Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2025 roku

Sąd Apelacyjny w Lublinie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SA Ewa Mierzejewska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 11 marca 2025 roku w L.

sprawy z powództwa B. W.

przeciwko (...) reprezentowanemu przez (...)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego w (...)z dnia 23 sierpnia 2024 roku, sygnatura akt IX(...)

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  w pkt. I oddala powództwo;

b)  w pkt. III zasądza od B. W. na rzecz (...) kwotę 10.800 (dziesięć tysięcy osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono;

II.  zasądza od B. W. na rzecz (...) kwotę 8.100 (osiem tysięcy sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono;

Sygn. akt I AGa 213/24

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 23 sierpnia 2024 roku Sąd Okręgowy w L. zasądził od pozwanego Skarbu Państwa (...) na rzecz powódki B. W. kwotę 447.773,50 złotych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 28 marca 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz dalszymi ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty; oddalił powództwo w pozostałej części; zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 36.175 złotych tytułem kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne:

Pozwem z dnia 14 lutego 2020 roku powódka B. W. prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą B. W. Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowe (...) z siedzibą w L. wniosła o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – (...) kwoty 507.143,58 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu. W uzasadnieniu wskazała, że w dniu 7 października 2013 roku zawarła umowę o roboty budowlane ze spółką (...) S.A., będącą Generalnym wykonawcą inwestycji pod nazwą „(...), przy ulicy (...)/(...)”, której Inwestorem był Skarb Państwa – (...). Generalny wykonawca zgłosił Inwestorowi firmę powódki, a Inwestor wyraził zgodę – akceptację, na przyjęcie podwykonawcy w wyniku braku wniesienia zastrzeżeń. Przedmiotem w.w umowy, którą generalny wykonawca zawarł z powódką była kompleksowa dostawa i wykonanie instalacji klimatyzacyjnej i wentylacyjnej zgodnie z dokumentacją projektową, wykonaną przez (...). W dniu 8 kwietnia 2014 roku spółka (...) S.A. złożyła oświadczenie, że wynagrodzenie objęte fakturami VAT dochodzone niniejszym pozwem jest wymagalne i bezsporne i nie zostało wypłacone. Pozwany Inwestor odmówił realizacji roszczenia powódki. W dniu 2 września 2020 roku Sąd I instancji wydał nakaz zapłaty, w którym orzekł zgodnie z żądaniem pozwu. W sprzeciwie od tego nakazu pozwany wniósł o oddalenie powództwa a limine z uwagi na przedawnienie roszczeń pozwu. Wskazał, że na bezsporną i wymagalną kwotę wynagrodzenia należnego powódce wynikającą z oświadczenia złożonego przez wykonawcę w dniu 8 kwietnia 2014 roku składały się kwoty: 87.519,84 zł ( faktura VAT nr (...)), 31.832,56 zł (faktura VAT nr (...)), 288.012,34 zł ( faktura VAT nr (...)) oraz kwoty 166.030,43 zł ( faktura VAT nr (...)). Łącznie kwota ta wyniosła 573.395,17 złotych i została już zapłacona powódce przez Skarb Państwa. Nie jest ona przedmiotem niniejszego postępowania, zaś roszczenie powódki dotyczy wyłącznie tej części wynagrodzenia objętego fakturami VAT, która w ocenie wykonawcy nie była powódce należna. Podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia dochodzonego pozwem, pozwany wskazał na brak przerwy przedawnienia w wyniku drugiego wniosku powódki o zawezwanie do próby ugodowej. Powódka podniosła, że strona pozwana uznała zobowiązanie na kwotę 257.701,72 zł, tj. połowę formułowanego roszczenia powódki, a mimo to nie uiściła tej należności na rzecz powódki. Pozwany zaprzeczył twierdzeniom powódki zawartym w odpowiedzi na sprzeciw. Pełnomocnik powódki zaprzeczył, że kwota wynagrodzenia powódki, która była i jest dla Generalnego Wykonawcy bezsporna została już zapłacona, a także, że przedmiotem niniejszego postępowania jest wyłącznie ta część wynagrodzenia, która nie była powódce należna. Za nieprawdziwe uznał stanowisko pozwanego w zakresie rzekomego uznania jedynie w takiej części roszczenia powódki, która została jej zapłacona.

Sąd Okręgowy ustalił, że powódka B. W. prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą B. W. Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowe (...) z siedzibą w L. była podwykonawcą inwestycji pod nazwą „(...) przy ulicy (...)/(...)”. Inwestorem tej inwestycji, był Skarb Państwa – (...), a Generalnym wykonawcą, spółka (...) S.A.. Spółka ta, pismem datowanym na dzień 4 października 2013 roku przedstawiła Inwestorowi projekt umowy z podwykonawcą P.H.U. (...) B. W., która dotyczyła wykonania instalacji sanitarnej – Wentylacji i Klimatyzacji, informując że w przypadku akceptacji podwykonawcy Inwestor będzie ponosił odpowiedzialność solidarną na zasadzie określonej w art. 647 ^{( 1)} kc. W odpowiedzi na powyższe pismo, w dniu 14 października 2013 roku Inwestor wyraził zgodę na wskazanego podwykonawcę, którym była powódka. Generalny wykonawca, spółka (...) S.A. oraz B. W. prowadząca Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowe (...) z siedzibą w L. zawarli w dniu 7 października 2013 roku umowę o roboty budowlane nr (...), której przedmiotem było kompleksowe wykonanie instalacji klimatyzacyjnej i wentylacyjnej zgodnie z dokumentacją projektową wykonaną przez (...), a wynagrodzenie ryczałtowe określono na kwotę 2.075.000 zł netto (2.552.250 zł brutto). Wykonawca zobowiązał się do wystawiania 1 faktury w miesiącu oraz do składania na każde zadanie Zamawiającego, nie częściej niż raz w miesiącu, pisemnego oświadczenia o otrzymaniu płatności zgodnie ze wzorem stanowiącym załącznik nr 8 do Umowy. Poszczególne kategorie robót, w tym dotyczące branży sanitarno - wentylacyjnej zostały wskazane w kosztorysie ofertowym. Łączna kwota za realizację określona została na kwotę 2.898109,59 zł. Z tytułu realizacji przedmiotu umowy powódka wystawiła następujące faktury VAT:

1. Faktura VAT Nr (...) z dnia 3 stycznia 2014 roku, na kwotę 258.300 zł z terminem płatności do dnia 2 lutego 2014 roku, na poczet której Generalny Wykonawca zapłacił powódce kwotę 87.018,41 zł, a pozwany na zasadzie solidarnej odpowiedzialności dopłacił kwotę 87.519,84 zł, a po zsumowaniu do zapłaty pozostała jeszcze kwota 77.407,57 zł, która składa się na cześć wartości przedmiotu sporu w niniejszej sprawie, z uwzględnianiem ryczałtowej kwoty partycypacji w kosztach budowy, która wynosiła zgodnie z umową przy tej fakturze - 6.354,18 zł;

