Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lipca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia	SA Krystyna Smaga
Sędziowie:	SA Barbara Hejwowska SA Małgorzata Rokicka-Radoniewicz (spr.)
Protokolant: sekretarz sądowy Krzysztof Wiater

po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2017 r. w Lublinie

sprawy J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 15 listopada 2016 r. sygn. akt VIII U 2957/16

oddala apelację.

Małgorzata Rokicka-Radoniewicz Krystyna Smaga Barbara Hejwowska

III AUa 1432/16

UZASADNIENIE

Organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 27 stycznia 2015 roku odmówił J. K. przyznania prawa do emerytury, gdyż wnioskodawca nie udokumentował 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych.

Od tej decyzji odwołanie do Sądu Okręgowego w Lublinie wniósł J. K. domagając się jej zmiany i przyznania prawa do emerytury. Podniósł, że pracował od dnia 27 stycznia 1986 roku do dnia 31 maja 1990 roku na stanowisku zastępcy kierownika magazynu oraz w (...) K..

Wyrokiem z dnia 14 stycznia 2016 roku Sąd Okręgowy w Lublinie w sprawie VII U 300/15 po rozpoznaniu odwołania zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił J. K. prawo do emerytury od dnia(...). Na skutek apelacji organu rentowego od tego orzeczenia Sąd Apelacyjny w Lublinie wyrokiem z dnia 15 czerwca 2016 roku w sprawie III AUa 290/16 uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Lublinie. W uzasadnieniu podniósł, że Sąd Okręgowy prowadząc postępowanie dowodowe nie poczynił żadnych ustaleń w zakresie wyjaśnienia, na czym polegała praca wnioskodawcy na stanowisku zastępcy kierownika magazynu, która to praca w ocenie Sądu pozwalałaby na obniżenie wieku emerytalnego. Wskazał, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy winien uzupełnić dowód z przesłuchania wnioskodawcy ustalając, na czym polegały codzienne obowiązki jako zastępcy kierownika magazynu, jakie konkretnie czynności wykonywał, które z nich można potraktować jako odpowiadające pracom wymienionym w wykazie.

Sąd Okręgowy ponownie rozpoznając sprawę wyrokiem z dnia 15 listopada 2016 roku zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił J. K. prawo do emerytury od dnia (...). Sąd Okręgowy ustalił, że J. K., urodzony (...), wniosek o emeryturę złożył 17 grudnia 2014 roku. Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Przed organem rentowym udowodnił 28 lat, 10 miesięcy i 4 dni lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 10 lat, 5 miesięcy i 24 dni stażu pracy w warunkach szczególnych. Do pracy w warunkach szczególnych zaliczył okresy: od 5 maja 1973 roku do 24 kwietnia 1974 roku , od 18 czerwca 1979 roku do 30 listopada 1980 roku, od 1 czerwca 1990 roku do 4 stycznia 1991 roku, od 5 stycznia 1991 roku do 31 grudnia 1992 roku, od 1 stycznia 1992 roku do 31 grudnia 1998 roku.

Od dnia 5 września 1973 roku wnioskodawca został zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) (...) K.. Od początku zatrudnienia wykonywał prace w warunkach szczególnych przy montażu urządzeń i konstrukcji metalowych na wysokości. W okresie od 25 kwietnia 1974 roku do 14 kwietnia 1976 roku odbywał zasadniczą służbę wojskową. Z dniem 11 maja 1976 roku powrócił do pracy u macierzystego pracodawcy.

Z dniem 16 czerwca 1983 roku został zatrudniony w Krajowej Państwowej (...) Oddziale (...) osobowym w K. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku mechanika napraw pojazdów samochodowych, pracując w warsztacie samochodowym na terenie zakładu, w którym znajdowały się 2 kanały remontowe. Naprawiał autobusy należące do zakładu marki J. iA.. Tabor składał się z 20 samochodów ciężarowych i 300 autobusów. Wykonywał naprawy tylnych mostów, hamulców , przedniego zawieszenia i całego układu pneumatycznego. Czasami przy konieczności wyjęcia z pojazdu cięższej części korzystał z pomocy innej osoby. Po wykonanej naprawie zgłaszał to mistrzowi zmianowemu i jechał razem z kierowcą do stacji kontroli celem sprawdzenia sprawności pojazdu i jakości wykonanej naprawy. Naprawa zazwyczaj zajmowała cały dzień lub dwa.

Wnioskodawca w dniu 27 stycznia 1986 roku został zatrudniony w (...) w K. (dalej Przedsiębiorstwie (...) w K.) w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku zastępcy kierownika magazynu. Magazyn ten składał się z jednego budynku, podzielonego na części. Obok magazynu znajdował się stacja paliw z trzema dystrybutorami. J. K. jako zastępca kierownika magazynu zajmował się wydawaniem zgromadzonych tam materiałów. W przeważającej części było to paliwo pompowane z dystrybutorów, a także części samochodowe i sprzęty drogowe, a także materiały bitumicznych jak papy, smoły i taśmy do mas bitumicznych, farby, oleje. Były to substancje toksyczne. Paliwo wydawał przede wszystkim samochodom ciężarowym i Ż.każdego dnia o godz. 7, razem z kierownikiem magazynu. Razem wydawali także części z magazynu na dokument RW. Pracownicy sami pod nadzorem wnioskodawcy pobierali i dowozili materiały z magazynu. Wnioskodawca katalogował części i zgłaszał na nie zapotrzebowanie. Zamawianiem i dowozem zajmował się dział zaopatrzenia.

