Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lutego 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia	SA Barbara Mazurkiewicz - Nowikowska (spr.)
Sędziowie:	SA Krystyna Smaga SA Bogdan Świerk
Protokolant: st.sekr.sądowy Urszula Goluch-Nikanowicz

po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2013 r. w Lublinie

sprawy A. F. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku
z chorobą zawodową

na skutek apelacji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału
w S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach

z dnia 23 listopada 2012 r. sygn. akt IV U 427/12

I.  zmienia częściowo zaskarżony wyrok w ten sposób, że ustala A. F. (1) datę początkową prawa do renty na dzień
1 kwietnia 2012 roku;

II.  oddala apelację w pozostałej części.

Sygn. akt III AUa 1161/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 listopada 2012 roku Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 5 kwietnia 2012 roku Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. i ustalił A. F. (1) prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową od dnia
10 listopada 2011 roku do dnia 30 czerwca 2014 roku.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych i ich ocenie prawnej.

Decyzją z dnia 5 kwietnia 2012 roku organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił ubezpieczonej A. F. (1) prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową.

W uzasadnieniu decyzji ZUS podniósł, że decyzja powyższa została wydana na podstawie orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 2 marca 2012 roku Komisja uznała ubezpieczoną za niezdolną do pracy w dotychczasowym zawodzie i stwierdziła konieczność przekwalifikowania zawodowego.

Od decyzji tej odwołanie wniosła ubezpieczona A. F. (1) wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową. W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczona A. F. (1), urodzona (...), była uprawniona do okresowej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową. W dniu 2 marca 2012 roku Komisja Lekarska ZUS, działając w trybie nadzoru, stwierdziła niezdolność do pracy A. F. (1) z możliwością przekwalifikowania zawodowego. Opierając się na tym orzeczeniu organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do renty. Badając sporną okoliczność niezdolności do pracy i możliwości przekwalifikowania ubezpieczonej Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych: laryngologa- alergologa E. T., specjalisty medycyny pracy K. Z.. W opinii biegli (k. 15-19) stwierdzili u ubezpieczonej alergiczny nieżyt nosa pochodzenia zawodowego, obrzękowe zapalenie krtani o podłożu alergicznym pochodzenia zawodowego i zawodową pokrzywkę kontaktową. W ocenie biegłych ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy na skutek choroby zawodowej. Niezdolność do pracy istniała w dniu 12 czerwca 2011 roku. Okres niezdolności do pracy przewidywany jest na dwa lata, to jest do roku 2014. W ocenie biegłych brak jest możliwości przekwalifikowania zawodowego ubezpieczonej.

Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie wnioskodawczyni jest uzasadnione. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 30 października 2002 roku
o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz.1673 ze zm.) na skutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługuje renta z tytułu niezdolności do pracy dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy.

Zdaniem Sądu Okręgowego analiza materiału dowodowego zebranego
w sprawie wskazuje, że ubezpieczona spełnia warunki zawarte w tym przepisie. Odnośnie warunku niezdolności do pracy Sąd podzielił opinię biegłych.
W ocenie Sądu Okręgowego opinie biegłych zasługują na uwzględnienie, ponieważ zostały wydane przez lekarzy odpowiednich specjalności po bezpośrednim zbadaniu ubezpieczonej i szczegółowej analizie dokumentacji medycznej. Pełnomocnik ubezpieczonego w piśmie procesowym i na rozprawie w dniu 23 listopada 2012 roku kwestionował opinie biegłych i wnosił
o powołanie innych biegłych. W ocenie Sądu Okręgowego wniosek ten jest bezzasadny. Opinia biegłych sądowych jest zbieżna ze stanowiskiem Lekarza Orzecznika ZUS (k.139 a.r.) oraz odnośnie możliwości przekwalifikowania zawodowego z opinią konsultanta ZUS psychologa (k.150 a.r.) , a także ekspertyzą orzeczniczo-lekarską Instytutu Medycyny Pracy (k. 140-145 a.r.).
W tej sytuacji stanowisko Komisji Lekarskiej jest odosobnione i wniosek
o powołanie kolejnych biegłych nie zasługuje na uwzględnienie. Zgodnie z art. 217 § 3 k.p.c. Sąd pomija dowody, jeżeli są powoływane jedynie dla zwłoki lub okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione.

Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

Apelację od tego wyroku wniósł Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. i zaskarżając wyrok w całości zarzucił wyrokowi naruszenie prawa materialnego, tj. przepisu art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn. Dz. U. Nr 2009, Nr 167, poz. 1322
z późn. zm.) poprzez błędną wykładnię tego przepisu, naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, a także niedostateczne wyjaśnienie istotnych okoliczności sprawy i naruszenie prawa materialnego, tj. art. 134 ust. 1 pkt 1 w związku
z art. 135 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) w związku z art. 58 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych poprzez niezastosowanie tych przepisów (tekst jedn. Z 2009 roku, Nr 167, poz. 1322 z późn. zm).

Wskazując na powyższe apelujący wnosił o zmianę zaskarżonego
i oddalenie odwołania, ewentualnie wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku
w całości i przekazanie prawy celem ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy w Siedlcach, albo wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie daty początkowej ustalenia ubezpieczonej A. F. (1) prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową od dnia
1 kwietnia 2012 roku.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. zasługuje częściowo na uwzględnienie, co prowadzi do zmiany wyroku
w zakresie daty początkowej prawa do renty z tytułu choroby zawodowej.

Sąd Apelacyjny, w części dotyczącej zaś przyznanego A. F. (2) prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową w pełni podziela zarówno ustalenia faktyczne jak i rozważania prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Zarzut naruszenia prawa materialnego w postaci art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn. Dz. U. Nr 167 z 2009 roku, poz. 1322) jest chybiony i w zakresie przyznanego prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową nie może skutkować zmianą zaskarżonego wyroku i oddaleniem odwołania.

Przede wszystkim podkreślić należy, iż pomimo sformułowania przez skarżącego zarzutu naruszenia prawa materialnego, z treści złożonego środka odwoławczego wynika, że organ rentowy w istocie kwestionuje dokonaną przez Sąd Okręgowy ocenę dowodów.

Zarzut naruszenia prawa materialnego może być podniesiony tylko wówczas gdy, skarżący uznaje, że Sąd dokonał błędnej wykładni określonego przepisu prawa materialnego (mylnie zrozumiał jego treść) bądź niewłaściwie go zastosował (nieprawidłowo odniósł normę prawa materialnego do ustalonego stanu faktycznego) – por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2003 roku, sygn. akt I CKN 160/01, LEX nr 78813). Warunkiem skutecznego postawienia zarzutu naruszenia prawa materialnego jest więc niekwestionowanie przez stronę ustalonego przez Sąd I instancji stanu faktycznego.

Z taką sytuacją, w ocenie Sądu Apelacyjnego nie mamy do czynienie
w sprawie niniejszej. Sąd Okręgowy na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego ustalił bowiem, iż wnioskodawczyni jest osobą częściowo niezdolną do pracy w związku z chorobą zawodową z czym nie zgadza się Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W tej sytuacji zarzut naruszenia prawa materialnego nie może być uznany za zasadny.

Sad Okręgowy przeprowadził w sprawie wyczerpujące postępowanie dowodowe, korzystając przy tym z opinii biegłych sądowych lekarzy dobranych odpowiednimi specjalnościami do schorzeń wnioskodawczyni, a mianowicie laryngologa-alergologa oraz specjalisty medycyny pracy. Z opinii biegłych wynika, że rozpoznali oni u wnioskodawczyni alergiczny nieżyt nosa pochodzenia zawodowego, obrzękowe zapalenie krtani o podłożu alergicznym pochodzenia zawodowego oraz zawodową pokrzywkę kontaktową. Zdaniem biegłych wnioskodawczyni jest częściowo niezdolna do pracy na skutek choroby zawodowej od dnia 12 czerwca 2011 roku do 30 czerwca 2014 roku. Biegli stwierdzili nadto, że brak jest możliwości przekwalifikowania zawodowego A. F. (1). Biegli po zapoznaniu się z opinią konsultanta ZUS podkreślili, że konsultant psycholog stwierdził u wnioskodawczyni brak zdolności do przekwalifikowania z uwagi na nieco obniżone możliwości intelektualne zwłaszcza z powodu braku motywacji do przekwalifikowania się z
powodu nabycia po 30 latach pracy we fryzjerstwie chorób zawodowych.