2. Faktura VAT Nr (...) z dnia 31 stycznia 2014 roku na kwotę 61.500 zł, z terminem płatności do dnia 2 marca 2014 roku, na poczet której pozwany na zasadzie solidarnej odpowiedzialności zapłacił kwotę 31.832,56 zł, a po zsumowaniu do zapłaty pozostała kwota 28.154,54 zł, która składa się na część wartości przedmiotu sporu w przedmiotowej sprawie, z uwzględnieniem ryczałtowej kwoty partycypacji w kosztach budowy, która wynosiła zgodnie z umową przy tej fakturze - 1.512,90 zł;

3. Faktura VAT Nr (...) z dnia 25 lutego 2014 roku na kwotę 556.435,28 zł, z terminem płatności do dnia 25 marca 2014 roku, na poczet której pozwany na zasadzie solidarnej odpowiedzialności zapłacił kwotę 288.012,34 zł, a po zsumowaniu do zapłaty pozostała kwota 254.734,63zł, która składa się na część wartości przedmiotu sporu w przedmiotowej sprawie, z uwzględnieniem ryczałtowej kwoty partycypacji w kosztach budowy, która wynosiła zgodnie z umową przy tej fakturze -13.688,31 zł;

4. Faktura VAT Nr (...) z dnia 25 marca 2014 roku na kwotę 320.768,17 zł, z terminem płatności do dnia 25 kwietnia 2014 roku, na poczet której pozwany na podstawie porozumienia z powódką na zasadzie solidarnej odpowiedzialności zapłacił kwotę 166.030,43 zł, a po zsumowaniu do zapłaty pozostała kwota 146.846,84 zł, która składa się na część wartości przedmiotu sporu w przedmiotowej sprawie, z uwzględnieniem ryczałtowej kwoty partycypacji w kosztach budowy, która wynosiła zgodnie z umową przy tej fakturze - 7.890,90 zł;

Zgodnie z treścią załącznika nr 1 do umowy, a dokładnie z § 5 ust. 17 Standardowych warunków dla podwykonawców, wynika, że powódka miała partycypować w kosztach budowy. Wierzytelności powódki zostały pomniejszone o kwoty stanowiące równowartość 2% każdej wystawionej faktury brutto, do których to kwot został doliczony podatek VAT.

W dniu 25 marca 2014 roku odbyła się inwentaryzacja, a na jej podstawie został sporządzony protokół zaawansowania robót. Zawartość opracowania z dnia 25 marca 2014 roku wykonana została przez Komisję Inwentaryzacyjną złożoną z Kierownika Robót - P. B., Kierownika Budowy - P. N., Inspektora Nadzoru (...) S. B., (...) S.A. - Kierownika Kontraktu G. N., obejmowała: zewnętrzne sieci sanitarne, instalację wody lodowej, instalację wentylacji i klimatyzacji, instalację ciepła technologicznego, centralnego ogrzewania, wody hydrantowej, wody bytowej, kanalizacji sanitarnej oraz deszczowej P..

Z wykazu wykonanych prac w zakresie instalacji wentylacji i klimatyzacji od wejścia na budowę do dnia 25.03.2014 r. wynika że zakres prac wykonanych przez firmę P.H.U. (...) B. W. obejmuje:1. (...) posadowienia urządzeń na dachu budynku firmy (...) w zakresie central wentylacyjnych i agregatów skraplających współpracujących z centralami;2. Montaż central wentylacyjnych na dachu budynku (transport pionowy, posadowienie na podstawach (...), montaż czerpni i wyrzutni);3. Dostawa i montaż agregatów chłodniczych współpracujących z centralami dachowymi (dostawa, transport pionowy, posadowienie na konstrukcjach (...));4. Dostawa i montaż wentylatorów dachowych i podstaw dachowych pod wentylatory - wentylacja bytowa;5. Dostawa i montaż podstaw dachowych do przejść kanałów wentylacyjnych przez dach; 6. Dostawa i montaż tłumików kanałowych prostokątnych i okrągłych w odcinkach wykonanych instalacji; 7. Dostawa i montaż przepustnic kanałowych oraz regulatorów (...) na wykonanych odcinkach instalacji; 8. Dostawa i montaż pionów wentylacyjnych (odcinki pionowe kanałów wentylacyjnych prostokątnych i okrągłych wraz z izolacją termiczną matami z wełny mineralnej w płaszczu z folii aluminiowej) - wszystkie piony oprócz kilku odcinków, które ze względu na kolizje z innymi instalacjami i brak rozwiązań projektowych likwidacji tych kolizji; 9. Dostawa i kanałów wentylacyjnych (odcinki poziome kanałów wentylacyjnych prostokątnych i okrągłych wraz z izolacją termiczną matami z wełny mineralnej w płaszczu z folii aluminiowej);- parter budynku - wszystkie segmenty - cała instalacja bez odcinków łączących instalację z elementami nawiewnymi i wywiewnymi,- I piętro budynku - wszystkie segmenty - cala instalacja bez odcinków łączących instalację z elementami nawiewnymi i wywiewnymi,- II piętro budynku - segment A, cała instalacja bez elementów nawiewnych i wywiewnych; segment B, instalacja w zakresie kanałów prostokątnych; segment C, instalacja w zakresie kanałów prostokątnych;- III piętro budynku - segment C - piony wentylacyjne; -IV piętro budynku - segment C - piony wentylacyjne.