Od dnia 1 czerwca 1990 roku został przeniesiony na stanowisko magazyniera Magazynu (...), natomiast od dnia 5 stycznia 1991 roku zostały mu powierzone obowiązki mechanika samochodowego w warsztacie. Do dnia 31 grudnia 1998 roku stanowisko wnioskodawcy nie uległo zmianie

Sąd uznał za wiarygodne zgromadzone w sprawie dowody nieosobowe w postaci dokumentów w szczególności umów o pracę, angaży i zakresu obowiązków zawartych w aktach osobowych wnioskodawcy, jak również świadectw pracy znajdujących się w aktach osobowych i aktach organu rentowego. Ponadto ustalenia faktyczne zostały dokonane w oparciu o zeznania wnioskodawcy oraz świadków zatrudnionych z nim w tym okresie.

Sąd Okręgowy orzekł, że prawo do wcześniejszej emerytury dla osób zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, z uwagi na datę urodzenia wnioskodawcy, regulują przepisy art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U.2016 poz. 887, ze zmianami ) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. 1983 Nr 8 poz. 43 ze zmianami). Prawo do emerytury nabywają ubezpieczeni po osiągnięciu wieku przewidzianego m. in. w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) spełnili enumeratywnie określone przesłanki:

- posiadają okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż i 65 lat- dla mężczyzn,

- legitymują się okresem składkowym i nieskładkowym, o którym mowa w art. 27.

Natomiast, w myśl art. 184 ust. 2 emerytura, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Sumując powyższe, aby nabyć prawo do emerytury wnioskodawca musiał spełnić łącznie następujące warunki:

osiągnąć obniżony do 60 lat wiek emerytalny;

nie przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego (bądź będąc jego członkiem, złożyć odpowiednie oświadczenie o przekazaniu zgromadzonych tam funduszy na dochody budżetu państwa);

3)na dzień 1 stycznia 1999 roku udowodnić:

co najmniej 15-letni okres wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz

staż pracy w wymiarze co najmniej 25 lat.

W ocenie Sądu Okręgowego zgromadzony materiał dowodowy pozwala na jednoznaczne przyjęcie, że wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy jako mechanik naprawiający autobusy w kanałach remontowych od dnia 16 czerwca 1983 roku do dnia 24 stycznia 1986 roku (2 lata, 7 miesięcy i 9 dni).Są to prace wymienione w Wykazie A, Dziale XIV, poz. 16 – Prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). W ocenie Sądu do pracy w warunkach szczególnych należało również zaliczyć okres odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej od 25 kwietnia 1974 roku do 14 kwietnia 1976 roku (rok, 11 miesięcy i 21 dni). Sąd Okręgowy podziela bowiem w pełni stanowisko zaprezentowane przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 lipca 2015 roku, sygn. akt III UZP 4/15, (LEX nr 1747383) oraz Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 23 lutego 2015 roku, sygn.. akt III AUa 1410/14,( LEX nr 1659042), zgodnie z którym okres zasadniczej lub okresowej służby wojskowej zalicza się do okresu pracy w szczególnych warunkach wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, także w sytuacji, gdy ubezpieczony bezpośrednio przed powołaniem do służby wojskowej pracował w warunkach szczególnych oraz po zwolnieniu z tej służby podjął zatrudnienie niestanowiące pracy w szczególnych warunkach, zgłosiwszy się w terminie 30 dni od zakończenia służby do pracodawcy, u którego pracował przed wcieleniem do wojska. Niekwestionowane było, że wnioskodawca przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej wykonywał prace w warunkach szczególnych. Z materiału dowodowego wynika również, że zgłosił się do pracy u macierzystego pracodawcy w ciągu 30 dni od zwolnienia z tej służby. W związku z powyższym jej okres należało zaliczyć do pracy w warunkach szczególnych.

Odnosząc się do zatrudnienia wnioskodawcy jako zastępcy kierownika magazynu od dnia 27 styczna 1986 roku do dnia 31 maja 1990 roku wskazać należy, że wprawdzie w tym okresie wykonywał on prace przy przetwórstwie, magazynowaniu, przepompowywaniu, przeładunku, transporcie oraz dystrybucji ropy naftowej i jej produktów wymienione Wykazie A, dziale IV. poz. 19 stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Istotny jest jednak fakt, że wymienionych wyżej prac nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zajmował się bowiem również wydawaniem części do pojazdów, ich katalogowaniem i zgłaszaniem zapotrzebowania na te części. W związku z powyższym okresu zatrudnienia od dnia 27 styczna 1986 roku do dnia 31 maja 1990 roku nie można uwzględnić do pracy warunkach szczególnych.

