież warunek nierealny , mający się spełnić w bliżej niesprecyzowanym czasie lecz modernizacja ta trwała przez około miesiąc i zakończyła się pod koniec grudnia 2012 roku,

-kolejną okolicznością bezsporną jest fakt załamania się rynku biomasy po grudniu 2012 roku wynikający z nadpodaży „ zielonych certyfikatów „ i w związku z tym gwałtowny spadek ich cen. Oskarżeni w 2013 roku w celu utrzymania produkcji pelletu podejmowali szereg działań. W tym czasie D. Z. będąc członkiem Stowarzyszenia (...) uczestniczył w rozmowach prowadzonych w Ministerstwie Skarbu i Ministerstwie Gospodarki dotyczących rozwiązania systemowego tego problemu. A. Ś. organizował protesty w związku z tą sytuacją, w których brali udział niektórzy pokrzywdzeni np. Z. G., W. S.. Jednocześnie oskarżeni A. Ś. i D. Z. nie mogąc wywiązać się z zawartych umów z powodu tego kryzysu , tj. nie mogąc regulować zobowiązań spółki E.nie ukrywali tego faktu przed pokrzywdzonymi deklarując jednocześnie , iż w wypadku poprawy sytuacji należności te zostaną spłacone. Wobec utrzymującego się kryzysu oskarżeni A. Ś. i D. Z. proponowali niektórym pokrzywdzonym zwrot zakupionej od nich słomy ( K. K., Z. K. ) bądź zapłatę pelletem (J. A., W. S. );

-część pokrzywdzonych zdawała sobie sprawę z trudnej sytuacji finansowej spółki E.związanej z kryzysem na rynku biomasy jak chociażby Z. G. , W. S., biorący udział w protestach związanych z tą sytuacją, K. B. i A. S.prowadzące Centrum (...) „ zajmujące się rachunkowością spółki E.a mimo to nadal zawierali umowy z ta spółką licząc na poprawę jej sytuacji finansowej w przyszłości.

Zacytować w tym miejscu należy wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 26 kwietnia 2024 roku w sprawie II AKa 221/23 - LEX nr 3748239

Z dowodów wynika, że kontrahenci znali sytuację finansową spółki i na własne ryzyko podejmowali decyzje o sprzedaży towarów tej spółce. Jeżeli więc spółka nie zapłaciła określonych faktur, to skutek ten należy oceniać wyłącznie przez pryzmat niewykonania umowy, a nie przestępstwa z art. 286 § 1 kk.

Reasumując : Sąd Apelacyjny w Lublinie całkowicie podziela pogląd Sądu Okręgowego w Lublinie, iż brak jest podstaw do przyjęcia , ze oskarżeni A. Ś. i D. Z. swoim działaniem wyczerpali dyspozycje przestępstwa oszustwa stypizowanego w art. 286§1 k.k. Nie sposób uznać , by w jakimkolwiek momencie tej działalności i wobec któregokolwiek z pokrzywdzonych oskarżeni działali z kierunkowym zamiarem bezpośrednim tj. wprowadzali pokrzywdzonych w błąd doprowadzając do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Zwrócić uwagę należy na modernizację zakładu w T. dokonaną przez oskarżonych w miesiącu grudniu 2012 roku – trudno uznać za racjonalne i logiczne rozumowanie , że oskarżeni mając w tym czasie zamiar wprowadzenia w błąd pokrzywdzonych i doprowadzenia ich do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez nie płacenie należności za pobrany od nich surowiec jednocześnie dokonywali tej modernizacji celem zwiększenia możliwości produkcji pelletu w tym zakładzie. Bez wątpienia do zaistnienia sytuacji , w której spółka oskarżonych E.nie uregulowała części zobowiązań wobec pokrzywdzonych była okoliczność od oskarżonych niezależna a wiec kryzys na rynku biomasy. Można stwierdzić , iż zachowanie oskarżonych , którzy w obliczu tego kryzysu nadal zapewniali pokrzywdzonych , że gdy kryzys się skończy uregulują swe zobowiązania, było bezpodstawne w tym znaczeniu, iż oskarżeni nie mogli przewidzieć kiedy ten kryzys się skończy – było to bardziej myślenie życzeniowe, jak mówił M. W. „ chciejstwo „ niż racjonalna ocena sytuacji. Nawet jeśli przyjąć , iż oskarżeni przewidywali, że nie będą mogli spłacić tych zobowiązań, to mamy do czynienia z jedynie z zamiarem ewentualnym , który jeśli chodzi o to przestępstwo nie jest penalizowany.