W dniu 25 marca 2014 r. powódka złożyła oświadczenie skierowane do Generalnego Wykonawcy oraz do Inwestora, zawierające w zestawieniu tabelarycznym informacje o wysokości zadłużenia. Z oświadczenia wynika, iż wysokość kwoty jaka pozostała do wypłacenia stanowi kwota 767.661,48 złotych. Po wystawieniu w dniu 25 marca 2014 r. faktury VAT (...) opiewającej na kwotę 320.768,17 zł brutto powódka ponownie w dniu 26 marca 2014 r. złożyła oświadczenie skierowane do Generalnego Wykonawcy oraz do Inwestora, zawierające w zestawieniu tabelarycznym informacje o wysokości zadłużenia. Z oświadczenia wynika, iż wysokość kwoty jaka pozostała do wypłacenia stanowi kwota 1.080.538,75 złotych. Pismem z dnia 17 lutego 2024 r. powódka zwróciła się do Generalnego Wykonawcy o uregulowanie w całości należności z faktury VAT nr (...) w terminie 5 dni, od dnia otrzymania pisma, z zastrzeżeniem, iż po upływie zakreślonego terminu powódka zwróci się o dokonanie płatności od Inwestora. Następnie, pismem z dnia 28 lutego 2014 r. skierowanym do Sądu Okręgowego wR.powódka wskazała ich pomimo prawidłowego wykonania zakresu robót, nie nastąpiło rozliczenie finansowe. Wskazała, iż przez Spółkę (...) S.A. nie została zapłacona w całości faktura częściowa VAT nr(...) z dnia 3 stycznia 2014 r, z terminem płatności do dnia 2 lutego 2014 r. W związku z tym, wezwała Inwestora do zapłaty w terminie 5 dni od dnia otrzymania pisma zaległej kwoty wynikającej z faktury VAT w wysokości 171.281,590 złotych. W dniu 11 marca 2014 r. powódka pismem skierowanym do Prezesa (...) oraz (...) wezwała w trybie art. 647 ^{( 1)} § 5 k.c. Inwestora do zapłaty na rzecz powódki łącznej kwoty 232.781,59 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wymagalności faktury częściowej VAT Nr (...) z dnia 3 stycznia 2014 r. oraz faktury częściowej VAT nr (...) z dnia 31 stycznia 2014 r. do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem 7 dniowego terminu płatności od dnia doręczenia pisma. Powyższe pisma zostały odebrane w dniu 13 marca 2014 roku. Pismem z dnia 17 marca 2014 r. Inwestor – (...) ustosunkował się do wezwania do zapłaty części wynagrodzenia podwykonawcy wskazując, iż zasadne jest umożliwienie Spółce (...) S.A. zajęcie stanowiska w sprawie przyczyn braku płatności. Następnie, pismem z dnia 20 marca 2014 r. Inwestor poinformował powódkę, iż płatności na rzecz (...) zostały wstrzymane z powodu braku oświadczeń, że podwykonawcy otrzymali wszystkie wymagalne płatności, w związku z realizacją zadania inwestycyjnego. Inwestor wskazał, że jego wolą jest zawarcie porozumienia ze Spółką (...) i podwykonawców, celem dokonania należnych płatności podwykonawcom. W tym celu w dniu 19 marca 2014 r. odbyło się spotkanie Inwestora z Zarządem (...) S.A, na którym Generalny Wykonawca zobowiązał się, że w terminie do 27 marca 2014 r. przedstawi Inwestorowi wykaz wszystkich faktur i należności dla podwykonawców. Następnie, w dniu 7 kwietnia 2014 r. odbyło się spotkanie, którego celem było ustalenie zasad wypłaty zaległego wynagrodzenia dla podwykonawców firmy (...) S.A. – Generalnego Wykonawcy robót na budowie budynku Sądu Rejonowego i Sądu Okręgowego w R. przy ul. (...)/(...). Spółka (...) S.A. w dniu 8 kwietnia 2014 roku złożyła oświadczenie, w którym wskazała, że wynagrodzenie (wierzytelności), objęte wymienionymi w tym oświadczeniu fakturami VAT, wystawionymi przez podwykonawców w ramach realizacji zadania inwestycyjnego pn. „(...) przy ul. (...)/(...)” jest wymagalne i bezsporne, a do dnia wystawienia oświadczenia nie zostało zapłacone przez spółkę (...) S.A. na rzecz podwykonawców. Oświadczenie to obejmuje także wierzytelności, wynikające z faktur VAT dochodzonych niniejszym pozwem przez powódkę. Pismem datowanym na dzień 9 kwietnia 2014 r. powódka przedstawiła Dyrektorowi (...) oświadczenie wykonawcy z dnia 8 kwietnia 2014 r., które doręczone zostało Inwestorowi w dniu 9 kwietnia 2014 roku. Pismem z dnia 16 kwietnia 2014 r. Inwestor odstąpił od umowy z dnia 10 października 2012 r. nr (...) i jednocześnie wezwał do zapłaty kary umownej z tytułu odstąpienia od umowy z przyczyn zależnych od wykonawcy, tj. (...) S.A. z siedzibą w B.. W związku ze skutecznym odstąpieniem od umowy, Inwestor wezwał (...) S.A. do realizacji obowiązków umownych wynikających z odstąpienia przez Zamawiającego od umowy, tj. przystąpienia przez Wykonawcę wspólnie z Zamawiającym do sporządzenia protokołu inwentaryzacji wykonanych robót budowlanych na dzień odstąpienia od umowy oraz zabezpieczenia przez Wykonawcę – na własny koszt – przerwanych robót budowlanych po dokonaniu ustaleń z Zamawiającym co do sposobu zabezpieczenia przerwanych robót. Jednocześnie na podstawie § 16 ust 1 lit a) umowy obciążył Wykonawcę karą umowną z tytułu odstąpienia od umowy w wysokości 10% ryczałtowego wynagrodzenia umownego brutto, tj. 5.344.473 zł z zastrzeżeniem płatności w terminie 7 dni od dnia doręczenia pisma. Postanowieniem z dnia 14 maja 2014 roku Sąd Rejonowy w B. VIII Wydział Gospodarczy wydanym w sprawie VIII(...) ogłosił upadłość obejmującą likwidację majątku dłużnika (...) S.A. w B.. Pismem z dnia 18 lipca 2014 r. Inwestor – Dyrektor Sądu Okręgowego w odpowiedzi na wezwanie do zapłaty części wynagrodzenia za zrealizowane w ramach podwykonawstwa roboty wentylacyjne przez P.U.H. (...) poinformował, że z należnej do wypłacenia kwoty tj. 1.080.538,75 zł za wykonane roboty, zgodnie z oświadczeniem powódki z dnia 26.03.2014 r. Inwestor wypłacił kwotę 573.395,17 zł. Wskazując, że z pozostałej do wypłacenia kwoty 507.143,58 zł