Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Apelacyjny w Lublinie w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący - sędzia	SA Jacek Michalski (sprawozdawca)
Sędziowie:	SA Barbara du Château SA Grażyna Jakubowska
Protokolant	st. sekr. sądowy Anna Kijak

przy udziale prokuratora Ziemowita Sułka

po rozpoznaniu w dniu 30 lipca 2019 r.

sprawy S. L. syna A. i A. z domu L., urodzonego (...) w P.

oskarżonego z art. 157 § 1 k.k. w zb. z art. 160 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 9 kwietnia 2019 r., sygn. akt IV K 15/19

I.  zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. A. M. kwotę (738 siedemset trzydzieści osiem) złotych wraz z podatkiem VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym S. L.;

III.  zasądza od oskarżonego S. L. na rzecz oskarżyciela posiłkowego K. A. kwotę 1 000 (tysiąc) złotych tytułem wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym;

IV.  zwalnia oskarżonego S. L. od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i ustala, że wchodzące w ich skład wydatki ponosi Skarb Państwa.

II AKa 161/19

UZASADNIENIE

S. L. oskarżony został o to, że w dniu 10 września 2017 roku w G. woj. (...), dokonał uszkodzenia ciała K. A. w ten sposób, że rzucając butelką w twarz spowodował obrażenia ciała w postaci urazu lewego oczodołu z podejrzeniem obcego ciała w gałce ocznej, co pozwala przyjąć, że doszło do narażenia na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w obrębie narządu wzroku w rozumieniu art. 160 § 1 k.k., tj. o czyn z art 157 § 1 k.k. w zb. z art. 160 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Wyrokiem z dnia 9 kwietnia 2019 r. Sąd Okręgowy w Lublinie oskarżonego S. L. uznał za winnego tego, że:

1.  w dniu 10 września 2017 roku w G. woj. (...), działając umyślnie w zamiarze bezpośrednim spowodowania średniego uszczerbku na zdrowiu określonego w art. 157 § 1 k.k. rzucił szklaną butelką w twarz K. A. czym spowodował u pokrzywdzonego ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci urazu oka lewego skutkującego powstaniem centralnej blizny w siatkówce, co spowodowało u pokrzywdzonego ślepotę praktyczną oka lewego, a możliwość spowodowania tego skutku oskarżony mógł przewidzieć
i godził się na jego powstanie, a który to czyn wyczerpał dyspozycję art 156
§ 1 pkt 2 k.k. i za to na podstawie tego przepisu wymierzył mu karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności;

2.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu okres zatrzymania od dnia 10 września 2017 roku godz. 16.50 do 12 września 2017 r. godz. 13.34 – przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się jednemu dniowi kary pozbawienia wolności;

3.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. A. M. kwotę 885,6 (osiemset osiemdziesiąt pięć 60/100) złotych tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną świadczoną oskarżonemu z urzędu;

4.  zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych, z których wydatkami obciążył Skarb Państwa.

Od powyższego wyroku apelację wniósł obrońca oskarżonego, który zarzucił zaskarżonemu orzeczeniu:

-

obrazę prawa karnego procesowego mającej istotny wpływ na treść orzeczenia, konkretnie naruszenie art. 4 k.p.k. i art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie oceny dowodów w sposób dowolny, stronniczy, bez oparcia tej oceny na zasadach wiedzy i doświadczenia życiowego, w szczególności poprzez:

a.  błędną ocenę dowodu z opinii biegłej z zakresu medycyny sądowej J. S. poprzez nadinterpretację tej opinii i uznanie za wiążący jej wniosku w przedmiocie rodzaju uszczerbku doznanego przez pokrzywdzonego,

b.  błędną ocenę dowodu z zeznań świadków K. A. i J. A. poprzez pominięcie istotnej okoliczności, że butelka rzucona przez S. L. praktycznie trafiła w J. A., co pozwala na wysnucie wniosku, że S. L. rzucał na oślep, w określonym kierunku, jednak nie bezpośrednio w K. A.,

a w konsekwencji

-

błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że oskarżony dopuścił się ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w postaci spowodowania innego ciężkiego kalectwa, podczas gdy w rzeczywistości powstały skutek należałoby zakwalifikować jako średni uszczerbek na zdrowiu,

-

błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że oskarżony popełnił zarzucany mu czyn umyślnie, w zamiarze ewentualnym, podczas gdy w rzeczywistości stronę podmiotową należałoby określić jako lekkomyślność, a więc działanie nieumyślne.