I ostatnia uwaga formalna dotycząca zarówno apelacji jak i pisemnych motywów wyroku. Sąd I instancji zastosował taką technikę sporządzenia uzasadnienia, iż niezależnie od ogólnej oceny działania oskarżonych omawiał w zbliżony sposób każdą transakcję oskarżonych z poszczególnymi pokrzywdzonymi a skarżący zastosował podobną metodę kwestionując te poszczególne ustalenia faktyczne sądu i wyprowadzane z nich wnioski. Wobec faktu , iż w większości przypadków argumentacja zarówno sądu I instancji jak i skarżącego jest praktycznie tożsama sąd odwoławczy uznał, iż nie ma konieczności odnoszenia się do każdego z tych konkretnych stanów faktycznych i dokonał zbiorczej ich oceny.

Ad 2/ Całkowicie bezzasadny jest zarzut autora apelacji dotyczący błędu w ustaleniach faktycznych i ustalenia , iż działania oskarżonego A. Ś. nie wyczerpują dyspozycji art. 296§1 k.k. Przede wszystkim należy przypomnieć , iż przestępstwo z art. 296 § 1 k.k. jest przestępstwem materialnym, którego znamieniem jest skutek w postaci wyrządzenia znacznej szkody materialnej (lub szkody w wielkich rozmiarach przy art. 296 § 3 k.k.) zaś szkoda ta obejmuje zarówno stratę, jaką doznaje pokrzywdzony (damnum emergens), jak i utratę korzyści (lucrum cessans). Wystąpienie szkody jest warunkiem koniecznym sine qua non zaistnienia przestępstwa stypizowanego w art. 296§1 k.k.

Warto w tym miejscu zacytować wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 11 października 2023 roku w sprawie II AKa 160/22 - LEX nr 3654363

Szkodą w rozumieniu art. 296 k.k. będzie zatem takie następstwo działania osób obowiązanych do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą innej osoby (fizycznej lub prawnej) albo jednostki organizacyjnej, stanowiącego nadużycie udzielonych uprawnień lub niedopełnienie obowiązku, które skutkowało uszczupleniem majątku wyrażającym się w różnicy pomiędzy stanem majątkowym osoby fizycznej lub prawnej albo jednostki organizacyjnej, jaki zaistniałby, gdyby do nadużycia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków nie doszło, a stanem jaki istnieje po zaistnieniu tych uchybień. Szkodą będzie więc każde nieuzasadnione uszczuplenie stanu majątkowego jednostki niezależnie od tego, czy w konsekwencji działania stanowiące nadużycie udzielonych uprawnień lub niedopełnienie obowiązku przyniosło tej jednostce w przyszłości jakieś realne korzyści.

oraz wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 25 listopada 2022 roku w sprawie II AKa 67/20 - LEX nr 3499944

Szkoda majątkowa w rozumieniu art. 296 § 1 i 3 k.k. zamyka się uszczerbkiem w majątku danego podmiotu, tj. rzeczywistą stratą (damnum emergens) lub utratą spodziewanych korzyści, utratą zysku (lucrum cessans), a skoro tak, to musi być konkretnie określona w pieniądzu. Jeśliby zachowania podjęte przez osobę określoną w art. 296 § 1 k.k., polegające na przekroczeniu uprawnień lub niedopełnieniu obowiązku nie były nawet uzasadnione z punktu widzenia gospodarczego, były nieetyczne, niecelowe, bądź kontrowersyjne, lecz w efekcie ich podjęcia lub zaniechania nie prowadziłyby do powstania szkody, to wówczas nie byłoby podstaw do przypisania przestępstwa z art. 296 § 1-3 k.k.

Przenosząc powyższe poglądy na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż brak jest jakichkolwiek podstaw do przypisania A. Ś. popełnienia czynu wyczerpującego znamiona art. 296§1 k.k. – w tym zakresie Sąd Apelacyjny w Lublinie w pełni podziela ustalenia Sądu Okręgowego w Lublinie. Sąd ten w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia jasno i logicznie uzasadnił swój pogląd ( str. 13-13v). Wskazać w tym miejscu należy główne fakty podlegające ocenie w tym przedmiocie :

- spółka E.w latach 2012-2013 ( III i IV kwartał 2012 roku i I kwartał 2013 roku ) osiągnęła przychód netto w wysokości 1.046.192,00 złotych ( opinia biegłej I. P. nie kwestionowana przez strony ),

- szkoda , jaką rzekomo wyrządziła spółce E.działalność oskarżonego A. Ś. miała wynieść kwotę 364. 628,72 złotych , na którą to kwotę składały się kwoty : 214. 285, 85 złotych stanowiąca koszt realizacji umowy ze spółką F., 104 832, 90 złotych z tytułu czynszu dzierżawy granulatora od L. Konsorcjum (...) oraz 45.510, 00 złotych z tytułu zakupu młyna bijakowego.