potrąci kwotę 257.701,72 zł tytułem robót nie wykonanych. Z obmiaru robót wykonanych przez inspektora nadzoru wynika, że różnica pomiędzy wartością robót wykonanych przez (...) wg wewnętrznego protokołu zaawansowania (między (...) a (...)), a rzeczywistą wartością robót wykonanych przez (...) według inwentaryzacji inspektora nadzoru inwestorskiego stanowi 257.701,72 zł brutto (973 173,54 zł netto – 763 659,95 zł netto = 209 513,59 zł netto + VAT). Pismem z dnia 8 września 2014 r. Inwestor wezwał P.H.U. (...) do zabrania wszystkich materiałów pozostawionych na terenie budowy, wyznaczając termin do dnia 26 września 2014 r. Powódka zabrała przedmiotowe materiały w dniach 26.09.2014 i 27.09.2014 roku. Pismem datowanym na dzień 7 grudnia 2015 r. powódka złożyła do Sądu Rejonowego w R. V Wydział Gospodarczy wniosek o zawezwanie do próby ugodowej. Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą akt (...) (...)W odpowiedzi na wniosek o zawezwanie do próby ugodowej z dnia 24 lutego 2016 roku strona pozwana odmówiła zawarcia ugody. W dniu 16 listopada 2017 roku strona powodowa ponownie złożyła do Sądu Rejonowego w R. V Wydział Gospodarczy wniosek o zawezwanie do próby ugodowej. Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą akt (...) (...). W dniu 5 lutego 2018 roku strona pozwana w złożonej odpowiedzi na wniosek o zawezwanie do próby ugodowej odmówiła zawarcia ugody. Zakres wykonanych przez powódkę robót odpowiada ustaleniom dokonanym przez komisję inwentaryzacją w protokole z dnia 25 marca 2014r. jak i obmiarowi robót sanitarnych wykonany przez inspektora nadzoru, na podstawie których Komisja sporządziła protokół. Z załączonych faktur jak i protokołów zaawansowania robót wynika, że prace powódki nie były obarczone wadami, faktyczny zakres wykonanych prac wraz z dostawą i montażem urządzeń i materiałów w pełni odpowiadał częściowym protokołom odbioru, które stanowiły załącznik do faktur VAT. Procent zaawansowania robót prowadzonych przez powódkę od dnia wejścia na budowę do dnia 25 marca 2014 r. wynosił: dla robót wentylacyjnych – 39,05%, dla robót klimatyzacyjnych 4,28%, a rzeczywisty współczynnik ceny wynosi 0,716. Powyższy stan faktyczny był bezsporny co do okoliczności wypłacenia powódce przez Skarb Państwa łącznie kwoty 573.395,17 zł tytułem wynagrodzenia. Pozwana przyznała fakt wypłaty w/w kwoty. Wobec powyższego Sąd uznał to za ustalone na podstawie art. 229 k.p.c. w zw. z art. 230 k.p.c. Kwestią sporną był rzeczywisty zakres wykonanych przez powódkę robót w branży sanitarnej i ich zgodność z ustaleniami dokonanym przez komisję inwentaryzacyjną z dnia 25 marca 2014 roku, tj. procent zaawansowania robót budowlanych prowadzonych przez powódkę od dnia wejścia na budowę do dnia 25 marca 2014 roku, faktyczny zakres wykonanych prac i ich zgodność z częściowym protokołom odbioru, będącym załącznikami do faktur VAT oraz wysokość należnego wynagrodzenia powódki z tytułu wykonania prac. W tym zakresie stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, którym przyznał walor wiarygodności w całości, gdyż nie budziły one wątpliwości, ani co do swej wiarygodności ani autentyczności, jak również nie były kwestionowane przez żadną ze stron, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary. Ustalając stan faktyczny, Sąd Okręgowy oparł się również na dzienniku budowy, zeznaniach świadków T. K. oraz G. N., a także częściowo S. B., G. M., uznając je za wiarygodne i logiczne w zakresie faktów, które pozostawały w zgodzie z pozostałym materiałem dowodowym. Wbrew stanowisku strony pozwanej, zeznania zgłoszonych przez nią świadków, tj. S. B., G. M. nie potwierdziły okoliczności podnoszonej w sprzeciwie, tj. iż powódka wykonała w rzeczywistości znacznie mniejszą ilość robót niż ujęta w protokołach zaawansowania oraz wystawionych przez nią fakturach VAT. Twierdzenia te stoją też w sprzeczności z pozostałym obdarzonym przez sąd wiarą materiałem dowodowym, tj. zeznaniami świadków, dokumentami oraz opinią biegłego sądowego. S. B. nie pamiętał większości faktów związanych z odbiorami robót, jego zeznania są niespójne. Zeznania świadka G. M. są niewiarygodne co do faktu niewykonania przez powódkę części robót ujętych przez nią na wystawionych fakturach VAT oraz widniejących w protokołach zaawansowania robót. Zeznaniom tym przeczy także, podobnie jak w przypadku świadka S. B. pozostały, uznany przez sąd za wiarygodny materiał dowodowy sprawy. Sąd Okręgowy dopuścił również dowód z opinii pisemnej biegłego K. F., którą uznał za sporządzoną w sposób niepozwalający na weryfikację spornych zagadnień. Opinia ta została sporządzona w sposób niejasny, ogólnikowy oraz zawiera istotne braki, których biegły nie zdołał w sposób przekonujący uzasadnić w ustnych opiniach uzupełniających. Dlatego, uwzględnił wniosek pozwanego o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego i dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego J. S., która jest jasna, logiczna i spójna, a nadto została sporządzona fachowo i rzetelnie. Wnioski wywiedzione w opinii są należycie uzasadnione i wolne od błędów logicznych oraz wewnętrznych sprzeczności, co świadczy o dużym doświadczeniu zawodowym i rzetelnej wiedzy fachowej biegłego. Biegły w pisemnej opinii uzupełniającej oraz ustnej opinii uzupełniającej złożonej na rozprawie w dniu 27 czerwca 2024 r. wyjaśnił w sposób szczegółowy wszelkie wątpliwości zgłoszone przez stronę pozwaną. W sposób wyczerpujący odniósł się do zgłoszonych zarzutów oraz w sposób szczegółowy i przekonywujący uzasadnił końcowe wnioski.