Podnosząc powyższe zarzuty wniósł o:

-

zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zmianę kwalifikacji prawnej i opisu czynu zarzucanego oskarżonemu na art. 157 § 3 k.k. i wymierzenie na tej postawie stosownej kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania lub kary grzywny w wysokości odpowiadającej finansowym możliwościom oskarżonego,

ewentualnie

-

uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania z uwagi na konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości w kierunku czynu kwalifikowanego jako art. 157 § 3 k.k.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego jest bezzasadna i jako taka na uwzględnienie nie zasługuje.

W tym miejscu , przed rozpoczęciem rozważań dotyczących meritum sprawy, stwierdzić należy , iż wobec zupełności, szczegółowości a nawet drobiazgowości uzasadnienia Sądu I instancji za zbędne należy uznać dokładne powtarzanie zawartych w nim wywodów w uzasadnieniu Sądu odwoławczego a wystarczające wydaje się być li tylko wskazywanie tych jego fragmentów , w których zawarte są te wywody i ewentualne dokonanie ich oceny.

Wracając do argumentacji zawartej w środku odwoławczym to stwierdzić należy , że kontrola instancyjna nie potwierdziła podniesionych w nim uchybień w zakresie oceny dowodów oraz poczynionych przez Sąd Okręgowy ustaleń faktycznych, które stały się podstawą wydania zaskarżonego wyroku.

W przekonaniu Sądu Apelacyjnego w Lublinie , Sąd I instancji procedował w tej sprawie prawidłowo, nie uchybiając normom zarówno z zakresu prawa procesowego, jak i materialnego. W toku postępowania zostały wyjaśnione – zgodnie z nakazem płynącym z dyspozycji przepisu art. 366 § 1 k.p.k. – wszystkie istotne dla sprawy okoliczności. Ustalenia faktyczne Sąd Okręgowy w Lublinie poczynił w oparciu o całokształt zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego (art. 410 k.p.k.), który ocenił z poszanowaniem reguł wynikających między innymi z art. 4, 5 § 2 i 7 k.p.k., a swoje stanowisko w sposób wyczerpujący uzasadnił w pisemnych motywach wyroku sporządzonych zgodnie z wymogami art. 424 § 1 k.p.k. – w szczególności Sąd ten wskazał w uzasadnieniu orzeczenia, które fakty uznał za udowodnione lub też nie, na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie dał wiary dowodom przeciwnym.

Sąd Okręgowy w Lublinie omówił i przeanalizował w pisemnych motywach wyroku wszystkie zgromadzone w sprawie dowody. W sposób jasny, logiczny i wyczerpujący wyjaśnił przy tym, dlaczego dowody te uznał za wiarygodne i wskazujące na sprawstwo S. L. przypisanego mu przestępstwa oraz dlaczego odmówił wiary wyjaśnieniom oskarżonego w zakresie, w jakim tenże wskazywał , że pierwszy został zaatakowany butelką przez pokrzywdzonego.

W szczególności wskazał , iż sprawstwo oskarżonego S. L. wynika w głównej mierze z zeznań świadków K. A., J. A. i P. C. a także z opinii biegłej z zakresu medycyny sądowej J. S.. Dokonana przez Sąd ocena depozycji tych dowodów w pełni zasługuje na aprobatę sądu odwoławczego.

