Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 lutego 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia	SSA Elżbieta Czaja (spr.)
Sędziowie:	SA Barbara Hejwowska SO del. Jacek Chaciński
Protokolant: st.sekr.sądowy Agata Kutniowska

po rozpoznaniu w dniu 16 lutego 2017 r. w Lublinie

sprawy E. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Zamościu

z dnia 8 czerwca 2016 r. sygn. akt IV U 479/15

oddala apelację.

Barbara Hejwowska Elżbieta Czaja Jacek Chaciński

Sygn. akt III AUa 954/16

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w B. decyzją z dnia 25 marca 2015 r., odmówił E. K., przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, na dalszy okres, od dnia(...)ponieważ komisja lekarska orzeczeniem z dnia 9 marca 2015 r., nie stwierdziła u niej całkowitej niezdolności do pracy.

Wnioskodawczyni w odwołaniu od tej decyzji, kwestionując ustalenia organu rentowego, wniosła o przyznanie prawa do spornego świadczenia.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wnosił o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 8 czerwca 2016 roku Sąd Okręgowy w Zamościu zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił E. K. prawo do okresowej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od(...)do (...)wniosek o odsetki przekazał do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych w B..

Sąd ustalił, co następuje:

Wnioskodawczyni E. K., urodzona (...)do czerwca 1993 r. uczęszczała do(...) w K., w zawodzie krawcowej odzieży ciężkiej. Od dnia 1 września 1993 r. do dnia 31 stycznia 2015 r., miała ustalone przez organ rentowy prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (uczniowskiej).

Podstawą przyznania jej prawa do tego świadczenia było orzeczenie Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej do Spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia w C. z dnia 31 stycznia 1994 r., zaliczające ją do II grupy inwalidów z powodu cukrzycy insulinozależnej i polineuropatii cukrzycowej.

Ostatnio renta została wnioskodawczyni przyznana na okres od dnia 1 grudnia 20011 r. do dnia 31 stycznia 2015 r., w oparciu o orzeczenie lekarza orzecznika z dnia 2 grudnia 2011 r., który rozpoznał u wnioskodawczyni cukrzycę typ 1 i polineuropatię oraz retinopatię cukrzycową i uznał ją za całkowicie niezdolną do pracy - do stycznia 2015 r. W związku z upływem okresu, na który renta została przyznana, wnioskodawczyni w dniu 23 grudnia 2014 r., zgłosiła w organie rentowym wniosek, o ponowne ustalenie prawa do tego świadczenia. W dniu 26 stycznia 2015 r., była badana przez lekarza orzecznika, a następnie w dniu 9 marca 2016 r., przez komisję lekarską organu rentowego i w obu przypadkach nie została uznana za całkowicie niezdolną do pracy.

Orzeczenie komisji lekarskiej stanowiło dla organu rentowego podstawę do wydania zaskarżonej decyzji.

Celem sprawdzenia prawidłowości tej decyzji Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych diabetologa, neurologa, kardiologa-endokrynologa, ortopedy i okulisty, którym zlecił zapoznanie się z aktami sprawy, przebadanie wnioskodawczyni i wypowiedzenie się, co do jej dalszej, całkowitej niezdolności do pracy.

Biegli w opinii z dnia 23 czerwca 2015 r. rozpoznali u wnioskodawczyni cukrzycę typ(...)przewlekle niewyrównaną, leczoną metodą intensywnej insulinoterapii za pomocą wielokrotnych wstrzyknięć, nadciśnienie tętnicze, nadczynność tarczycy w trakcie leczenia tyreostatycznego, retinopatię cukrzycową prostą, niezborność mieszaną obu oczu, zawroty głowy w wywiadzie, zespół bólowo-korzeniowy kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego, polineuropatię cukrzycową w obserwacji, obserwację w kierunku zespołu cieśni nadgarstka prawego oraz niedomogę bólową kończyn górnych i dolnych bez objawów niewydolności narządów ruchu.