Oceniwszy zgromadzone dowody, Sąd Okręgowy uznał, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części. Powódka swoje roszczenia opiera na podstawie wystawionych fakturach VAT, których łączna wysokość opiewa na kwotę 1.197.003,45 zł brutto. Od kwoty tej powódka odlicza koszty ogólne zgodnie z umową (kompensata), które stanowią kwotę 29.446,29 zł oraz kwotę wypłaconą powódce częściowo za fakturę nr (...), która stanowi 87.018,41 zł. W związku powyższym pozostała do wypłacenia kwota wynosi 1.080.538, 75 zł. Od kwoty tej powódka formułując żądanie pozwu odjęła bezsporną kwotę 573.395,17 zł, która została uiszczona przez Inwestora. Zatem, roszczenie powódki obejmuje pozostałą sporną część wynagrodzenia w wysokości 507.143,66 zł.

Odnosząc się do zarzutu przedawnienia roszczenia, Sąd Okręgowy stwierdził, że wnioski złożone przez stronę powodową o zawezwanie do próby ugodowej z dnia 7 grudnia 2015 r. oraz z dnia 16 listopada 2017 roku nie stanowią działań mających na celu jedynie wstrzymanie biegu przedawnienia. Wskazał poglądy judykatury, w świetle których, zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg terminu przedawnienia, ale również, że nie może być sporu co do tego, że nie jest czynnością zmierzającą bezpośrednio do dochodzenia roszczenia takie zawezwanie do próby ugodowej, którego celem jest jedynie wydłużenie okresu zaskarżalności wierzytelności przez doprowadzenie do kolejnej przerwy biegu przedawnienia. Taki cel pozostaje zarówno w sprzeczności z założeniami instytucji przedawnienia roszczenia, którymi jest przede wszystkim czasowe ograniczenie uprawnienia służącego wierzycielowi i przyznanie prawa do uchylenia się od zaspokojenia roszczenia zobowiązanemu, jak i w sprzeczności z podstawowym założeniem postępowania pojednawczego, którym jest doprowadzenie do zawarcia ugody, a nie do przerwy biegu przedawnienia. Przyznał, że w każdym przypadku, niezależnie od tego, czy jest to pierwsze zawezwanie czy kolejne, sąd jest zobowiązany do badania czy zachodzą przesłanki określone w art. 123 § 1 pkt 1 KC, a więc również badania czy jest to czynność, która potencjalnie może doprowadzić do realizacji roszczenia oraz badania jaki jest jej rzeczywisty cel. Co do zasady każde zawezwanie do próby ugodowej może prowadzić do zawarcia ugody, a więc rezultatu tożsamego, z punktu widzenia zapewnienia sankcji wykonawczej, z zasądzeniem roszczenia, podobnie jak pozytywny wynik mediacji, która przerywa bieg przedawnienia z mocy art. 123 § 1 pkt 3 KC. Nie można więc wykluczyć, że w okolicznościach faktycznych konkretnej sprawy cel kolejnego zawezwania do próby ugodowej będzie zmierzał do dochodzenia roszczenia przez zawarcie ugody. W każdym przypadku należy jednak badać motywy, którymi kierował się wierzyciel w oparciu o przedstawione przez niego okoliczności faktyczne, które zaszły po pierwszej, nieskutecznej próbie ugodowej i dokonać oceny, czy usprawiedliwiały jego przekonanie o obiektywnej, realnej możliwości zmiany stanowiska dłużnika i potencjalnej możliwości zawarcia ugody. Prowadzić to może wprawdzie do braku pewności dłużnika co do jego sytuacji prawnej, ale celem art. 123 § 1 pkt 1 KC jest ochrona wierzyciela, który podejmuje działania w celu obrony przed nieuczciwym dłużnikiem nie spełniającym świadczenia i ten cel powinien mieć decydujące znaczenie w sytuacji zaistnienia przesłanek przerwy biegu przedawnienia.

Kierując się przytoczonymi kryteriami, Sąd I instancji stwierdził, że w niniejszej sprawie nie można zarzucić wadliwości spełnienia przez powódkę przesłanek przerwy biegu przedawnienia. Wbrew twierdzeniu pozwanego celem powódki nie było jedynie uzyskanie przerwy biegu przedawnienia lecz z uwagi na specyficzne ukształtowanie sytuacji prawnej pozwanego uzyskanie w drodze ugody wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane, które pozwana powinna w zasądzonej wysokości spełnić. Powódka złożonymi wnioskami o zawezwanie do próby ugodowej wykazała podstawy swojego roszczenia. Podejmowała próby formalnych, merytorycznych rozmów ze stroną pozwaną celem polubownego rozwiązania sporu, które każdorazowo kończyły się oficjalnym odmówieniem zawarcia ugody sądowej. Ponadto strona pozwana nie brała czynnego udziału w posiedzeniach przed sądem w dniach 10 marca 2016 r. i 7 grudnia 2015 r. Podkreślić należy fakt, że stroną pozwaną jest Skarb Państwa, który jako Instytucja Państwowa powinna cechować się stabilnością, pewnością oraz nie narażać zaufania publicznego do Państwa.

W odniesieniu do opinii biegłego J. S., Sąd Okręgowy uznał, że biegły ustalił w niej, że zakres wykonanych przez powódkę robót odpowiada ustaleniom dokonanym przez komisję inwentaryzacją w protokole z dnia 25 marca 2014r. jak i obmiar robót sanitarnych wykonany przez inspektora nadzoru. Z załączonych faktur jak i protokołów zaawansowania robót wynika, że prace powódki nie były obarczone wadami, faktyczny zakres wykonanych prac wraz z dostawą i montażem urządzeń i materiałów w pełni odpowiadał częściowym protokołom odbioru, które stanowiły załącznik do faktur VAT. Procent zaawansowania robót prowadzonych przez powódkę od dnia wejścia na budowę do dnia 25 marca 2014 r. wynosił: dla robót wentylacyjnych – 39,05%, dla robót klimatyzacyjnych 4,28%.

W konsekwencji powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części, gdyż jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, kosztorys ofertowy firmy (...) S.A. wynosił 2.898.109,59 zł netto. Strony tj. (...) S.A. i powódka zawarły umowę na wykonanie prac wentylacyjnych i klimatyzacyjnych na kwotę 2.075000,00 zł netto. Różnica w cenie wykonania przedmiotowych prac wynosi 823.109,59 zł. Wyliczony przez biegłego rzeczywisty współczynnik ceny wynosi 0,716 co po przemnożeniu ceny wynikającej z kosztorysu porównawczego daje wartość należną powódce w wysokości 447.773,50 zł. W ocenie Sądu Okręgowego strona powodowa przedstawionym materiałem dowodowym uzasadniła zasadność swojego roszczenia co do kwoty 447.773,50 zł, natomiast kwota w wysokości 59.370,08 zł podlegała oddaleniu. Ustalając datę początkową, od której zasądzono odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty należności głównej (tj. od 28 marca 2014 r.) Sąd miał na względzie, że powódka złożyła pozwanemu oświadczenie z dnia 26 marca 2014 r. zawierające zestawienie należności, które pozwany otrzymał w dniu 27 marca 2014 r. – odręcznie podpisane potwierdzenie otrzymania (k.78). Zatem odsetki Sąd zasądził od dnia następnego po dniu złożenia pozwanemu powyższego oświadczenia przez powódkę. Wobec uwzględnienia żądania powódki niemalże w całości (powództwo uwzględniono w 88%, a oddalono w 12%), Sąd włożył na pozwanego, stosownie do treści art. 98 k.p.c, obowiązek zwrotu wszystkich kosztów poniesionych przez powódkę w łącznej wysokości 36.175 złotych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany.

Zaskarżył wyrok w całości zarzucając:

naruszenie przepisów prawa procesowego, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie sprzecznej z zasadami logiki oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzącej do uznania, że specyficzne ukształtowanie sytuacji prawnej jednostki organizacyjnej Skarbu Państwa jaką jest Sąd Okręgowy w R. winno skłonić ją do zaspokojenia roszczeń wywodzonych przez Powódkę w drodze ugody podczas, gdy zgodnie z regulacją art. 54a ustawy o finansach publicznych, byłoby to prawnie dopuszczalne wyłącznie w przypadku, gdyby zawarcie ugody było dla Skarbu Państwa korzystniejsze, niż sądowe rozstrzygnięcie zasadności tych roszczeń, a posiadane przez Sąd Okręgowy w R. i znane Powódce analizy sporządzone na zlecenie Sądu wskazywały na zasadność roszczeń Powódki jedynie w części, której zaspokojenie nie było akceptowalne przez Powódkę;

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie sprzecznej z zasadami logiki oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzącej do uznania, że Powódka podejmowała kolejne próby polubownego zakończenia sporu w celu uzyskania w drodze ugody wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane podczas, gdy taki cel nie mógł zostać osiągnięty z powodów obiektywnych - brak spełnienia przez Pozwanego przesłanek z art. 54a ustawy o finansach publicznych warunkujących zawarcie ugody,

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie sprzecznej z zasadami logiki oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzącej do uznania, że przyjęty przez biegłego J. S. sposób ustalenia kwoty wynagrodzenia należnego Powódce poprzez przyrównanie wynagrodzenie należnego Wykonawcy za wykonanie ogółu prac z zakresu instalacji wentylacji mechanicznej i klimatyzacji do wynagrodzenia Powódki za całość prac objętych Umową podwykonawczą, co pozwalało na ustalenie współczynnika wzajemnej relacji tych kwot jest prawidłowy mimo, że strony ustaliły w Umowie podwykonawczej kwoty należne Powódce za wykonanie konkretnych prac, co zostało zignorowane przez biegłego;

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nie dokonanie wszechstronnej oceny materiału dowodowego w konsekwencji czego Sąd nie dostrzegł, że wykonując Umowę podwykonawczą Powódka wykonała na rzecz Wykonawcy prace, które nie zostały wycenione w kosztorysie ofertowym Wykonawcy, skutkiem czego Pozwany nie przewidywał zapłaty Wykonawcy za takie prace;

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez sprzeczność istotnych ustaleń Sądu Okręgowego z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na przyjęciu, że roszczenie Powódki objęte fakturą VAT nr (...), która jak ustalił Sąd stała się wymagalna 25 kwietnia 2014 roku, mogło uzyskać przymiot wymagalności w dniu 27 kwietnia 2014 jedynie na skutek złożenia Pozwanemu przez Powódkę oświadczenia z 25 marca 2014 roku o wysokości kwoty, na jaką faktura opiewała;

naruszenie przepisu prawa materialnego, tj.:

art. 65 § 1 pkt 1 k.c. poprzez dokonanie wykładni oświadczenia woli (...) S.A. ujętego w Oświadczeniu (...) roku w ten sposób, że całe wynagrodzenie Powódki objęte wymienionymi w Oświadczeniu fakturami VAT jest wymagalne i bezsporne mimo, że celem złożenia Oświadczenia było jedynie potwierdzenie wymagalności wynagrodzenia podwykonawców, które miał zapłacić im Pozwany z wynagrodzenia należnego (...) S.A.,

art. 647 ¹ § 5 k.c. o treści obowiązującej wdacie zawierania umowy nr (...) oraz umowy podwykonawczej poprzez dokonanie jego błędnej wykładni prowadzącej do uznania, że solidarna odpowiedzialność inwestora za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy z tytułu wykonanych przez niego robót budowlanych obejmuje wynagrodzenie za pracę nieprzewidziane w umowie o roboty budowlane zawartej między inwestorem a wykonawcą.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie pozwu, ewentualnie jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja jest zasadna.

Najdalej idącym zarzutem apelacji jest zarzut oparty na zakwestionowaniu przez skarżącego stanowiska Sądu I instancji, odnoszącego się do oceny celu, jaki przyświecał powódce podejmującej drugą próbę zawezwania do zawarcia ugody, które nie wywołało skutku w postaci przerwania biegu przedawnienia roszczenia. Ważkość tego zarzutu wynika stąd, że w przypadku uznania jego zasadności, koniecznym staje się, na zarzut pozwanego, stwierdzenie przedawnienia roszczenia powódki i już z tej przyczyny oddalenie powództwa.

Pozwany Skarb Państwa od początku procesu podnosił zarzuty dotyczące nieskuteczności wywołania przerwy w biegu przedawnienia poprzez kolejne zawezwanie do próby ugodowej przez powódkę. Wskazywał przy tym zarówno na specyfikę swojej sytuacji prawnej, wymagającej przestrzegania zasad dyscypliny budżetowej, w tym wymogów przewidzianych w art. 54a ustawy o finansach publicznych, dopuszczających zawarcie ugody wyłącznie w przypadku, gdy byłaby ona dla Skarbu Państwa korzystniejsza, aniżeli sądowe rozstrzygnięcie w przedmiocie zasadności roszczeń, co w niniejszej sprawie nie zostało spełnione, jak i na brak zmiany okoliczności faktycznych, dotyczących zaistnienia tych przesłanek pomiędzy pierwszym i kolejnym zawezwaniem do próby ugodowej przez powódkę.

Sąd Okręgowy, odnosząc się do stanowiska pozwanego, przywołał wprawdzie poglądy judykatury Sądu Najwyższego, w świetle których, w przypadku kolejnego zawezwania do próby ugodowej zachodzi potrzeba zbadania konkretnych okoliczności faktycznych, towarzyszących temu przedsięwzięciu w celu ustalenia, czy podjęte ono zostało jedynie dla przerwania biegu przedawnienia, czy też dla wywołania skutku w postaci zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia, to równocześnie, nie sprostał wymogom przeprowadzenia oceny motywów, którymi kierował się wierzyciel w oparciu o przedstawione przez niego okoliczności faktyczne, które zaszły po pierwszej, nieskutecznej próbie ugodowej i nie dokonał oceny, czy motywy te usprawiedliwiały jego przekonanie o obiektywnej, realnej możliwości zmiany stanowiska dłużnika i potencjalnej możliwości zawarcia ugody.