Przede wszystkim biegła z zakresu medycyny pracy podkreśliła, czego nie zauważa apelujący, iż sam fakt braku motywacji do przekwalifikowania się nie daje podstaw do odstąpienia od niej i orzeczenia częściowej niezdolności do pracy. Zdaniem biegłej obiektywny (obniżony) poziom funkcjonowania intelektualnego stosunkowo niski poziom wykształcenia w bardzo znacznym stopniu ograniczają dostępne po przekwalifikowaniu zawody, dodatkowo zaś brak doświadczenia zawodowego, wiek będą zmniejszały szanse na późniejsze znalezienie pracy na otwartym rynku pracy. Wszystkie te czynniki pozwalają na stwierdzenie, że wnioskodawczyni jest osobą częściowo niezdolną do pracy
w związku z chorobą zawodową.

Apelujący nie wykazał, że stan zdrowia wnioskodawczyni mający związek z chorobą zawodową nie sprowadza częściowej niezdolności do pracy, albo, że jest w stanie wskazać jaką pracę wnioskodawczyni mogłaby wykonywać po przekwalifikowaniu przy niskim poziomie funkcjonowania intelektualnego.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, biegli sądowi sporządzając opinię
w sprawie przeprowadzili kompleksowe badania stanu zdrowia wnioskodawczyni oraz szczegółową analizę związku rozpoznanych u niej schorzeń z możliwością podjęcia zatrudnienia w kontekście posiadanych już kwalifikacji i doświadczenia. Biegli przeprowadzili wywiad
z wnioskodawczynią, a następnie badania przedmiotowe. Biegli wyraźnie podkreślili, że wnioskodawczyni jest częściowo niezdolna do pracy w związku
z chorobą zawodową, odnieśli się przy tym do możliwości związanych
z uzyskaniem przez wnioskodawczynię nowych kwalifikacji.

Wymienione opinie pozwalają na niebudzące wątpliwości ustalenie, że stan zdrowia wnioskodawczyni, pomimo zgłoszonego zarzutu wadliwości do orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia 27 października 2011 roku, sprowadza częściową niezdolność do pracy w związku z chorobą zawodową nadal.

Zarzuty, które zgłaszał apelujący do opinii biegłych nie były słuszne,
a wniosek zaś o dopuszczenie dowodu z innych opinii biegłych nie został uwzględniony przez Sąd Okręgowy.

Stanowisko Sądu Okręgowego co do odmowy dopuszczenia dowodu
z kolejnych opinii biegłych było trafne. Nie zachodziły bowiem podstawy do poddawania wnioskodawczyni kolejnym szczegółowym badaniom wobec przekonujących opinii biegłych. Ocena stanu zdrowia wnioskodawczyni wydana w dotychczasowym postępowaniu jednoznacznie potwierdziła istnienie niezdolności do pracy. Sąd nie jest obowiązany do uwzględnienia kolejnych wniosków dowodowych strony tak długo, aż udowodni ona korzystną dla siebie tezę i pomija ją od momentu dostatecznego wyjaśnienia spornych okoliczności sprawy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 1997 roku II UKN 45/97, OSNAP 1998 r. Nr 1, poz. 24).

Sąd Apelacyjny uznał, że oparcie się przez Sąd Okręgowy przy rozstrzygnięciu sprawy na opiniach biegłych było uzasadnione.