W ocenie biegłych wnioskodawczyni przy występujących u niej schorzeniach oraz stopniu ich zaawansowania oraz współistnienia, jest nadal, do stycznia 2018 r., całkowicie niezdolna do pracy. Biegli wskazali, że każda praca, bez względu na jej charakter, będzie utrudniała wnioskodawczyni wyrównanie cukrzycy i będzie powodowała wystąpienie ostrych i przyspieszała rozwój przewlekłych powikłań cukrzycy.

W opinii uzupełniającej biegłych, wydanej w związku z zastrzeżeniami organu rentowego, zgłoszonymi do opinii głównej, biegli podkreślili, że nie stwierdzili poprawy w stanie zdrowia wnioskodawczyni, która przez 23 lata była uznawana przez organ rentowy za całkowicie niezdolną do pracy. Biegli zaznaczyli dodatkowo, że w 2015 r. wystąpiło u wnioskodawczyni pogorszenie wyrównania metabolicznego cukrzycy, która ma bardzo chwiejny przebieg, ze znacznymi wahaniami dobowymi glikemii, objawami hipoglikemii, które są słabo odczuwane i bardzo często występują w nocy. Następstwem chwiejnej cukrzycy, jest skłonność do nawracających infekcji, co stanowi dodatkowy czynnik obciążający, sprzyjający powstawaniu kwasicy ketonowej (ostrego powikłania zagrażającego życiu) i który jest przyczyną hospitalizacji wnioskodawczyni z tzw. wskazań nagłych. Biegli uzupełniająco wyjaśnili, że dodatkową przyczyną chwiejności cukrzycy jest nawracająca nadczynność tarczycy, która u osoby chorej na cukrzycę (leczonej metodą intensywnej insulinoterapii), w sposób znaczący destabilizuje leczenie, zaburza istotnie funkcjonowanie organizmu i sprzyja powstawaniu ostrych (kwasicy cukrzycowej) i rozwojowi (przyspieszonemu) przewlekłych powikłań cukrzycy.

Sąd podzielił opinię biegłych. Opinia została wydana przez lekarzy specjalistów odpowiednich do schorzeń wnioskodawczyni, w tym przez biegłych diabetologa i endokrynologa. Opinia jest rzeczowa, jednoznaczna, zawiera należyte i przekonywające uzasadnienie, a jej wydanie poprzedzone było analizą dokumentacji medycznej, zebraniem wywiadu i przebadaniem wnioskodawczyni.

Sąd nie uwzględnił wniosku organu rentowego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu medycyny pracy oraz z opinii innego biegłego diabetologa, uznając, że ten wniosek nie jest zasadny i zmierza jedynie do przewlekłości postępowania i zwiększenia jego kosztów.

Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Odwołanie wnioskodawczyni zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 180 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.) osobom, którym w dniu wejścia w życie ustawy przysługują emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy i renty rodzinne - zachowują prawo do tych świadczeń w wysokości ustalonej przed dniem wejścia w życie ustawy.

W dniu wejścia w życie tej ustawy, tj. w dniu 1 stycznia 1999 r. wnioskodawczyni była uprawniona do renty na podstawie art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.).

Zgodnie z tym przepisem, uczniom szkół ponadpodstawowych, studentom szkół wyższych i uczestnikom studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej, którzy stali się inwalidami I lub II grupy w czasie uczęszczania do szkoły lub odbywania studiów, przysługuje prawo do renty inwalidzkiej.

Wnioskodawczyni w okresie od dnia 1 września 1993 r. do dnia 31 stycznia 2015 r. pobierała rentę z tytułu II grupy inwalidów, a następnie z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

W świetle opinii biegłych diabetologa, neurologa, kardiologa-endokrynologa, ortopedy i okulisty, jej stan zdrowia w ostatnim czasie nie uległ poprawie i w dalszym ciągu, do stycznia 2018 r., powoduje całkowitą niezdolność do pracy - niezdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Zatem w okresie orzeczonej u wnioskodawczyni przez biegłych dalszej, całkowitej niezdolności do pracy - od dnia(...) do dnia(...)zachowuje ona prawo do świadczenia rentowego.

Z tych względów Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴§ 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku. Wniosek wnioskodawczyni zgłoszony w toku postępowania, w dniu 21 grudnia 2015 r. jest nowym wnioskiem, dotychczas nie rozpoznanym przez organ rentowy, dlatego podlega on przekazaniu do rozpoznaniu temu organowi - stosownie do dyspozycji art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c.

Od tego wyroku apelację złożył organ rentowy zaskarżając wyrok
w całości. Wyrokowi zarzucał:

- naruszenie prawa procesowego, tj. art.233 § 1 k.p.c. poprzez bledną ocenę, że E. K. jest całkowicie niezdolna do pracy w sytuacji gdy zebrany materiał dowodowy nie obrazuje stanu zdrowia wnioskodawczyni w kontekście całkowitej niezdolności do pracy;

- naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 180 ust 1 i art. 12 ust 1 i 2 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t. j. DZ. U. z 2015, poz. 748 ze zm.) w zw. z art. 63 ust 1 ustawy z 14 grudnia 1982 roku o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie poprzez przyznanie ubezpieczonej prawa do renty uczniowskiej w sytuacji gdy trudno uznać, że jest ona całkowicie niezdolna do pracy.

Skarżący wnosił o zmianę wyroku poprzez oddalenie odwołania, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, oraz o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z medycyny pracy.

Sąd Apelacyjny zważył.

Apelacja nie jest zasadna.

Ustalenia Sądu I instancji i wyprowadzone na ich podstawie wnioski Sąd Apelacyjny podziela i przyjmuje za własne, nie ma potrzeby ich powtarzania.

Z prawidłowych ustaleń dokonanych przez Sąd Okręgowy, wynika, że wnioskodawczyni spełnia w dalszym ciągu warunki do renty. Z obdarzonej przez sąd wiarygodnością opinii biegłych wynika, że przy ocenie stanu zdrowia wnioskodawczyni i uznaniu, że stwierdzane u niej schorzenia naruszają nadal funkcjonowanie organizmu w stopniu sprowadzającym całkowitą niezdolność do pracy, biegli oparli się na dokumentacji medycznej z dotychczasowego leczenia, wynikach badania oraz przeanalizowali aktualne wyniki badań. Sąd Okręgowy, dokonując oceny prawidłowości wydanej opinii uznał ją za miarodajny dowód, a stanowisko należycie uzasadnił, wbrew zarzutom apelacji nie przekroczył granic swobodnej oceny dowodów zakreślonych w przepisie art.233 § 1 k.p.c. Biegli w sposób stanowczy i pewny wypowiedzieli się co do stanu zdrowia wnioskodawczyni i ograniczeniu zdolności do pracy. Ocena wartości opinii przez Sąd w świetle dokładnego uzasadnienia opinii nie budzi wątpliwości.

Przypomnieć należy, że ubezpieczona miała przyznane prawo do renty nieprzerwanie od dnia 1 września 1993 r. do dnia 31 stycznia 2015 r. z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (uczniowskiej).

Podstawą przyznania jej prawa do tego świadczenia było orzeczenie Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej do Spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia w C. z dnia 31 stycznia 1994 r., zaliczające ją do II grupy inwalidów z powodu cukrzycy insulinozależnej i polineuropatii cukrzycowej.

W ocenie biegłych diabetologa, neurologa, kardiologa-endokrynologa, ortopedy i okulisty wnioskodawczyni przy występujących u niej schorzeniach oraz stopniu ich zaawansowania oraz współistnienia, jest nadal, do stycznia 2018 r., całkowicie niezdolna do pracy. Biegli wskazali, że każda praca, bez względu na jej charakter, będzie utrudniała wnioskodawczyni wyrównanie cukrzycy i będzie powodowała wystąpienie ostrych i przyśpieszała rozwój przewlekłych powikłań cukrzycy. W opinii uzupełniającej biegłych, wydanej w związku z zastrzeżeniami organu rentowego, zgłoszonymi do opinii głównej, biegli podkreślili, że nie stwierdzili poprawy w stanie zdrowia wnioskodawczyni, która przez 23 lata była uznawana przez organ rentowy za całkowicie niezdolną do pracy. Biegli zaznaczyli dodatkowo, że w 2015 r. wystąpiło u wnioskodawczyni pogorszenie wyrównania metabolicznego cukrzycy, która ma bardzo chwiejny przebieg, ze znacznymi wahaniami dobowymi glikemii, objawami hipoglikemii, które są słabo odczuwane i bardzo często występują w nocy. Następstwem chwiejnej cukrzycy, jest skłonność do nawracających infekcji, co stanowi dodatkowy czynnik obciążający, sprzyjający powstawaniu kwasicy ketonowej (ostrego powikłania zagrażającego życiu) i który jest przyczyną hospitalizacji wnioskodawczyni z tzw. wskazań nagłych. Biegli uzupełniająco wyjaśnili, że dodatkową przyczyną chwiejności cukrzycy jest nawracająca nadczynność tarczycy, która u osoby chorej na cukrzycę (leczonej metodą intensywnej insulinoterapii), w sposób znaczący destabilizuje leczenie, zaburza istotnie funkcjonowanie organizmu i sprzyja powstawaniu ostrych (kwasicy cukrzycowej) i rozwojowi (przyspieszonemu) przewlekłych powikłań cukrzycy.