Chybiony jest zarzut obrońcy oskarżonego, że Sąd I instancji oceniając zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy, dopuścił się naruszenia art. 7 k.p.k. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego (wyrok SN z dnia 9 listopada 1990 roku, WRN 149/90, LEX nr 20454), przekonanie Sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k., jeśli tylko:

-

jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy;

-

stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających, zarówno
na korzyść, jak i niekorzyść oskarżonego;

-

jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku.

Wszystkie powyższe wymogi Sąd I instancji spełnił. Wywody obrońcy zawarte
w apelacji przedstawiają zaś alternatywną wersję oceny dowodów i stanowią
jedynie czystą polemikę z prawidłowymi ustaleniami Sądu Okręgowego w Lublinie, nie popartą żadnymi logicznymi argumentami i – jako takie – nie są one w stanie spowodować uwzględnienia zarzutu obrazy art. 7 k.p.k.

Oczywiste jest to, że argumenty przedstawione przez Sąd zawsze będą niewystarczające dla strony, dla której zapadł niekorzystny wyrok. Rzecz jednak w tym, że patrząc obiektywnie na uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie sposób dopatrzeć się naruszenia, które wynikałoby z niejasnej argumentacji, rozstrzygnięcia niedających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonego, czy też skazania pomimo braku dowodów. Apelacja wywiedziona przez obrońcę oskarżonego nie dostarcza przekonujących i logicznych argumentów, które powyższy pogląd mogłyby podważyć. Twierdzeń skarżącego nie można skutecznie przeciwstawić konkretnym dowodom, na których Sąd I instancji oparł swoje ustalenia co do zachowania oskarżonego. W toku postępowania dowodowego Sąd miał bezpośredni kontakt z każdym osobowym źródłem dowodowym, co niewątpliwie ułatwiało mu nabranie właściwego przekonania odnośnie waloru wiarygodności każdego z nich, w tym także co do oceny wyjaśnień S. L..

Sąd I instancji dokonując wnikliwej analizy wszystkich dowodów, we wzajemnym ich powiązaniu, trafnie uznał, że to właśnie relacje osobowych źródeł dowodowych (w szczególności opinii biegłej J. S.) zasługują na obdarzenie wiarą. Tym samym w znacznej mierze odmówił wiary wyjaśnieniom S. L., który wprawdzie nie kwestionował uderzenia butelką pokrzywdzonego K. A., to jednak inaczej opisywał okoliczności samego zdarzenia. Świadczy to o obiektywnym i bezstronnym podejściu Sądu do wszystkich ujawnionych na rozprawie dowodów, w tym wyjaśnień oskarżonego. Dokonana ocena dowodów była nakierowana na ustalenie rzeczywistego przebiegu wydarzeń i stanowiła wyraz rozważenia wszystkich okoliczności, przemawiających na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego S. L..

Przechodząc do szczegółowych zarzutów zawartych w apelacji , to stwierdzić należy co następuje :

- niezasadny jest zarzut autora apelacji jakoby Sąd I instancji dokonał błędnej oceny dowodu z opinii biegłej z zakresu medycyny sądowej J. S. poprzez nadinterpretację tej opinii i uznanie za wiążący jej wniosku w przedmiocie rodzaju uszczerbku doznanego przez pokrzywdzonego. Przede wszystkim nie można zgodzić się z twierdzeniem , iż biegła ta przekroczyła swoje uprawnienia dokonując subsumpcji zachowania oskarżonego pod określony przepis prawny, gdyż czegoś takiego w swej opinii nie zrobiła. Biegła J. S. bowiem nie dokonywała w żadnym razie oceny zachowania oskarżonego S. L. lecz dokonywała oceny obrażeń doznanych przez pokrzywdzonego K. A. – opisała je oraz stwierdziła , iż stanowią one ciężki uszczerbek na zdrowiu w rozumieniu art. 156§1 pkt.2 k.k. Określenie czy dane obrażenia stanowią ciężki uszczerbek na zdrowiu w rozumieniu powyższego przepisu czy też nie a np. stanowią naruszenie czynności narządów ciała w rozumieniu art. 157§1 czy §2 k.k. należy właśnie do domeny opinii biegłego z zakresu medycyny sądowej , gdyż dla ustalenia powyższego faktu potrzebna jest wiedza specjalistyczna w tym przedmiocie. W tej sytuacji stwierdzić należy , że opinia biegłej J. S. jest jasna , pełna i nie zawiera wewnętrznych sprzeczności. Tak też ocenił ją Sąd I instancji w pisemnych motywach zapadłego wyroku ( k – 252v). Stanowiła ona jedną z podstaw zapadłego orzeczenia – natomiast kwalifikacja prawna czynu oskarżonego S. L. została dokonana samodzielnie przez Sąd I instancji co także wynika ze szczegółowych rozważań zawartych w uzasadnieniu ( k – 254-254v). Sąd Apelacyjny w Lublinie całkowicie zgadza się z poglądami tam wyrażonymi przez Sąd I instancji a w szczególności z poglądem , że innym ciężkim kalectwem jest utrata lub znaczna dysfunkcja jednego z narządów parzystych takich jak oko, ucho, nerka czy płuco i cytowanym tamże na poparcie tego poglądu orzeczeniami Sądu Najwyższego i Sądu Apelacyjnego w Łodzi ( k – 254v). Zgodzić się należy z poglądem zawartym w środku zaskarżenia , iż pojęcie bardzo znacznego ograniczenia czy też znacznego ograniczenia nie są pojęciami ściśle sprecyzowanymi , ostrymi. W tej sytuacji w każdym przypadku Sąd winien w sposób indywidualny dokonywać oceny z jakim ograniczeniem (stopniem ograniczenia) mamy do czynienia. W sprawie niniejszej Sąd I instancji uznał , że mamy do czynienia ze znaczną dysfunkcją narządu - oka - która skutkowała praktyczną ślepotą tego narządu. Nie sposób polemizować z tym poglądem bowiem trudno sobie wyobrazić większą dysfunkcję narządu wzroku niż praktyczna ślepota. W tej sytuacji wywody autora apelacji (k 274-275) zmierzające w istocie do ustalenia , że obrażenie pokrzywdzonego K. A. nie jest innym ciężkim kalectwem w rozumieniu art. 156§1 pkt. 2 k.k. są chybione;

- także bezzasadny jest zarzut skarżącego , iż Sąd Okręgowy w Lublinie naruszył przepisy postępowania a mianowicie art. 4 i 7 k.p.k. poprzez błędną ocenę dowodu z zeznań świadków K. A. i J. A. i pominięcie istotnej okoliczności, że butelka rzucona przez S. L. praktycznie trafiła w J. A., co pozwala na wysnucie wniosku, że S. L. rzucał na oślep, w określonym kierunku, jednak nie bezpośrednio w K. A.. Zarzut ten zmierza do udowodnienia tezy stawianej przez autora apelacji o nieumyślności działania oskarżonego. Jest to jednak teza chybiona. Przede wszystkim zauważyć należy , że w momencie ataku oskarżonego S. L. na pokrzywdzonego K. A. ten ostatni siedział przy stoliku między innymi z J. A., grając w karty. Biorąc to pod uwagę zauważyć należy , iż odległość między pokrzywdzonym a innymi mężczyznami siedzącymi z nim przy jednym stoliku z natury rzeczy była niewielka a więc rzucona przez oskarżonego w pokrzywdzonego butelka musiała lecieć w pobliżu siedzącego z nim J. A.. Fakt ten nie jest więc dowodem na przypadkowość i nieumyślność działania oskarżonego. Co ważniejsze taka teza kłóci się z faktami ustalonymi przez Sąd Okręgowy w Lublinie. Otóż gdy oskarżony S. L. skierował swe niezadowolenia z powodu utraty portfela do grupy mężczyzn, wśród których był pokrzywdzony K. A. , to jedynie on wdał się z oskarżonym w wymianę zdań. Dopiero po tej wymianie nastąpił atak oskarżonego na pokrzywdzonego. W tejże wymianie zdań nie uczestniczyli ani J. A. ani P. C. ani też nikt inny. W tej sytuacji chronologia zdarzeń , wskazuje, że powodem ataku S. L. właśnie na K. A. była właśnie wcześniejsza wymiana zdań między nimi. Wskazują na to jednoznacznie zasady logiki i doświadczenia życiowego .Dodać w tym miejscu należy, iż Sąd Apelacyjny w Lublinie w całości podziela wywody Sądu I instancji zawarte w pisemnych motywach wyroku a dotyczące zamiaru z jakim działał oskarżony S. L. ( k – 253-253v) – ich powtarzanie w treści niniejszego uzasadnienia jest zbędne;