Już z porównania chociażby tych kwot jednoznacznie wynika, że działalność A. Ś. nie spowodowała szkody w mieniu spółki E.a wprost przeciwnie spowodowała zwiększenie jej majątku. Kwota przychodu spółki E.znacznie przewyższa rzekomą kwotę szkody jaką miałby spółce wyrządzić A. Ś.. Brak jest więc wypełnienia znamion czynu z art. 296§1 k.k. Lecz , zdaniem Sądu Apelacyjnego w Lublinie, nie tylko to o tym świadczy. Zdaniem skarżącego lwią cześć szkody jaką miała wyrządzić spółce E.działalność oskarżonego A. Ś. stanowią koszty zawarcia umowy ze spółką F.– kwota 214.285,85 złotych – zdaniem skarżącego niekorzystnej dla tej spółki. Powtórzyć więc w tym miejscu należy, iż rzeczywiście ocena warunków tejże umowy z punktu widzenia spółki E.może wydawać się niekorzystna – spółka ta zobowiązuje się do modernizacji zakładu w T., wyposażenia go w sprzęt o określonej wartości, produkcji pelletu na odpowiednim poziomie ilościowym, ponoszenia kosztów energii, refinansowania spółce F.S.A. kosztów zatrudnienia, utrzymywania zakładu, w tym usuwania wad i awarii maszyn i urządzeń znajdujących się w zakładzie ( wcześniejsza część uzasadnienia). Zważyć lecz należy, iż w tejże umowie znalazł się zapis , że spółka F.S. A. po zakończeniu modernizacji zakładu przez spółkę E.zawrze z nią umową przedwstępną sprzedaży tego zakładu a w terminie od 2 stycznia 2014 roku do końca grudnia 2015 roku umowę przyrzeczoną ustalając cenę na 2 400 000 złotych. To każe spojrzeć inaczej na treść tej umowy – wszystkie bowiem inwestycje do dokonania których zobowiązała się spółka E.podnosiły wartość majątku , który i tak za już ustaloną cenę miał się stać jej własnością. Tak więc w dalekosiężnych lecz skonkretyzowanych czasowo planach ( treść aktu notarialnego) wszystkie te wydatki spółki E.miały w przyszłości z chwilą nabycia zakładu w T. zwiększyć jej majątek.

Kolejną niezasadnie wydaną ( wg. skarżącego) była kwota 104. 832,90 złotych z tytułu dzierżawy granulatora od L. Konsorcjum (...) – skarżący stawia tezę o tym, że dzierżawa tej maszyny nie znajdowała uzasadnienia, gdyż nie był on dostosowany do produkcji pelletu ( apelacja str. 34 ). Jest to pogląd całkowicie dowolny. Przecież Sąd Okręgowy w Lublinie ustalił, iż spółka E.po wydzierżawieniu tego urządzenia dokonała wymiany matrycy co pozwoliło na wykorzystanie tego urządzenia do produkcji pelletu co zresztą miało miejsce. Autor apelacji zdaje się o tym nie pamiętać chociaż w innej części apelacji fakty te wprost przyznaje ( apelacja str. 34 „ Granulator wymagał wymiany matrycy aby urządzenie nadawało się do wykorzystania w produkcji pelletu ze słomy i siana. Spółka E.dokonała wymiany matrycy na własny koszt „). Wymiana matrycy na własny koszt przez spółkę E.było więc uzasadnione z punktu widzenia wykorzystania tego urządzenia do produkcji pelletu.

I wreszcie ostatnią rzekomo niezasadnie wydaną kwotą było 45. 510,00 złotych z tytułu zakupu młyna bijakowego. W tej części wywód skarżącego jest dla sądu odwoławczego zupełnie niezrozumiały. Skarżący bowiem stwierdza , iż spółka E.urządzenie to kupiła za kwotę 45.510 złotych w dniu 15 listopada 2012 roku a następnie po dwóch tygodniach sprzedała je za tę samą kwotę z tym ze termin płatności tej ostatniej faktury był wyznaczony na 27 grudnia 2012 roku. Analiza tej transakcji zarówno co do samej kwoty zakupu i sprzedaży urządzenia jak i czasu obu transakcji ( dwa tygodnie różnicy ) prowadzi do wniosku, iż spółka E.żadnej szkody z tego powodu nie poniosła. Miesięczny termin płatności faktury nie jest terminem rażąco długim. Zresztą faktycznie do rozliczenia tej ostatniej transakcji doszło acz w dniu 27 lipca 2013 roku w związku z porozumieniem zawartym w dniu 15 stycznia 2013 roku pomiędzy spółką E., N. P. Z. i Przedsiębiorstwem (...). Tak więc pieniądze z tego tytułu trafiły na konto spółki E..