Zarzuty organu rentowego podnoszone w apelacji są polemiką z opinią biegłego – fakt niezgadzania się z wnioskami opinii nie stanowi wystarczającej podstawy do uznania, że wyrok został wydany z naruszeniem prawa. W tej sytuacji brak jest podstaw do kwestionowania zasadności stanowiska Sądu Okręgowego.

Sąd Apelacyjny oddalił zgłoszony przez skarżącego wniosek dowodowy, i brak jest podstaw do kontynuowania postępowania dowodowego, bowiem wszystkie sporne okoliczności zostały wyjaśnione.

Z prawidłowych ustaleń dokonanych przez Sąd Okręgowy, wynika, że wnioskodawczyni spełnia wszystkie warunki do prawa do renty.

W tym miejscu dodatkowo należy zaznaczyć należy, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem zarówno Sądu Najwyższego, jak i sądów powszechnych, dopiero w wypadku oddalenia konkretnego wniosku dowodowego i zgłoszenia, w sposób odpowiadający prawu, a zatem z przedstawieniem odpowiedniej argumentacji prawnej zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c., przy wpisaniu treści tegoż do protokołu rozprawy, możliwym byłoby postawienie w apelacji ewentualnego, skutecznego zarzutu niewyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy. Tylko bowiem poprzez tak sformułowany zarzut apelujący może kwestionować niezasadne w jego odczuciu oddalenie wniosku dowodowego, przeciwko któremu oponował i to w sposób pozwalający Sądowi na zmianę, w toczącym się już postępowaniu, a nie w przyszłym postępowaniu odwoławczym, swojego stanowiska co do dopuszczenia określonego dowodu na jednoznacznie określoną, istotną dla sprawy okoliczność (tak też SA w Katowicach w wyroku z 7 lutego 2013 r., V ACa 718/12; LEX nr 1286530). Celem regulacji z art. 162 k.p.c. bowiem jest pobudzenie inicjatywy stron w doprowadzeniu do szybkiego usunięcia dostrzeżonych przez nie naruszeń przepisów postępowania i umożliwienie sądowi niezwłocznego naprawienia błędu. Cel taki byłby zatem trudny do osiągnięcia przy założeniu, że strona, która we właściwym czasie nie zgłosiła odpowiedniego zastrzeżenia, może powoływać się na rzekome uchybienia procesowe Sądu I instancji dopiero po raz pierwszy w środku zaskarżenia (tak też SN w wyroku z 6 grudnia 2012 r., III CSK 62/12; LEX nr 1293777).

Sąd Apelacyjny nie stwierdza naruszenia wskazanych w apelacji przepisów prawa materialnego. Z uzasadnienia opinii wynika jednoznacznie, że biegli wzięli pod uwagę wszystkie kryteria uwzględniane przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy ustalając, że wnioskodawczyni jest nadal całkowicie niezdolna do pracy.

Skoro biegli uznali wnioskodawczynię za nadal niezdolną do pracy, to słusznie Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie jest zasadne i ustalił prawo do renty na okres wskazany w opinii biegłych.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny orzekł, na podstawie art. 385 k.p.c., jak w sentencji.