Jako działania, które miały wypełnić wymóg posiadania przez powódkę usprawiedliwionego przekonania o obiektywnej i realnej możliwości zmiany stanowiska pozwanego po pierwszym zawezwaniu do próby ugodowej, do którego doszło na podstawie wniosku zawartego w piśmie z dnia 7 grudnia 2015 roku (k.98-104), a tym samym, spełnić wymóg zaistnienia potencjalnej możliwości zawarcia przez strony ugody przy wezwaniu zawartym w piśmie z dnia 16 listopada 2017 roku (k. 108-114v), Sąd Okręgowy wskazał jedynie, że „celem powódki było uzyskanie w drodze ugody wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane”, że „wnioskami o zawezwanie do próby ugodowej powódka wykazała podstawy swojego roszczenia”, a nadto, że „podejmowała próby formalnych, merytorycznych rozmów ze stroną pozwaną celem polubownego rozwiązania sporu, które każdorazowo kończyły się oficjalnym odmówieniem zawarcia ugody sądowej” i że „strona pozwana nie brała czynnego udziału w posiedzeniach przed sądem w dniach 10 marca 2016 roku i 7 grudnia 2015 roku”. O ile dwa pierwsze stwierdzenia dotyczą kwestii oczywistej, jaką jest chęć uzyskania wynagrodzenia w oparciu o ugodę, o której zawarcie zawnioskowano i wskazanie w takim wniosku podstawy dochodzonego roszczenia, a które to przytoczenie oczywistych stwierdzeń w żaden sposób nie dowodzi obiektywnej i realnej możliwości zawarcia ugody, o tyle wskazanie na podejmowanie przez powódkę formalnych i merytorycznych rozmów z pozwanym, które miałyby na celu zawarcie ugody, jest całkowicie gołosłownym stwierdzeniem Sądu I instancji, nie odwołującym się do żadnych konkretnych okoliczności i faktów, a co za tym idzie, jest ono nieuzasadnione. W żadnym wypadku fakt złożenia przez powódkę do Sądu Rejonowego w R. (...) dwóch wniosków o zawezwanie do próby ugodowej, tj. w pismach z dnia: 7 grudnia 2015 roku (k.98-104) i 16 listopada 2017 roku (k. 108-114v), nie może być uznany za przejaw działań powódki mogących w jakikolwiek sposób wpływać na zmianę stanowiska pozwanego odnośnie do woli zawarcia ugody, podjętych pomiędzy pierwszym i drugim zawezwaniem do ugody. Przeciwnie, oba w.w pisma zawierające zawezwanie do próby ugodowej są niemal tożsamej treści, z tą jedynie równicą, że drugie z nich zawiera dodatkowo przywołanie okoliczności zaistniałej jeszcze przed datą pierwszego zawezwania do ugody, a mianowicie, wskazanie na fakt przeprowadzenia inwentaryzacji robót w dniu 25 marca 2014 roku, z której to czynności protokół został załączony do Dziennika Budowy w tej samej dacie. Powódka w obu zawezwaniach do ugody wskazała te same okoliczności faktyczne, które miały w jej ocenie uzasadniać żądanie zapłaty przez pozwanego. Wbrew stwierdzeniu Sądu I instancji, pomiędzy datą pierwszego zawezwania do próby ugodowej, na którą pozwany odpowiedział odmową z dnia 24 lutego 2016 roku (k.105-106), a datą, w jakiej powódka sporządziła pismo z ponownym wezwaniem do próby ugodowej, tj. 16 listopada 2017 roku (k.108), nie zostało wykazane podjęcie przez pozwaną jakichkolwiek czynności, w szczególności „formalnych lub merytorycznych”, które uzasadniałyby przypuszczenie, że zaistniały realne szanse na zawarcie przez strony ugody, w tym na ocenę, że pozwany zmienił swoje stanowisko w tej kwestii. Wszystkie czynności, które powódka udokumentowała w aktach sprawy, tj. wystawienie faktur na łączną kwotę 1.704.147,03 złotych (k.50,53,56,59), oświadczenia podwykonawców, w tym powódki odnośnie do kwoty pozostałej do zapłaty na dzień 8 kwietnia 2014 roku (k.64-65), oświadczenia generalnego wykonawcy odnośnie do wymagalności i bezsporności wynagrodzenia na rzecz podwykonawców z dnia 8 kwietnia 2014 roku i 21 marca 2014 roku (k.67-71, 72-76, 77,78), wezwanie pozwanego do zapłaty z dnia 28 lutego 2014 roku (k.81-84), 11 marca 2014 roku (k.90-91) i generalnego wykonawcy z dnia 17 lutego 2014 roku (k.84-88), odpowiedź pozwanego na te wezwania z dnia 17 marca 2014 roku (k. 92) i z dnia 20 marca 2014 roku (k.93), zawiadomienia przez pozwanego o zwołaniu spotkania z uczestnikami procesu budowlanego z dnia 27 marca 2014 roku (k.94), postanowienie o ogłoszeniu upadłości głównego wykonawcy z dnia 14 maja 2014 roku (k.95), lista wierzytelności z dnia 27 października 2014 roku (k.96-97), potwierdzają zaistnienie wskazanych w nich okoliczności w okresie jeszcze przed pierwszym zawezwaniem do próby ugodowej. W świetle tych okoliczności, fakt przerwania biegu przedawnienia roszczenia powódki o zapłatę wynagrodzenia poprzez pierwsze zawezwanie do ugody, nie budzi wątpliwości i nie jest on przedmiotem sporu między stronami. Rzecz jednak w tym, że do takiego skutku w postaci przerwy biegu przedawnienia doszło już z chwilą złożenia wniosku powódki z dnia 7 grudnia 2015 roku, a po negatywnej odpowiedzi na to wezwanie przez pozwanego, zawartej w piśmie z dnia 24 lutego 2016 roku, bieg przedawnienia rozpoczął się na nowo i nie został ponownie przerwanych aż do wytoczenia powództwa w niniejszej sprawie, co nastąpiło 14 lutego 2020 roku (k.118). Istota sporu dotyczyła zatem oceny, czy ponowny wniosek powódki z dnia 16 listopada 2017 roku również skutkował przerwą biegu przedawnienia jej roszczenia. Dla oceny tej kwestii wszystkie wskazane wyżej czynności dokonane między stronami przed dniem pierwszego zawezwania do próby ugodowej, tj. przed 7 grudnia 2015 roku, nie mają żadnego znaczenia i wskazywanie na nie przez Sąd I instancji jest wadliwe z punktu oceny skutków, jakie wywołało drugie zawezwanie do próby ugodowej. Natomiast brak w sprawie dowodów, potwierdzających dokonywanie przez strony czynności, które byłyby istotne z punktu widzenia możliwości zawarcia ugody po dniu 7 grudnia 2015 roku a przed datą kolejnego zawezwania do takiej próby, tj. przed 16 listopada 2017 roku. Oznacza to, że w niniejszej sprawie powódka, na której spoczywał ciężar wykazania spełnienia przesłanki z art. 123§1 pkt 1 kc, tj. wykazania podjęcia przed sądem czynności przedsięwziętej bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia, nie sprostała temu wymogowi. Nie zaoferowała żadnego dowodu pozwalającego ustalić, że po pierwszym zawezwaniu pozwanego do zawarcia ugody, na którą pozwany, odpowiedział negatywnie, doszło do zmiany jego stanowiska i to zmiany tego rodzaju, że czyniłaby ona, obiektywnie i realnie rzecz ujmując, uzasadnionym oczekiwanie powódki odnośnie do zawarcia ugody z pozwanym. Tymczasem, złożenie kolejnego wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, pomimo niezmienionych okoliczności faktycznych, a także uwarunkowań prawnych, na które słusznie wskazuje skarżący, a które nie pozwalały na podjęcie czynności ugodowych bez narażenia przedstawicieli pozwanego na zarzut naruszenia dyscypliny finansowej, dotyczącej jednostek organizacyjnych Skarbu Państwa, nie stanowiło okoliczności pozwalającej na stwierdzenie, że była to czynność powódki mogąca doprowadzić do zawarcia ugody z pozwanym.

Należy zauważyć, że o ile jednolicie przyjmuje się w judykaturze, iż pierwsze zawezwanie do próby ugodowej jest ze strony uprawnionego czynnością podjętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia roszczenia, a tym samym, pierwsze zawezwanie do próby ugodowej przerywa co do zasady bieg terminu przedawnienia (por.m.in. niepublikowane wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2009 r., II CSK 259/09, z dnia 16 kwietnia 2014 r., V CSK 274/13, i z dnia 25 listopada 2009 r., II CSK 259/09 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2014 r. V CSK 586/13, niepubl.), o tyle odnośnie do kwestii, czy drugi i kolejne wnioski o zawezwanie do próby ugodowej wywołują skutek w postaci przerwy biegu przedawnienia wypowiedzi judykatury są rozbieżne. Rozbieżność ta wynika jednak z konieczności odpowiedzi w pierwszej kolejności na pytanie, czy takie wnioski stanowią czynność zmierzającą bezpośrednio do dochodzenia roszczenia w rozumieniu art. 123§1 pkt 1 kc. W odniesieniu zaś do tej ostatniej kwestii dość powszechnie wskazuje się, że nie jest czynnością zmierzającą bezpośrednio do dochodzenia roszczenia zawezwanie do próby ugodowej, którego celem jest jedynie wydłużenie okresu zaskarżalności wierzytelności przez doprowadzenie do przerwy biegu przedawnienia. Taki cel pozostaje bowiem zarówno w sprzeczności z założeniami instytucji przedawnienia roszczenia, którymi jest przede wszystkim czasowe ograniczenie uprawnienia służącego wierzycielowi i przyznanie prawa do uchylenia się od zaspokojenia roszczenia zobowiązanemu, jak i w sprzeczności z podstawowym założeniem postępowania pojednawczego, którym jest doprowadzenie do zawarcia ugody, a nie do przerwy biegu przedawnienia. W konsekwencji, w każdym przypadku, niezależnie od tego czy jest to pierwsze czy kolejne zawezwanie do próby ugodowej, sąd jest zobowiązany do badania czy zachodzą przesłanki określone w art. 123 § 1 pkt 1 kc, a więc również badania czy jest to czynność, która potencjalnie może doprowadzić do realizacji roszczenia oraz analizy jaki jest jej rzeczywisty cel (por. niepublikowane wyroki Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2016 r., III CSK 50/15, z dnia 19 lutego 2016 r., V CSK 365/15, z dnia 10 stycznia 2017 r., V CSK 204/16 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2018 r., II CSK 694/17, niepubl.)

Reasumując, Sąd Apelacyjny stwierdza, że obiektywna ocena postępowania powódki, które w istocie polegało na zaniechaniu jakichkolwiek działań w okresie od 7 grudnia 2015 roku do 16 listopada 2017 roku, które mogłyby skutkować zmianą stanowiska pozwanego i zaistnieniem realnej szansy na zawarcie z nim ugody w wyniku kolejnego zawezwania do próby ugodowej, wskazuje, że jedynym celem tegoż drugiego zawezwania było przerwanie biegu terminu przedawnienia roszczenia powódki, nie zaś uzyskanie świadczenia w drodze ugody, na której zawarcie nie mogła liczyć. Powódka znała stanowisko pozwanego, wyrażone jednoznacznie i stanowczo w odpowiedzi na pierwsze zawezwanie do próby ugodowej i miała świadomość, że po dacie tej odpowiedzi nie nastąpiła jakakolwiek zmiana okoliczności, mogąca wpłynąć na zmianę tego stanowiska. Taka sytuacja, nie uzasadniała oceny, że druga próba ugodowa ma szanse zakończyć się polubownie, zaś zawezwanie do próby ugodowej w oparciu o wniosek zawarty w piśmie z dnia 16 listopada 2017 roku nie skutkowało przerwaniem biegu przedawnienia. Bieg terminu przedawnienia roszczenia powódki, związanego z prowadzeniem przez Nią działalności gospodarczej, wynoszący zgodnie z art. 118 kc 3 lata, rozpoczął się na nowo po odmowie zawarcia ugody przez pozwanego, dokonanej pismem z dnia 24 lutego 2016 roku (k.105) i wobec jego nie przerwania na skutek kolejnego zawezwania do próby ugodowej pismem z dnia 16 listopada 2017 roku, zakończył się przed dniem wytoczenia powództwa w niniejszej sprawie, co nastąpiło w dniu 14 lutego 2020 roku (k.118).

Z przytoczonych względów Sąd Apelacyjny uwzględniając zgłoszony przez skarżącego zarzut przedawnienia, uznał, że na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 w związku z art. 117 § 1 i 2 kc powódka nie może domagać się zaspokojenia jej roszczenia, a tym samym powództwo należało oddalić, bez potrzeby wdawania się w ocenę zasadności roszczenia w oparciu o pozostałe zarzuty i przepisy wskazane w apelacji.

Skutkowało to uwzględnieniem apelacji i zmianą zaskarżonego wyroku, stosownie do art. 386§1 kpc. Wobec oddalenia powództwa, powódkę, jako przegrywającą proces, należało obciążyć kosztami procesu za obie instancje, stosownie do art. 98 § 1 i 3 w związku z art. 391 § kpc. Obejmują one wynagrodzenie radcy (...) w kwocie 10.800 złotych za I instancję i 8.100 złotych za II instancję.

SSA Ewa Mierzejewska