W ocenie Sądu Okręgowego wszystkie przesłanki warunkujące przyznanie emerytury zostały przez wnioskodawcę spełnione. W dniu (...) ukończył wymagany wiek 60 lat, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego i udokumentował ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

W niniejszym postępowaniu wnioskodawca udowodnił okres stażu pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 4 lata i 7 miesięcy. Przed organem rentowym udokumentował natomiast okres 10 lat, 5 miesięcy i 24 dni. W związku z powyższym łącznie wykazał 15 lat i 24 dni pracy w warunkach szczególnych i należało zatem ustalić J. K. prawo do emerytury od dnia (...), od dnia ukończenia 60 roku życia.

Od tego wyroku apelację wniósł organ rentowy – Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. zaskarżając wyrok w całości. Wyrokowi zarzucał naruszenie prawa przepisów materialnego art.184 w związku z art.32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 2 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez ustalenie prawa do emerytury osobie niespełniającej przesłanki 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

Skarżący kwestionował zaliczenie do okresów pracy w szczególnych warunkach okresu służby wojskowej.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Apelacja, nie kwestionując ustaleń Sądu Okręgowego, zarzuca naruszenie prawa materialnego. Stosownie do treści art. 387 § 21 kpc jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego ani nie zmienił ustaleń faktycznych sądu pierwszej instancji, a w apelacji nie zgłoszono zarzutów dotyczących tych ustaleń, uzasadnienie wyroku może zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa

Bezzasadny jest zarzut odnoszący się do wliczenia do okresu pracy w szczególnych warunkach okresu pełnienia przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej. Zgodnie z art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 827 z późn. zm. - w brzmieniu pierwotnym) do okresu zatrudnienia wlicza się w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, okres odbywania służby wojskowej, jeżeli po jej odbyciu pracownik w ciągu trzydziestu dni podjął zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. W myśl § 3 art. 108 ustawy o powszechnym obowiązku obrony, warunkiem wliczenia służby wojskowej do okresu zatrudnienia jest zachowanie terminów, o których mowa w art. 106 ust. 1 lub w art. 107 ust. 1. Przepisy wykonawcze do tej ustawy zawarte w rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U.68.44.318) określały w § 2 ust. 1 obowiązek zakładu pracy, który zatrudniał żołnierza w dniu powołania do służby wojskowej, do niezwłocznie zatrudnienia go na stanowisku poprzednio zajmowanym lub równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z tej służby żołnierz zgłosi powrót do zakładu pracy, a w myśl § 5 ust 1 rozporządzenia żołnierzowi, który podjął zatrudnienie na tych zasadach, wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie. Przepisy te nie budzą żadnych wątpliwości co do ich właściwej interpretacji i orzeczenie Sądu Okręgowego potraktowania okresu zasadniczej służby wojskowej jako równorzędnego z okresem zatrudnienia w zakresie wynikających uprawnień, jest prawidłowe.

Z powyższych uregulowań nie wynika, w ocenie Sądu Apelacyjnego, aby warunkiem zachowania uprawnień w nich przewidzianych było podjęcie pracy na tym samym stanowisku czy też w tym samym zakładzie pracy, co przed powołaniem do służby wojskowej. Obowiązek zatrudnienia żołnierza na stanowisku poprzednio zajmowanym równorzędnym lub zgodnym z nowo uzyskanymi kwalifikacjami dotyczył zakładu pracy, nie zaś żołnierza zgłaszającego powrót do pracy po odbyciu służby wojskowej. Przepisy § 3 ust. 4 i § 5 ust. 2 rozporządzenia z dnia 22 listopada 1968 r. wyraźnie zaś stanowią o możliwości podjęcia przez żołnierza - we wskazanych w nich warunkach - zatrudnienia w innym zakładzie pracy z wliczeniem okresu zatrudnienia w poprzednim zakładzie pracy do okresu zatrudnienia w zakresie m.in. wszelkich uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie. Wnioskodawca po odbyciu służby stawił się do pracy w ciągu trzydziestu dni a zatem spełnił ten warunek, a tym samym okres ten, winien zostać zaliczony do okresu pracy w warunkach szczególnych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2016 r. II UK 319/15, uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego w składzie powiększonym z dnia 16 października 2013 r., II UZP 6/13 - OSNP 2014 Nr 3, poz. 42). Czas zasadniczej służby wojskowej zalicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) także wtedy, gdy, żołnierz przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej w ogóle nie był zatrudniony, ale po zwolnieniu z tej służby w ciągu trzydziestu dni podjął zatrudnienie i pracował w szczególnych warunkach pracy.

Sąd Apelacyjny nie stwierdza zarzucanego w apelacji naruszenia przepisów art.184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ani też przepisu § 2 ust.2 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Przepisy te znajdują zastosowanie w ustalonym stanie faktycznym i na ich podstawie słusznie Sąd Okręgowy przyjął, że wnioskodawca spełnił wymagane warunki do nabycia emerytury w niższym wieku emerytalnym.

W tej sytuacji Sąd Apelacyjny uznał, że zaskarżony wyrok w pełni odpowiada przepisom prawa, dlatego apelacja nie może być uwzględniona.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny na podstawie art.385 KPC orzekł, jak w sentencji.