Nie ulega wątpliwości, że biegli przy ocenie stopnia trwałości niezdolności do pracy uwzględnili stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia, odnieśli się do możliwości wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy, a także odnieśli się do celowości przekwalifikowania zawodowego, przy uwzględnieniu rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych.

Sąd Apelacyjny uznał, że zarzut naruszenia przepisu prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. nie jest trafny. Sąd I instancji nie naruszył przepisu art. 233 § 1 k.p.c., a zawarta w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku ocena dowodów oparta na opinii biegłych w żadnym razie nie może być uznana za dowolną. Jeżeli bowiem z zebranego materiału dowodowego - w postaci opinii sporządzonej przez biegłych właściwych do rodzaju schorzeń wnioskodawczyni specjalności – zgodnych konkluzji o częściowej niezdolności do pracy
w związku z chorobą zawodową, Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne
i zgodne z doświadczeniem życiowym, to taka ocena nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i jest prawidłowa.

W sprawie nie został podważony dowód z przeprowadzonej opinii biegłych, a to oznacza, że dokonane na podstawie tej opinii ustalenia pozwoliły Sądowi pierwszej instancji na ustalenie, że wnioskodawczyni z zawodu fryzjerka, jest częściowo niezdolna do pracy w związku z chorobą zawodową.

Wbrew zarzutom apelującego, opinie biegłych są przekonujące i zasługują na uwzględnienie.

Jeżeli chodzi o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową, to zarzuty apelacyjne i przytoczony w nich alternatywny stan faktyczny nie podważyły ustaleń Sądu Okręgowego
w zakresie ustalenia prawa do renty, które Sąd Apelacyjny uznał za trafne.

Jeżeli chodzi o zarzuty apelacyjne, naruszenie art. 134 ust. 1 pkt 1
w związku z art. 135 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 153, poz. 1227)
w związku art. 58 ustawy o ubezpieczeniu społecznym wyżej cytowanej poprzez ich niezastosowanie, to są one uzasadnione. Z opinii biegłych jednoznacznie wynika, że wnioskodawczyni jest osobą częściowo niezdolną do pracy
w związku z chorobą zawodową od 10 listopada 2011 roku, ale ustalenie daty początkowej prawa do renty od tego dnia nastąpiło z naruszeniem wyżej powołanych przepisów.

Zgodnie z art. 134 ust. 1 pkt 1 ustawy wyżej cytowanej wypłatę świadczenia wstrzymuje się jeżeli powstaną okoliczności uzasadniające zawieszenie prawa do świadczeń lub ustanie tego prawa. W myśl art. 129 ust. 1 w razie ustania przyczyny powodującej wstrzymanie wypłaty świadczenia, wypłatę wznawia się od miesiąca ustania tej przyczyny, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty lub wydano
z urzędu decyzję o jej wznowieniu.

Jak wynika z akt sprawy ubezpieczona A. F. (1) na podstawie decyzji
z dnia 2 grudnia 2011 roku miała przyznane prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową od dnia 10 listopada 2011 roku. Świadczenie to zostało wnioskodawczyni wypłacone do 31 marca 2012 roku.

W tej sytuacji ma rację apelujący, gdy twierdzi, że nieuprawnionym byłoby ponowne wypłacenie wnioskodawczyni za ten sam okres od 10 listopada 2011 roku do 31 marca 2012 roku tego samego świadczenia.

Za uzasadnione należy zatem uznać ustalenie daty początkowej przyznanego świadczenia A. F. (1) od 1 kwietnia 2012 roku.

W tym zakresie podlegała uwzględnieniu apelacja, dlatego Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok częściowo i ustalił jako datę początkową przyznanego A. F. (1) prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową od 1 kwietnia 2012 roku. W pozostałym zakresie Sąd Apelacyjny uznał, że wyrok Sądu Okręgowego odpowiada prawu, a apelacja jako bezzasadna podlega oddaleniu.

Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji na podstawie art. 385 k.p.c. i 386
§ 1 k.p.c.