- za bezzasadne należy również uznać podniesione przez obrońcę S. L. zarzuty błędów w ustaleniach faktycznych, którego miałby się dopuścić Sąd I instancji polegające – najogólniej rzecz ujmując – na przyjęciu, że oskarżony dopuścił się ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w postaci spowodowania innego ciężkiego kalectwa, podczas gdy w rzeczywistości powstały skutek należałoby zakwalifikować jako średni uszczerbek na zdrowiu oraz, że oskarżony popełnił zarzucany mu czyn umyślnie, w zamiarze ewentualnym, podczas gdy w rzeczywistości stronę podmiotową należałoby określić jako lekkomyślność, a więc działanie nieumyślne. Zarzuty te są ściśle związane z omówionymi wyżej zarzutami naruszenia przez Sąd Okręgowy w Lublinie przepisów postępowania i jest pochodną odmiennej oceny dowodów, dokonanej przez skarżącego w wywiedzionym środku odwoławczym, której Sąd Apelacyjny w Lublinie w żadnej części nie podziela. W przekonaniu Sądu Apelacyjnego w Lublinie, dowody obdarzone przez Sąd Okręgowy w Lublinie wiarą dały w pełni podstawę do poczynienia przez tenże Sąd zaprezentowanych w pisemnych motywach wyroku ustaleń faktycznych w zakresie przypisanego oskarżonemu czynu.

Podniesione w apelacji zarzuty co do winy oskarżonego S. L. obligują Sąd Apelacyjny w Lublinie do rozpoznania sprawy także w zakresie wymierzonej mu kary (art. 447 § 1 k.p.k.). Sąd Okręgowy w Lublinie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku ( k – 254v-255) prawidłowo ustalił okoliczności obciążające i łagodzące leżące po stronie oskarżonego i wyciągnął z nich słuszne wnioski co do wymiaru kary. Wymierzona S. L. kara 3 lat pozbawienia wolności a więc kara w dolnej granicy ustawowego zagrożenia w żadnym wypadku nie może być uznana za rażąco niewspółmiernie surową (art. 438 pkt 4 k.p.k.), a tylko taka jej ocena upoważniałaby Sąd Apelacyjny w Lublinie do zmiany wyroku w tym zakresie.

Biorąc pod uwagę powyższe względy, nie podlega uwzględnieniu wniosek autora apelacji o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Wobec bezzasadności omówionych zarzutów podniesionych w apelacji obrońcy oskarżonego S. L. i niestwierdzenia uchybień określonych w art. 439 i 440 k.p.k., podlegających uwzględnieniu z urzędu, Sąd Apelacyjny w Lublinie utrzymał zaskarżony wyrok w mocy.

Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. Sąd Apelacyjny w Lublinie zwolnił S. L. od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i ustalił , że wchodzące w ich skład wydatki ponosi Skarb Państwa uznając , iż ich uiszczenie byłoby dla oskarżonego zbyt uciążliwe z uwagi na jego sytuacje rodzinną i majątkową.