Reasumując : Sąd Apelacyjny w Lublinie w całości akceptuje pogląd Sądu Okręgowego w Lublinie , iż oskarżony A. Ś. swoim działaniem nie wyczerpał znamion przestępstwa stypizowanego w art. 296§1 k.k.

Ad 3/ także zarzut rażącej niewspółmierności kary grzywny orzeczonej wobec oskarżonego A. Ś., której jakoby dopuścił się Sąd Okręgowy w Lublinie ferując wyrok w stosunku do niego za popełnienie czynu zakwalifikowanego z art. 586 k.s.h. jest niezasadny.

Przypomnieć w tym miejscu należy , że z rażącą niewspółmiernością kary za określone przestępstwo mamy do czynienia wówczas , gdy na podstawie wszystkich okoliczności mających wpływ na jej wymiar można ustalić , że zachodzi wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd I instancji , a karą jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej przy prawidłowym zastosowaniu dyrektyw wymiaru kary zawartych w art. 53 k.k. i dalszych ( wyrok Sądu Najwyższego z 14 grudnia 1973 roku w sprawie III KR 254\73 – OSNPG 3-4\1974 poz. 51 , wyrok Sądu Najwyższego z 2 lutego 1995 roku w sprawie II KRN 198\94 – OSN Prok. i Pr. 6\1995 poz.18). Nie chodzi w tej sytuacji o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary , ale o różnicę zasadniczą , która powodowałaby , iż karę wymierzoną dotychczas należałoby traktować jako rażąco niewspółmierną , z uwagi na jej łagodność lub surowość.

Wracając do treści apelacji prokuratora skarżący , podnosząc powyższy zarzut , precyzuje go w ten sposób , że rażąca niewspółmierność kary grzywny wymierzonej oskarżonemu wynika z niewłaściwej oceny stopnia winy oraz stopnia szkodliwości społecznej czynu oskarżonego.

Twierdzenie to nie jest słuszne. Przede wszystkim podkreślić należy , iż Sąd I instancji w sposób prawidłowy ustalił , zarówno stopień winy A. Ś. , jak i stopień społecznej szkodliwości jego czynu. Okoliczności podnoszone przez prokuratora a dotyczące charakteru jego czynu oraz stopnia społecznej szkodliwości, są ważkimi okolicznościami , mającymi wpływ na wymiar kary ale , jak wynika z treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku , były brane pod uwagę i ocenione przez sąd I instancji.

Jeśli chodzi o karę grzywny wymierzona A. Ś. to w pisemnych motywach wyroku wskazano okoliczności, które miały wpływ na jej wymiar – kilkumiesięczny okres zaniechania, działanie z chęci uratowania spółki, niekaralność oskarżonego oraz długi okres jaki upłynął od przedmiotowego czynu - mając przy tym na względzie dyrektywy wymiaru kary określone w art. 53 k.k. Dokonana przez Sąd Okręgowy w Lublinie ocena i analiza całości okoliczności mających wpływ na wymiar kary wymierzonej oskarżonemu zasługuje na aprobatę Sądu Apelacyjnego w Lublinie.

Reasumując : w ocenie Sądu Apelacyjnego w Lublinie tak ukształtowana kara grzywny w żadnym razie nie można uznana za rażąco niewspółmiernie surową.

Wniosek

O uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do sądowi I instancji ponownego rozpoznania;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec nie podzielenia zarzutów apelacyjnych – wniosek uwzględniony być nie mógł – wcześniejsza część uzasadnienia.

1OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

1ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Całość wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 13 marca 2024 roku w sprawie IV K 458/21

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wobec nieuwzględnienia zarzutów apelacji oskarżyciela publicznego w w/w zakresie zaskarżony wyrok został utrzymany w mocy.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Orzeczenie o kosztach procesu wydano w oparciu o art. 632 pkt 2 k.p.k.

1PODPIS

SSA Beata Siewielec SSA Jacek Michalski SSA Leszek Pietraszko

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Uniewinnienie oskarżonych A. Ś. i D. Z. od popełnienia czynów zarzucanych im aktem oskarżenia oraz wymierzenie oskarżonemu A. Ś. zbyt łagodnej kary za czyn zakwalifikowany z art. 586 k.s.h.

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana