Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 czerwca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie, I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia	SA Danuta Mietlicka
Sędzia: Sędzia:	SA Ewa Popek SA Jerzy Nawrocki (spr.)
Protokolant	sekr. sądowy Maciej Mazuryk

po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2014 r. w Lublinie na rozprawie sprawy

z powództwa G. M.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej
z siedzibą w W.

o zadośćuczynienie

na skutek apelacji obu stron od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia
27 listopada 2013 r. sygn. akt I C 485/12

I.  oddala obie apelacje;

II.  koszty procesu za drugą instancję pomiędzy stronami wzajemnie znosi.

I A Ca 199/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 27 listopada 2013r. Sąd Okręgowy w Lublinie po rozpoznaniu sprawy z powództwa G. M. przeciwko Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą w W. o zadośćuczynienie zasądził od pozwanego na rzecz powoda 50.000zł z ustawowymi odsetkami od dnia 10 grudnia 2011r. do dnia zapłaty.

Oddalił powództwo w pozostałej części.

Koszty procesu pomiędzy stronami wzajemnie zniósł.

Nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Lublinie kwotę 458,90 ( czterysta pięćdziesiąt osiem 90/100) złotych, zaś od powoda G. M. kwotę 3 071,10 ( trzy tysiące siedemdziesiąt jeden 10/100) złotych tytułem nieuiszczonych wydatków.

Opłatę sądową od pozwu, której powód nie miał obowiązku uiszczać przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Powód G. M. domagał się zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kwoty 400 000 złotych tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w wyniku śmierci syna P. M. (1) w dniu 27 maja 2005r., w wypadku komunikacyjnym, którego sprawcą był R. K. (1) ubezpieczony w pozwanym Towarzystwie.

Pozwany wnosił o oddalenie powództwa.

W piśmie procesowym z dnia 29 listopada 2012r., pozwany dodatkowo podniósł, że w noc, w której wydarzył się wypadek, P. M. (1) z kierowcą R. K. (1) wspólnie spożywali alkohol w postaci wódki na imprezie. Zaraz po imprezie obaj wybrali się do domu. P. M. (1) zdawał sobie sprawę z faktu, że kierowca jest pod wpływem alkoholu i godził się na jazdę z nim. Jadąc samochodem marki (...) R. K. (1) i P. M. (1) świadomie uciekli przed kontrolującymi ich funkcjonariuszami policji. Obrażenia, których doznał P. M. (1) mogą ponadto świadczyć, że w momencie wypadku nie miał zapiętych pasów bezpieczeństwa. Wobec powyższego pozwany podniósł zarzut przyczynienia się P. M. (1) do powstania szkody w 70% ( pismo procesowe pozwanego k 63-67).

W toku procesu, tj w dniu 28 grudnia 2012r. doszło do przejęcia spółki (...) S.A. w W. przez Spółkę Towarzystwo (...) S.A. w trybie art. 492 § 1 pkt. 1 k.s.h., w związku z art. 506 § 4 k.s.h. przez przeniesienie całego majątku Spółki (...) S.A. na rzecz Towarzystwa (...) S.A. Z dniem połączenia spółka przejmująca wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej ( pismo pozwanego k 70-71, postanowienie Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego z dnia 28 grudnia 2012r. k 73-75).

Sąd ustalił, że w dniu 27 maja 2005r. w L., doszło do wypadku drogowego, w którym kierujący samochodem osobowym marki (...), nr rej (...) R. K. (1), uprzednio nie zatrzymując się do policyjnej kontroli drogowej i poruszając się ze znaczną prędkością, nie dostosował prędkości do warunków i ukształtowania terenu, zjechał z jezdni ulicy (...) na lewe pobocze uderzając w drzewo.

W wyniku uderzenia kierowca i pasażer pojazdu P. M. (1) ponieśli śmierć na miejscu zdarzenia. Pojazd na skutek wypadku uległ rozpołowieniu, a ciała pasażera i kierowcy znalazły się poza samochodem. Postanowieniem z dnia z dnia 16 stycznia 2006r. Prokuratura Rejonowa L. w L. umorzyła śledztwo wobec śmierci osoby podejrzanej ( postanowienie k 112-113 akt 1 Ds. 101/06/S).

Prawdopodobnie P. M. (1) nie był zapięty w pas bezpieczeństwa w chwili wypadku. Jednakże charakter uszkodzeń pojazdu i wielkość energii oddziałujących na osoby pozostające we wnętrzu samochodu wystarczyły dla spowodowania ciężkich obrażeń skutkujących śmiercią bez względu na to czy pasażerowie byli zapięci pasami czy nie ( k 100-119 pisemna opinia biegłego z zakresu medycyny sądowej K. W. i z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego M. F., k 139v-140 opinia ustna biegłego M. F., k 151v-152 opinia ustna biegłego K. W.).

Pobrane w trakcie sekcji zwłok próbki krwi i moczu kierowcy pojazdu wykazały, że w chwili wypadku R. K. (1) miał odpowiednio 1,7 i 2,2‰ zawartości alkoholu etylowego, zaś pasażer P. M. (1) 2‰ alkoholu etylowego w próbce krwi ( k 59-60 i 68 akt 1 Ds. 101/6/S). Przed wypadkiem poszkodowani uczestniczyli w imprezie urodzinowej dziewczyny P. M. – M. D., podczas której pili alkogol ( k 106 akt 1 Ds. 101/6/S - zeznania świadka N. K.).

P. M. (1) w chwili wypadku miał 23 lata. Był kawalerem, najstarszym synem powoda. Ukończył technikum mechaniczne, z zawodu był mechanikiem samochodowym. Nie pracował w swoim zawodzie. Pracował na budowach, zarobkowo sprowadzał też samochody z zagranicy. Pomagał powodowi w gospodarstwie rolnym o powierzchni 10,73 ha. Syn miał dziewczynę, zamierzał się ożenić.

Nagła śmierć syna była dla powoda silnym traumatycznym przeżyciem. Powód stał się nerwowy i wybuchowy. Po śmierci syna przyjmował leki uspokajające. Był zdekoncentrowany.

Nie był w stanie prowadzić gospodarstwa rolnego na odpowiednim poziomie. Zaciągał kredyty. Stracił płynność finansową, popadł w zadłużenie. Zmuszony był sprzedać część gospodarstwa rolnego na pokrycie długów, obecnie gospodarstwo ma powierzchnię 5,70 ha. Z synem P. wiązał wiele nadziei i planów. Pogorszeniu uległa jakość życia rodzinnego powoda. Powód posiada jeszcze dwoje dzieci, syna w wieku 28 lat i córkę w wieku 25 lat. (zeznania powoda G. M. k. 55, 00:03:32 – 00:27:50 i k 152-153, zeznania świadka M. M. k 91, 00:08:40 – 00:23:18).

W dniu 8 listopada 2011r.( data wpływu pisma do ubezpieczyciela) powód zgłosił szkodę, precyzując swoje roszczenia w zakresie zadośćuczynienia i domagając się zapłaty na swoją rzecz kwoty 400 000 złotych ( k 2-6 akt szkody).

Stan faktyczny został ustalony w oparciu o powołane wyżej dowody.

Sąd podzielił wywołaną w sprawie opinię biegłego sądowego z zakresu medycyny sądowej K. W. i z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego M. F. (k. ( k 100-119, , k 139v-140 i k 151v-152).

Sąd uznał roszczenie powoda za częściowo uzasadnione.

Zgodnie z treścią art. 822 § 1 i § 2 kc, przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa wyżej, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela (art. 822 § 4 k.c.).

W świetle art. 35 i art. 36 ust. 1 zd.1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2003r., Nr 124, poz. 1152) ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

W niniejszej sprawie wyłączną winę za spowodowanie wypadku, w wyniku którego nastąpiła śmierć P. M. (1) ponosi kierujący samochodem osobowym marki (...) R. K. (1). Naturalnie P. M. (1) spożywając przed podróżą alkohol z kierowcą pojazdu i decydując się na tę podróż wiedząc, że kierowca pił alkohol, przyczynił się do powstania szkody. Wysokość przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody Sąd określił na 30%.

Natomiast okoliczność, czy P. M. (1) posiadał zapięte pasy bezpieczeństwa, wobec braku odpowiedniego zabezpieczenia dowodów, nie może być obecnie jednoznacznie rozstrzygnięta. Biegły z zakresu medycyny sądowej stwierdził jednakże, że nawet przy zapiętych pasach bezpieczeństwa, charakter uszkodzeń pojazdu i wielkość energii oddziałujących na osoby pozostające we wnętrzu nadwozia, wystarczyły do spowodowania obrażeń skutkujących ich zgonem. Ewentualny brak zapięcia pasów bezpieczeństwa w opisanej sytuacji w ocenie Sądu nie pozostaje zatem w bezpośrednim związku przyczynowym ze skutkiem wypadku jakim stała się śmierć P. M. (1). Nie można też uznać, że ucieczka przed policyjną kontrolą drogową, a w konsekwencji nadmierna prędkość pojazdu w chwili wypadku, była następstwem działania P. M. (1) – pasażera samochodu osobowego. Pozwany w żaden sposób nie wykazał, że P. M. (1) jakimkolwiek swoim zachowaniem sprowokował kierowcę do podjęcia próby ucieczki, albo podżegał do takiego zachowania.

Roszczenie najbliższych członków rodziny zmarłego o przyznanie stosownego zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę przewiduje art. 446 § 4 k.c. Przepis ten nie obowiązywał w dacie zdarzenia.

Bogate orzecznictwo Sądu Najwyższego i sądów powszechnych nie pozostawia jednakże wątpliwości, że najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 r. (wejście w życie art. 446 § 4 k.c.). Wprowadzenie art. 446 § 4 k.c. doprowadziło bowiem jedynie do zmiany w sposobie realizacji roszczenia przez skonkretyzowanie osób uprawnionych do jego dochodzenia oraz przesłanek jego stosowania ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11.05.2011r. I CSK 621/10 LEX nr 848128, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2011-05-25 II CSK 537/10 LEX nr 846563 i inne).

Prawo do życia w rodzinie i utrzymania tego rodzaju więzi stanowi dobro osobiste członków rodziny i podlega ochronie na podstawie art. 23 i art. 24 k.c. ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 23.01.2013r. I ACa 1134/12LEX nr 1264390).

G. M. jako ojciec należy do kręgu osób najbliższych zmarłego P. M. (1), a tym samym do kręgu osób uprawnionych do otrzymania zadośćuczynienia, które zmierza do zaspokojenia poniesionej przez niego szkody niematerialnej.

W myśl powoływanego już wcześniej art. 448 k.c., w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

W tym przypadku, zadośćuczynienie służy rekompensacie krzywdy po stracie osoby najbliższej, a zatem uszczerbku dotykającego subiektywnej sfery osobowości, uczuciowości człowieka, w szczególności cierpienia, bólu i poczucia osamotnienia, powstałych utrudnień życiowych, konieczności zasadniczo odmiennego urządzenia sobie życia. Przy ustalaniu rozmiaru cierpień w sytuacji śmierci osoby bliskiej powinny być zatem uwzględniane: rozmiar cierpień fizycznych i psychicznych, ich nasilenie i czas trwania, dramatyzm negatywnych doznań, poczucie osamotnienia i pustki, rodzaj i natężenie więzi uczuciowych między powodem a zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, występowanie zaburzeń psychicznych lub somatycznych po utracie osoby bliskiej, w tym ewentualne leczenie traumy, stopień i tempo asymilacji do zmienionych warunków, wiek pokrzywdzonego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 23.01.2013r.I ACa 714/12 Lex nr 1286461).

Nagła śmierć osoby bliskiej spowodowała u powoda cierpienia, destabilizację życia i rezygnację z planów. Utrata syna była i jest niewątpliwie bardzo ciężkim przeżyciem dla powoda. Syn powoda był dla niego osobą ważną. Powód wiązał z nim swoją przyszłość jako następcy w prowadzeniu gospodarstwa rolnego.

W ocenie Sądu, w okolicznościach sprawy odpowiednia kwotą zadośćuczynienia jest kwota 70 000 złotych. Po uwzględnieniu 30% stopnia przyczynienia się syna powoda do powstania szkody, Sąd zasądził ostatecznie kwotę 50 000 złotych, wskazując , że stopień przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody nie powoduje automatycznego obniżenia ustalonej wysokości świadczenia o procentowy udział przyczynienia się do powstania szkody. Obniżenie wysokości zadośćuczynienia z powodu przyczynienia się, podlega, podobnie jak ustalenie wysokości należnego świadczenia, ocenie Sądu po rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy.

W pozostałym zakresie żądania powoda Sąd oddalił jako bezzasadne.

Stosownie do treści art. 817 § 1 kc pozwany był zobowiązany spełnić świadczenie w terminie 30 dni licząc od daty zgłoszenia szkody i sprecyzowania przez powoda roszczenia wynikającego z poniesionej szkody. Powód zgłosił szkodę i sprecyzował swoje roszczenie w zakresie zadośćuczynienia pismem z dnia 25 października 2011r., które wpłynęło ubezpieczyciela w dniu 08 listopada 2011r. Termin do spełnienia świadczenia upłynął zatem bezskutecznie w dniu 09 grudnia 2011r. Sąd zasądził odsetki za czas opóźnienia w spełnieniu świadczenia przez pozwanego od dnia następnego po upływie terminu przewidzianego do wypłaty zadośćuczynienia, tj. od dnia 10 grudnia 2011r.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c, wzajemnie je znosząc.

W zakresie kosztów wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa rozstrzygnięcie zostało oparte na tym samym przepisie prawa, ale koszty te zostały pomiędzy stronami stosunkowo rozdzielone. Łączna suma tych kosztów wynosi 3 530 złotych, na którą składa się wynagrodzenie biegłych sądowych. Powód przegrał proces w 87 %, a pozwany w 13% i w takim samym stosunku obciążają ich koszty sądowe, czyli powoda w kwocie 3 071,10 złotych ( 3 530 zł. x 87%), pozwanego w kwocie 458,90 złotych ( 3 530 zł. x 13%).

Opłata od pozwu, której powód nie miał obowiązku uiszczać, Sąd przejął w całości na rachunek Skarbu Państwa ( art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sadowych w sprawach cywilnych – Dz.U. z 2010r. nr 90, poz. 594 tj. ze zm.).

Apelacje od tego wyroku wniosły obydwie strony.

Powód zaskarżył wyrok w części oddalającej powództwo co do kwoty 150 000zł oraz w części rozstrzygającej o zniesieniu pomiędzy stronami kosztów procesu [ pkt III] i nakazującej pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa obciążającą powoda kwotę z tytułu nieuiszczonych wydatków [ pkt IV wyroku].

Apelujący zarzucał naruszenie przez Sąd Okręgowy art. 448 kc polegające na zaniżeniu kwoty zadośćuczynienia pieniężnego. Nadto zarzucał uwzględnienie przez Sąd zarzutu przyczynienia się P. M. (1) do wypadku, pomimo, że podniesiony zarzut był spóźniony w rozumieniu art. 207 § 6 kpc.

Powód wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie na rzecz powoda zadośćuczynienia w kwocie 200 000zł z ustawowymi odsetkami od dnia 10 grudnia 2011r. Zasądzenie kosztów procesu za I instancję i nakazanie ściągnięcia od pozwanego całej kwoty nieuiszczonych wydatków.

Ponadto wnosił o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Pozwany zaskarżył wyrok w części:

1. w zakresie pkt I co do kwoty 29.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami
liczonymi od dnia 10 grudnia 2011 r. do dnia zapłaty oraz w zakresie odsetek od kwoty 21.000 zł za okres od dnia 10 grudnia 2011 r. do dnia 26 listopada 2013 r.;

2.  w zakresie pkt III w całości,

3.  w zakresie pkt IV w części w jakiej Sąd nakazał ściągnięcie od pozwanego kwoty 458,90 zł na rzecz Skarbu Państwa.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucał naruszenie przepisów prawa procesowego, a mianowicie art. 233 § l k.p.c. poprzez przekroczenie przez Sąd I instancji granic swobodnej oceny dowodów zgromadzonych w sprawie, w tym dowodów w postaci opinii biegłych z zakresu rekonstrukcji wypadków i medycyny sądowej oraz dowodów z akt sprawy karnej, a w konsekwencji brak wszechstronnej analizy całości materiału dowodowego, wyprowadzenie z treści zgromadzonych w sprawie dowodów wniosków z nich nie wynikających poprzez błędne, całkowicie dowolne i sprzeczne z ich treścią oraz zasadami doświadczenia życiowego ustalenie, że syn powoda przyczynił się do zaistniałej szkody jedynie w 30 %, podczas gdy z treści przywołanych w sprawie opinii jak również pozostałych dowodów w sprawie (zeznania świadków, okoliczności faktyczne wypadku) jednoznacznie wynika, że P. M. (1) w sposób znaczący przyczynił się do swojej śmierci.

Ponadto naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

- 362 k.c. poprzez jego błędną wykładnię a w konsekwencji przyjęcie przez sąd I in­stancji, że zmarły przyczynił się do swojej śmierci jedynie w 30 % podczas gdy z mate­riału dowodowego sprawy wynika wyraźnie, że stopień tegoż przyczynienia jest znaczą­co większy i powinien wynosić co najmniej 70 %.

- art. 481 § l k.c. w zw. z art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych [Dz. U. 2013.392 j.t.], (zwanej w dalszej części „Ustawą") i w zw. z art. 6 k.c. i 11 kpc poprzez ich niewłaściwe zastosowaniu oraz przyjęcie, że odsetki od zasądzonego na rzecz powoda zadośćuczynienia należą się za okres od dnia 10 grudnia 2011 r. do dnia zapłaty, podczas gdy z treści ustalonego w spra­wie stanu faktycznego, podstawy ustaleń faktycznych w sprawie oraz linii orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że jedynym słusznym terminem powstania po stronie pozwa­nego stanu opóźnienia w zapłacie należnego powodowi zadośćuczynienia, a w konse­kwencji początkiem terminu naliczania odsetek ustawowych jest data wydania wyroku przez Sąd I instancji;

Pozwany wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku, poprzez obniżenie zadośćuczynienia i zasądzenie z tego tytułu na jego rzecz kwoty 21.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 27 listopada 2013 r. do dnia zapłaty. Oddalenie powództwa co do kwoty 29.000 zł wraz z odsetkami liczonymi od 10 grudnia 2011 r. do dnia zapłaty oraz oddalenie powództwa co do odsetek od kwoty 29.000 zł za okres od 10 grudnia 2011 r. do 26 listopada 2013 r. Nie obciążanie pozwanego obowiązkiem zapłaty kwoty 458,90 zł tytułem wydatków. Zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego za pierwszą instancję według norm przepisanych. Zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Ewentualnie wnosił o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania i pozostawienie Sądowi I instancji do rozstrzygnięcia kwestii kosztów
postępowania za I i II instancję.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Obydwie apelacje są bezzasadne. Apelacja powoda kwestionuje wysokość ustalonej przez Sąd Okręgowy kwoty zadośćuczynienia twierdząc, że została ona zaniżona. Natomiast apelacja pozwanego, kwestionuje przyjęty przez Sąd pierwszej instancji stopień przyczynienia się syna powoda do wypadku jako zaniżony, co w jego ocenie skutkowało niewystarczającym zmniejszeniem zasądzonej przez Sąd zasądzonej kwoty.

Sąd Apelacyjny w całości podziela i przyjmuje za własne ustalenia Sądu Okręgowego dotyczące okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Zarówno ustalenie odpowiedniej kwoty zadośćuczynienia pieniężnego jak i ustalenie stopnia przyczynienia poszkodowanego do powstałej szkody odnoszą się do prawa materialnego i stanowią wynik jego zastosowania w oparciu o dokonane ustalenia, będąc wyrazem ich oceny przez Sąd. Sąd Okręgowy nie pominął jakichkolwiek okoliczności istotnych podnoszonych przez strony i potwierdzonych materiałem dowodowym, które wpływały na orzekanie o tych kwestiach. Z tego względu nie dopuścił się naruszenia art. 233 § 1 kpc. Różnił się natomiast ze stronami w ocenie wpływu poszczególnych okoliczności na wysokość zadośćuczynienia pieniężnego jak i stopnia przyczynienia P. M. (1) do wypadku w którym poniósł śmierć.

Podnoszony przez powoda zarzut naruszenia art. 207 § 6 kpc oczywiście nie jest uzasadniony. Pozwany już z w odpowiedzi na pozew składał wniosek o dopuszczenie dowodów z akt sprawy karnej, a następnie wniosek ten doprecyzował na wezwanie Sądu, wskazując o jakie dokumenty chodzi i , że na ich podstawie będzie wywodził przyczynienie się P. M. (1) do powstałej szkody.

Sąd Apelacyjny zgadza się z zarzutem pozwanego co do nieuwzględnienia przez Sąd I instancji wszystkich okoliczności faktycznych świadczących o przyczynieniu się syna powoda do wypadku. Przyczynienie P. M. (1) polegało nie tylko na wspólnym spożywania alkoholu z kierową przed jazdą, ale przede wszystkim na godzeniu się na prowadzenie samochodu przez nietrzeźwego kierowcę oraz udział w jeździe pojazdem prowadzonym przez nietrzeźwego kierowcę. Nie ma dowodów, aby P. M. (1) był zmuszany do wspólnej jazdy. Fakt spożywania wcześniej alkoholu z R. K. (2) pozwala przyjąć, że podróż samochodem w tych warunkach była ich wspólną decyzją. W konsekwencji niepoddanie się kontroli drogowej, i brawurowa jazda z nadmierną prędkością były także przejawem woli zarówno kierowcy jak i pasażera. Niemniej jednak postulowany przez pozwanego stopień przyczynienia się syna powoda do wypadku – 70% jest oczywiście zawyżony. To R. K. (1) był kierowcą i przede wszystkim od jego woli zależało rozpoczęcie i kontynuowanie jazdy samochodem. W ocenie Sądu Apelacyjnego uzasadnione w okolicznościach sprawy było przyjęcie 50% przyczynienia się P. M. (1) do zaistnienia wypadku.

Jednakże ostatecznie zasądzona przez Sąd Okręgowy kwota 50 000zł jest odpowiednią - w rozumieniu art. 448 kc kwotą zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną przez powoda krzywdę. Oczywiście uzasadnione jest stanowisko Sądu Okręgowego dotyczące braku automatyzmu polegającego na zmniejszaniu kwoty zadośćuczynienia pieniężnego ze względu na stopień przyczynienia się poszkodowanego. Ustalenie przyczynienia jest warunkiem wstępnym i koniecznym, od którego w ogóle zależy możliwość rozważania zmniejszenia odszkodowania. Jednakże jest to warunek niewystarczający, gdyż samo przyczynienie nie przesądza zmniejszenia obowiązku naprawienia szkody. Natomiast stopień przyczynienia nie jest bezpośrednim wyznacznikiem zakresu tego zmniejszenia [ tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 października 2008 r., IV CSK 228/08, Lex 475287].

Ustalona przez Sąd Okręgowy kwota wyjściowa zadośćuczynienia pieniężnego [70 000zł] wydaje się być w okolicznościach sprawy zaniżoną w stosunku do stopnia krzywdy odczuwanej przez powoda. Niemniej jednak zaniżenie wyjściowej kwoty zadośćuczynienia i jednoczesne zaniżenie przez Sąd stopnia przyczynienia się P. M. (1) do powstałej szkody, skutkowały ostatecznie ustaleniem kwoty zadośćuczynienia pieniężnego w odpowiedniej, bo adekwatnej do okoliczności sprawy wysokości - 50 000zł. Z tych względów nie są uzasadnione zarzuty naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 448 kc w zakresie ustalenia wysokości zasądzonej kwoty zadośćuczynienia na rzecz powoda.

Oczywiście nie jest uzasadniony zarzut naruszenia art. 481 § 1 kc. Wbrew stanowisku pozwanego z utrwalonego stanowiska Sądu Najwyższego wynika, że osoba zobowiązana do naprawienia szkody powinna zapłacić poszkodowanemu należne mu odszkodowanie - zgodnie z art. 455 k.c. - niezwłocznie po wezwaniu do jego zapłaty. Wysokość tego odszkodowania powinna być wówczas ustalona według kryteriów zawartych w art. 363 § 2 k.c. Odsetki ustawowe gwarantują wierzycielowi waloryzację spadku siły nabywczej pieniądza. Na wysokość ustalanych odsetek ustawowych ma przede wszystkim wpływ to, że mają one pełnić także funkcję stymulującą dłużnika do spełnienia świadczenia pieniężnego. Warunkiem istnienia stanu opóźnienia dłużnika w spełnieniu świadczenia pieniężnego jest to, aby dłużnik znał treść obowiązku, jaki ma spełnić (wysokość świadczenia pieniężnego) względnie czynniki, które pozwalają ustalić wysokość tego świadczenia. Skoro zatem pozwany został przed procesem wezwany do zapłaty, z którego wynikała wysokość kwoty i w świetle dokonanych ustaleń była ona uzasadniona, odsetki ustawowe winny być zasądzone od daty ich wymagalności, co w sprawie oznacza – po upływie 30 dni od wezwania wierzyciela. Żądanie zasądzenia odsetek ustawowych dopiero od dnia orzekania przez Sąd Okręgowy nie znajduje zatem żadnego uzasadnienia.

Sąd Apelacyjny nie znalazł również podstawy do zmiany rozstrzygnięć Sądu pierwszej instancji w zakresie kosztów procesu i kosztów postepowania. Skoro były one konsekwencją niewadliwych rozstrzygnięć Sądu meriti brak jest podstaw do zmiany wyroku w tym zakresie.

Z tych względów Sąd Apelacyjny obydwie apelacje oddalił na podstawie art. 385 kpc i na podstawie art. 100 kpc zniósł wzajemnie pomiędzy stronami koszty procesu w postępowaniu odwoławczym.

.